Genel Embriyoloji ve İnsan Gelişimi

İnsan gelişimi, bir dişinin oositinin, bir erkeğin spermi tarafından döllenmesiyle başlayan ve kesintisiz devam eden bir süreçtir.

Aşağıdakilerden hangisi gelişimsel bir değişim türüdür?

İnsan embriyosunun gelişimi, aşağıdaki hangi dönemlerde gerçekleşir?

İntrauterin yaşamdan ve ______ye kadar gelişme progresif (ilerleyici, büyütücü) dir.

İnsanın doğum öncesi gelişimine ne denir?

Fetal evre, doku ve organların farklılaşması ve büyümesi ile vücut büyüme oranının artması ile karakterizedir.

Hangi gelişim evresi, doğumdan sonraki ilk 1 yılı ifade eder?

Gebeliğin ne zaman olduğunu tam olarak saptamak neden zordur?

Doktorlar embriyo ya da fetüsün yaşını, son normal menstrual kanamanın birinci gününden başlayarak hesaplar. Bu ______ yaşdır.

Zigotun bir seri mitoz bölünmesi sonucu ilk embriyonik hücreler ne olarak adlandırılır?

Blastosist, uterus boşluğuna girmeden önce morulaya dönüşür.

Blastosistin endometriyuma tutunması ve daha sonra endometriyuma gömülmesine ______ denir.

Gastrulasyon sırasında embriyonik disk kaç tabakalı olur?

Nöral plaktan nöral tüpün oluştuğu embriyoya ne denir?

Embriyo, sekizinci haftanın sonuna kadar (56 gün) yaşayan insana verilen isimdir.

Embriyo, tepe-kıç uzunluğu olarak ölçülür. Bu ne anlama gelir?

Hangi gelişim evresi, fertilizasyon ile implantasyon arasındaki zamandır?

Konseptus, zigottan gelişen, hem embriyonik ve hem de ekstraembriyonik tüm yapıları içerir.

Bir organ ya da yapının gelişmesindeki en erken aşamanın fark edilebilir ilk işaretine ne denir?

Fetüs, dokuzuncu haftadan doğuma kadar süren dönemi ifade eder.

Düşük yapma, gelişimin tamamlanmadan durması ve konseptusun uterustan dışarıya atılmasını ifade eder.

Hangi düşük türü, embriyo ya da fetüsün öldükten sonra konseptusun uterus içinde kalmasını ifade eder?

Gebelik sırasında üç takvim ayını kapsayan bir döneme ______ denir.

Bebeklik, doğumdan sonraki ilk bir yılı kapsar.

Yeni doğan bebeğe başka hangi isim verilir?

Çocukluk, doğumdan sonraki yaklaşık 13. aydan başlayan ve puperteye kadar süren evreyi kapsar.

Erkeklerde, olgun (matür) spermlerin üretilmeye başlaması ne ile sonlanır?

Yetişkin evresinin başlangıcında (______ yaş), kemikleşme ve büyüme gözle görülür bir şekilde tamamlanır.

Doğum defektleri ya da konjenital malformasyonlar, doğumda var olan gelişim anormallikleri-dir.

Embriyoloji, prenatal gelişim ile hangi alanlar arasında bağlantı kurar?

Embriyolojinin, hastaların sağlığı ile ilgili önemi nedir?

Gametler, sadece gonadlarda bulunan germ hücrelerinden gelişir.

Gamet prekürsör hücrelere, erkeklerde ______ ve dişilerde ise ______ denir.

İnsan gelişimi ne zaman başlar?

Gelişim sürecini oluşturan beş temel histofizyolojik olay hangileridir? (Tüm seçenekleri seçin)

İnside canlı yaşamında gelişme, yaşamın ortalarına kadar progresif (ilerleyici) özelliğe sahiptir.

İntrauterin yaşamdan sonra, yaşam süresinin ortalarında, 30'lu yaşlardan sonra hangi olay öne geçer?

Döllenmiş ovum başka hangi isimle de bilinir?

İnsan gelişimi ne kadar sürer?

İnsan embriyosunda, ilk defa hangi yapı görülür?

Döllenmiş yumurtada görülen ilk morfolojik değişim nedir?

Embriyolojik gelişim hangi dönemde biter?

Fetal dönem ne zaman başlar?

Gelişimin 1. evresi ne zaman başlar ve ne zaman biter?

Konseptus terimi neleri kapsar?

Primordiyal germ hücrelerinin kök hücrelere dönüşümü hangi süreçte gerçekleşir?

Zigot ve onun yarıklanmasıyla ilk 4-5 günde oluşan hücreler, yalnızca belirli bir tip hücreye dönüşebilen hücre tipidir.

Fertilizasyon, in vivo (canlı bir insanın vücudunda) olarak izlenemediği için, gebelik süresinin tam olarak belirlenememesi doğaldır.

Fertilizasyon yaşından 2 hafta daha uzun olan gebelik yaşı neden?

İlk embriyonik hücrelere, başka hangi isimle de hitap edilir?

Blastosist, başka hangi isimle de adlandırılır?

