Samenvatting studocu

Samenvatting - oudere als persoon

• Oudere als persoon (Thomas More) is het onderwerp van de samenvatting
• QR-code om de samenvatting te openen op Studocu
• Studocu is niet gesponsord door een hogeschool of universiteit
• Downloaded by Liesje van Loon ([email protected])

Ontwikkelingstaken tijdens de volwassenheid

• Volwassenheid (20-40 jaar): verantwoordelijkheid nemen voor jezelf, loskomen van ouders, relatierevisie, seksuele ervaringen, intimiteit leren, geld leren beheren en carrièremogelijkheden onderzoeken.
• Middelbare volwassenheid (40-60 jaar): Aanpassen aan lichamelijke veranderingen, een acceptabele beroepsidentiteit ontwikkelen, vrienden behouden en nieuwe maken, seksuele veranderingen in kaart brengen, relatie met partner herzien en met kinderen herzien. Kennis, vaardigheden en normen doorgeven. Geld beheren op korte en lange termijn. Ervaringen van ziekte en sterfte accepteren.
• Late volwassenheid (60 jaar +): tijd goed beheren, nieuwe relaties opbouwen, aanpassing aan seksuele veranderingen, gezond blijven, omgaan met beperkingen, leven na werk organiseren, geld beheren voor jezelf en anderen en zorgen accepteren van kinderen en kleinkinderen.

Ouder worden

• Ontwikkeling is levenslang: focussen op de sterktes van ouderen in plaats van beperkingen ("shifting identity").
• Vele gedaanten: een mens neemt gedurende zijn leven verschillende gedaanten aan.
• Ouderen hebben rechten, zoals de principes voor ouderen van de Verenigde Naties (1991) zoals onafhankelijkheid, participatie en zorg.

Oud zijn of oud worden?

• Procesdenken: benadrukt het voortdurende proces van ontwikkeling.
• ICF model: functioneren, beperkingen en participatie, hierbij zijn externe en persoonlijke factoren belangrijk.
• DSM: diagnostisch en statistisch handboek voor psychische stoornissen (medisch model van aandoeningen).
• ICF: International Classification of Functioning, Disability and Health (ordent aspecten van functioneren).
• Gerontologie: de wetenschap van ouder worden. Dit omvat ouderdomspsychologie (psychologie van het ouder worden), ontwikkelingspsychologie (het bredere gebied van gedrag en geestelijke processen).
• Psychogerontologie: onderdeel van de psychologie met focus op de ontwikkeling van gedrag en mentale processen tijdens de ouderdom.
• Biologische gerontologie: bestudeert lichamelijke veranderingen die met ouderdom samenhangen.

Wanneer ben je oud?

• Leeftijd is niet biologisch, maar sociaal geconstrueerd
• Ouderen moeten participatie in de samenleving
• Het beeld van ouderen wordt vaak negatief geconstrueerd

Chronologische leeftijd en agerasia

• Fysieke uiterlijk is de maatstaf voor “jeugd” in Westerse cultuur
• Ouderdom kan in verschillende culturen verschillend begrepen worden
• Sociale leeftijd bestaat uit leeftijdsgebonden verwachtingen
• Ouderen die er jong blijven uitzien (goede genen)
• Ouderen zijn minder makkelijk aan nieuwe situaties en trends aanpasbaar

Beeld van de ouderdom

• Beeld van oud zijn is vaak negatief en steriotyperend. Het kan leiden tot discriminatie (“ageism”). Hierbij kunnen verschillende factoren een rol spelen en mensen ervaren veroudering als een permanent verliesproces.
• Visies op ouderdom: Deficitmodel, gebaseerd op verlies en zorg behoeften en het competentiemodel (focus op talenten en capaciteiten).

Hoe beleven ouderen ouderen worden?

• Zelfstereotypering (negatief / positief beeld van het ouder worden heeft invloed)
• Leeftijdsidentiteit: verschil in subjectieve leeftijd en chronologische leeftijd.
• Assimilatieprocessen: hoe meer zelfwaardering, hoe jonger subjectieve leeftijd.

Een ethisch en humanistisch georiënteerde visie op ouderdom

• Natuurlijke behoeften
• Menselijke behoeften in kaart brengen (Maslow)
• Ouder worden is een proces, leren omgaan met een veranderend lichaam
• Sociaal waardering is belangrijk
• Bescherming van isolement en vereenzaming

Stress en coping

• Stress is een deel van het leven
• Omgaan met stress (copingvaardigheden): lichamelijke en psychologische factoren
• Eustress (gezonde stress) en distress (negatieve stress)
• Gevolgen van stress: lichamelijk of psychisch

Oorzaken van stress

• Primaire inschatting: beoordeling van gebeurtenis en gevolgen
• Secundaire inschatting : inschatting mogelijkheden om met de stressor om te gaan.
• Gevolgen: positief of negatief

Gevolgen van stress

• Lichamelijk: bloeddruk, immuunsysteem, hormonale activiteit
• Psychofysiologisch: psychosomatische aandoeningen

