F.Vergi Sisteminin Modernizasyonu

F.Vergi Sisteminin Modernizasyonu

• Vergi, devletin millet ve memlekete karşı ifasına mecbur olduğu vazifeleri yapabilmesi için icap eden masraflara ferdin iştirak hissesidir.
• Kemalist Rejime göre, vergi bireyin kamu hizmetlerinin finansmanına katılma payı olarak tanımlanmaktadır.

Lindahl Fiyatlarına Ulaşma

• Lindahl fiyatları, vergilerin sosyal malların (kamu hizmetlerinin) her mükellefe özgü bireyselleştirilmiş fiyatları olarak tanımlanmaktadır.
• Kemalist Rejim’in veya Lindahl fiyatlarının, vergiye yaklaşımının ‘yarar ilkesi’ne yakın olduğu ifade edilmektedir.

Kemalist Rejim’in Vergi Islahatı Prensipleri

• Lozan Antlaşması ile mali istiklalini temin etmiş olan Kemalist rejimin vergiler konusundaki hedefleri:
  • Adalet ilkelerinden tamamen yoksun vergilerin, halk üzerindeki baskısını bertaraf etmek
  • Yeni vergilerin halkça kolaylıkla ödenmesi, zirai ve iktisadi teşebbüslerin gelişmesine engel olmaması
  • Vergi tevziatlarının, iratlara (gelirlere) göre olması ve bütün vatandaşlar arasında adilâne (hakça) bir paylaşıma dayandırılması
  • Büyük sanayinin kurulmasına imkân vermesi
  • Vergi randımanının, ortaya çıkan devlet vazife ve ihtiyaçları ile mütenasiben (aynı oranda) gelişmesi

Maliye Bilimi İlkeleri

• Vergiler adil ve genel olmalı, ödeme gücüne dayanmalı, yatırımları teşvik etmeli, ölçek ekonomilerine izin vermeli ve gelir esnekliği bulunmalıdır.

Tek Parti Yönetiminin Vergi Sistemi

• Tek Parti Yönetiminin, vergi sistemini kurgularken uyguladığı yöntemin önemli bir zaafı, mükelleflerin katılımı ile oluşturulmaması dolayısıyla hazineci bir görüşe dayanmasıdır.

Vergi Devrimleri

• Âşar’ın kaldırılması ile başlayan vergi sistemindeki devrim, yeni ekonomik, sosyal ve siyasal örgütlenmeler içerisinde bireyin haklarının ve yükümlülüklerinin düzenlenmesini ve çağdaşlaştırılmasını hedef almıştır.
• Vergi sistemimizin modernleştirilmesinde kaynak ülke Düyun-u Umumiye İdaresi, dolayısıyla zorunlu olarak ve/veya Anayasal Örgütlenme açısından tarihen örnek aldığımız Fransa olmuştur.

Âşar’ın Kaldırılmasına Yönelik Eleştiriler

• Âşar’ın kaldırılmasına karşı eleştiriler: (i) Mali gayeyi zaafa uğratacağı, (ii) tarımdan sanayiye kaynak aktarım sürecini yavaşlatacağı noktalarında toplanmaktadır.

Limancı Hamdi’nin Vergi Sistemi Önerisi

• Limancı Hamdi (Başar)’nın radikal bir önerisi: Tüm vasıtasız vergiler kaldırılmalı ve bunu telafi için, ekmek üzerine bir tüketim vergisi konulmalıdır.