Blastosistin endometriyuma tutunması ve daha sonra endometriyuma gömülmesi hangi süreç?

Gastrulasyon sırasında oluşan üç germ tabakası hangileridir?

Nöral tüp, merkezî sinir sisteminin (beyin ve omurilik) hangi yapısıdır?

Prenatal gelişimin evreleri nelerdir?

Konseptus terimi, embriyo ile ona bağlı yapılar ve membranları (gebelik ya da fertilizasyonun ürünleri) ifade etmek için kullanılır. Konseptusu oluşturan yapılar nelerdir?

Gebelik sırasında uterusun iç tabakasındaki değişikliğe menstrual döngü adı verilir.

Düşük tehdidi (kanama sonucu düşük olasılığı), klinik gebeliklerin yaklaşık %25'inde görülen bir komplikasyondur.

Tamamlanmış düşük, konseptusun tüm bileşenleri ile (tümüyle) uterustan atılmasıdır.

Yasal düşük ya da terapötik (tedavi amaçlı) düşük, genellikle ilaç ya da vakum kullanılarak yapılır.

Başarısız düşük, embriyo ya da fetüsün öldükten sonra, konseptusun uterus içinde kalmasıdır.

Abortüs, düşükle birlikte atılan tüm materyali (embriyo/fetüs ve ekleri ya da membranlar) ifade eder.

Gebeliğin en kritik evresi, embriyonik ve erken fetal gelişimin olduğu ilk trimester (13 hafta) dir.

İnsan gelişimi, fertilizasyon ile başlar.

Gametler nasıl oluşur?

Gamet prekürsör hücrelerine erkeklerde ne denir?

Spermatogonyum ve oogonyum, vücuttaki diğer normal somatik hücreler gibi haploiddir?

Spermatogonyum ve oogonyum, gametleri üretirken mayoz bölünmeye uğrar.

Spermatozoon ve oosit, oldukça özelleşmiş seks hücreleridir.

Erkeklerde, spermatogonyum oluşumu ve spermatogenez testisin seminifer tübüllerinde olur.

Tüm primer oositler fetal yaşam sırasında üretilir.

Mayozun başlamasından hemen sonra, oogonyum bir bekleme dönemine girer ve bu evrede puberte öncesine kadar bekler.

Ovulasyondan sonra sperm tarafından döllenirse mayoz bölünmesini tamamlar ve böylece olgun bir gamet olur.

Primer oositi çevreleyen folikül hücrelerinin, mayoz bölünmeyi durduran oosit maturasyon inhibitörü denilen bir maddeyi salgıladıkları düşünülmektedir.

Birinci mayoz bölünmenin oldukça uzun sürmesi (45 yıldan fazla), mayoz bölünmedeki hata riskinin artmasının nedenlerinden biridir.

Erkeklerde puberteden sonra primer spermatosit üretimi sürekli olduğu halde, dişilerde doğumdan sonra primer oosit oluşmaz.

Mayoz bölünmelerin amacı, kromozom sayısını diploitten haploide azaltarak, türlerin kromozom sayısının kuşaktan kuşağa sabit kalmasını sağlamaktır.

Mayoz bölünmelerin diğer bir amacı da, anne ve babadan gelen kromozomların gametlere rastgele dağılmasını sağlamaktır.

Mayoz bölünmelerin üçüncü bir amacı da, crossing over evresinde anne ve babaya ait kromozomlar arasında segment değişimi olur. Böylece, her bir kromozomda anne ve babanın genleri birbirine karışır.

Spermatogenez, primitif germ hücresinden -spermatogonyum- seprmlerin (spermatozoa) oluşumuna kadar görülen tüm olayları kapsar.

Spermatogenez, pubertede (13-16 yaş) başlar ve ileri yaşlara kadar devam eder.

Fetal evre boyunca testisin seminifer tubülünde uyku (dormant) durumunda olan spermatogonyumlar, pubertede sayıca artar.

Primer spermatosit daha sonra bir rediksüyon bölünmesi -birinci mayoz bölünme- geçirir.

Birinci mayoz bölünme sonunda, primer spermatositin yarısı büyüklüğündeki iki tane haploid sekonder spermatosit oluşur.

Sekonder spermatositin ikinci mayoz bölünmesinden sonra sekonder spermatositin yarısı büyüklüğündeki haploid spermatid oluşur.

Spermiyogenezi de kapsayan spermatogenez, yaklaşık iki ay sürer.

Spermiyogenezi de kapsayan spermatogenez, yaklaşık iki ay sürer. Spermiyogenesis tamamlandığında, spermler seminifer tubülün lümenine geçer. Seminifer tubülü döşeyen Sertoli hücreleri, germ hücrelerini destekleyip, beslenmelerini sağlarlar ve büyük bir olasılıkla spermatogenezin düzenlenmesiyle de ilgilidir.

Serbestçe yüzebilen ve aktif bir şekilde hareketli olan olgun sperm, baş ve kuyruktan oluşmuştur.

Akrozom, sperm başını örten bir organeldir.

Akrozom, sperm başının üçte ikisini örter.