Stress hanteren

• Probleemgerichte coping: situatie veranderen
• Emotiegerichte coping: emoties reguleren
• Sociale steun: hulp zoeken
• Defensieve coping: vermijden of negeren van probleem

Psychosociale factoren, succesvol ouder worden

• Sociaal-psychologisch stressparadigma (Persoonskenmerken en Sociale steun zijn belangrijk)
• Sociaal-medisch disablement model (Risicofactoren, externe & interne factoren zijn belangrijk)
• Sociale en culturele gerontologie : betekenis van ouder worden in verschillende culturen (respect voor ouderen)

Zelfmanagement

• Kleine verliezen bij het ouder worden kunnen een negatieve spiraal veroorzaken
• Goed oud worden: leren om eigen leven te beheren
• Communicatieve zelfsturing : psychische aspecten van omgaan met zichzelf en leven bij het ouder worden

Gelukkig oud worden

• Geen eenduidige route naar gelukkig oud worden
• Afhankelijk van persoonlijkheids- en levensomstandigheden
• Sociaal betrokkenheid / activiteit / betrokkenheid

Disengagement

• Geleidelijke terugtrekking uit sociale interacties (lichamelijk, psychisch en sociaal)
• Wederzijds proces individu-samenleving

Ouderdom in de geschiedenis en nu

• Verschillende culturen en perioden benaderen ouderdom anders.
• Ouderen worden soms gezien als bron van wijsheid, soms als verval.

Lichamelijk ouder worden

• Normale veroudering: invloed van levensstijl op cognitieve vermogen en uitstraling.
• Beperkingen en handicaps: lichamelijke of geestelijke beperkingen door veroudering
• Lengte, gewicht, kracht: verlies van lengte, toename lichaamsvet en spierkracht tijdens de ouderdom
• Motoriek en bewegingen : complexe bewegingen en reactiesnelheid worden minder.
• Spieren, zenuwen: motoriek wordt beïnvloed door veroudering en achteruitgang.

Visuele perceptie

• Veranderingen in visuele systeem (bijvoorbeeld presbyopia en nachtblindheid)
• Problemen met dieptewaarneming en gezichtsvermogen

Auditieve Perceptie

• Veroudering van het gehoorsysteem, zoals presbyacusis.

Perceptie van tijd

• Relativiteit van tijd: tijd lijkt sneller voorbij te gaan naarmate men ouder wordt.
• Backward en forward telescoping: recente gebeurtenissen lijken verder weg en verleden gebeurtenissen dichterbij

Sociale leven in de ouderdom

• Werk en pensionering
• Veranderende gezinsrelaties (het lege nest, sandwich generatie)
• Sociale relaties en contacten (huwelijk en weduwschap, eenzaamheid)

Gezondheidsproblemen

• Stereotype van hogere ziekten in ouderdom
• Verzwakking immuunsysteem (gevoelig voor infecties)
• Langdurige chronische ziekten
• Frailty (kwetsbaarheid): een complex syndroom met meerdere factoren

Bewegingsstoornissen

• Chronische aandoeningen zoals Parkinson en Huntington.

Ouderdomspsychopathologie

• Depressie
• Medicijngebruik als oorzaak van psychologische stoornissen.
• Geheel van verschillende psychologische functiestoornissen die samenhangen (bv. dementie)

Dementie

• Verschillende vormen van dementie
• Cognitieve en niet-cognitieve stoornissen bij dementie
• Behandeling en begeleiding bij dementie

Methode van de behandeling

• Copingstrategieën: stimuleren intacte cognitieve functies en besef van eigen waarde.
• Validation: het ontmoeten van dementie in diens eigen wereld.

Cognitie en geheugen

• Cognitieve ontwikkeling : verschillende cognitieve ontwikkelingsstadia
• Verandering in intelligentie: vloeiende en gekristalliseerde intelligentie
• Basismentale vaardigheden: verschillende aspecten van denken en leren
• Geheugen (declaratief en procedureel): verschillende typen geheugen en hoe deze veranderen met de leeftijd.
• Ervaren van geheugenproblemen

Persoonlijkheid

• Persoonlijkheid: stabiel of veranderlijk naarmate men ouder wordt?
• Twee visies op persoonlijke ontwikkeling: normatieve crisis en ingrijpende gebeurtenissen.
• Erikson: psychosociale ontwikkeling van de persoonlijkheid
• Peck: specifiekere ontwikkelingstaken
• Neugarten

Reminiscentie en life review

• Reminiscentie en het heroverwegen van het verleden.
• Life review: betekenis geven aan alles wat men gedaan heeft in het leven.

Deze quiz onderzoekt belangrijke aspecten van geheugen, inclusief impliciet en declaratief geheugen, en hoe deze bij ouderen functioneren. Daarnaast verkent het de culturele verschillen en houdingen tegenover ouderen in verschillende samenlevingen. Test je kennis over deze fascinerende onderwerpen!