Spermin başını örten akrozom, fertilizasyon sırasında spermin korona radiyata ve zona pellusidaya penetre olmasını kolaylaştırır.

Oogenez, oogonyum denilen primitif germ hücrelerinden, olgun oositlerin oluşumuna kadar görülen tüm olayları kapsar.

Oositin prenatal olgunlaşması, fetal yaşamın ilk evrelerinde, oogonyum mitoz bölünmeyle çoğalır.

Oogonyum, primer oositi yapmak için doğumdan önce büyür. Primer oositin oluşmasıyla, bağ dokusu hücreleri (ovaryum stromal hücreler) onu çevreleyerek, tek tabakalı foliküler epitel hücreleri oluşturur.

Primer oosit ve onu çevreleyen folikül hücrelerine birlikte, primordiyal folikül denir.

Puberte sırasında primer oositin büyümesiyle, folikül epitel hücreleri önce kübik daha sonra silindirik bir şekil alırlar, buna primer folikül denir.

Oositin etrafı zona pellusida denilen, amorf, hücresiz, glikoprotein bir tabaka ile çevrilir.

Primer oosit doğumdan önce birinci mayoz bölünmeye başlar; ancak, profazın tamamlanması adolesan döneminden önce olmaz.

Puberte başlayınca, her ay genellikle bir folikül olgunlaşmaya başlar ve ovulasyon olur.

Primer oosit, ovulasyondan hemen önce birinci mayoz bölünmesini tamamlar.

Sekonder oosit, sitoplazmanın hemen hemen tümünü alırken, birinci polar cisim çok azını alır.

Birinci polar cisim; küçüktür, fonksiyonel değildir ve daha sonra dejenere olur.

Eğer bir sperm sekonder oosite penetre olursa, ikinci mayoz bölünme tamamlanır.

Sitoplazmanın hemen hemen tümünü alan hücreye fertilize oosit ya da matür ovum (Şek.) denir.

Diğeri, küçük, fonksiyonsuz bir hücre olan ikinci kutup cismi-dir ve daha sonra dejenere olur.

Yeni doğan bir dişinin ovaryumlarında yaklaşık iki milyon primer oosit vardır; ancak, bunların çoğu çocukluk döneminde dejenere olur.

Pubertede yaklaşık 400 bin primer oosit kalır. Bunlardan da yaklaşık 400 tanesi sekonder oosit olur ve üreme dönemi süresince ovulasyona uğrar.

Sperm ve sekonder oosit, üremedeki özelleşmiş fonksiyonları nedeniyle, birçok yönden birbirlerinden farklıdır.

Oosit, zona pellusida ile korona radiyata denilen foliküler hücre tabakası ile çevrilidir.

Oosit, içerisinde yolk granülleri bulunan bol miktarda sitoplazmaya sahiptir.

Spermin çok az sitoplazması vardır ve hareket için özelleşmiştir.

Kromozomal anamoli olasılığı 35 yaşından sonra önemli ölçüde artar.

Yaşlı kadınlarda, Down sendromu ya da diğer trizomi şekillerine sahip bebek doğurma riski oldukça yüksektir.

Gebe kalındığında ebeveynler ne kadar yaşlıysa, o kadar çok yeni oluşmuş mutasyona sahip olur.

Mayoz sırasında, bazen homolog kromozomlar birbirlerinden ayrılmazlar ve germ hücresinin karşı kutuplarına gider.

Uterus; kalın duvarlı, armut biçimli, büyüklüğü değişken müsküler bir organdır.

Serviks vajinanın son bölümünün içine giren silindir biçimli bir yapıdır.

Korpusun duvarı üç tabakalıdır; perimetriyum, miyometriyum ve endometriyum.

Kompakt tabaka, endometriyum bezlerinin boyun bölgesinde bulunan yoğun bağ dokusudur.

Spongiyöz tabaka, süngerimsi yapıda ödemli bir bağ dokusudur. Endometriyum bezlerinin geniş ve kıvrımlı bölümleri bu tabakada bulunur.

Bazal tabaka, endometriyum bezlerinin son bölümünün bulunduğu bağ dokusudur. Bazal tabakanın kendisine ait kan damarları vardır ve menstruasyon sırasında dökülmez.

İnsan Gelişimi

Totipotent

Pluripotent

Multipotent

Zigot

Yarıklanma

Morula

Blastosist

İmplantasyon

Trilaminar Embriyonik Disk

Gastrula

Nörula

Embriyo

Fetüs

Düşük Yapma (Abortus)

Konjenital Anomaliler

Perinatal

Sperm (Spermatozoon)

Oosit

Dişi Üreme Döngüsü

Ovaryan Döngü

FSH (Folikül Stimülen Hormon)

LH (Lüteinizen Hormon)

Primordiyal Folikül

Primer Folikül

Sekonder Folikül (Antral)

Matür (Graaf) Folikül

Korpus Atretikum

Oosit-Kumulus Kompleksi

Korpus Luteum

Gebelik Korpus Luteumu

Menstürasyon Korpus Luteumu

Menstürasyon Döngüsü

Proliferatif Evre

Sekretor Evre

Menstrüasyon