Физиология: Қозғыш жасуша терминдері

Тітіркендіргіштердің қайсысы болмасын, табиғатына қарамастан, жасуша мембранасын деполяризациялауға қабілетті екендігін білдіреді.

Тіндердің, жасушалардың, ағзалардың, жүйелердің жəне тұтас организмнің қызметін зерттейді.

Бұлшықет тіні, жүйке, сөл бөлетін бездер.

Ең минимальді уақыт аралығындағы əсер ететiн қозуды тудыратын 2 еселенген реобазалы минимальді күш.

Натрийдің өткізгіштігінің инактивациялауы

Қозуды тудыратын тітіркендіргіштің минимальді күші.

Электрлік өзгерістер

Ток күші 1 реобазаға тең күшпен əсер еткендегі ең қысқа уақыт.

1 секунд ішінде қозғыш құрылымның өндіре алатын импульстерінің максималды саны.

Табалдырықты, табалдырықтан төмен, табалдырықтан жоғары

Жасуша мембранасының деполяризациясы нәтижесінде пайда болады. Бұл кезеңде жасуша қосымша тітіркендіргіштерге жауап бермейді.

Жасуша мембранасының деполяризация кезеңінен кейін келеді және жасуша тек қана ыңғайлы тітіркендіргішке ғана жауап бере алады.

Нерв және бұлшықет талшықтарының əрекет потенциалының реполяризация кезеңінде байқалатын иондық қозғалыс. Бұл кезде жасушаның ішкі жағындағы оң зарядты иондар сыртқы жағындағы теріс зарядты иондармен алмасады.

Ұзақ уақыт бойы әсер ететін әлсіз тітіркендіргіштің әсерінен жасушаның қозғыштық шегі жоғарылайды. Яғни, тітіркендіргіштің күшін жоғарылату қажет.

Нерв және бұлшықет таласшықтарындағы электрохимиялық импульс тасымалдау жылдамдығы

Жасушаның тітіркендіргіш әсер етуге қарсы тұру қабілеті. Яғни қосымша тітіркендіргішке жауап бермейді.

Қалыпты жағдайдағы жасуша мембранасының ішкі жағы теріс, ал сыртқы жағы оң зарядпен қоршалған. Жасуша мембранасы деполяризация болғанда, жасуша ішіндегі теріс заряд сыртқы жағы оң зарядқа жақындайды.

Тітіркендіргідің ең аз күші

Жасушаның тітіркендіргішке жауап беру қабілеті

Тетродоксин уы қозғыш жасуша мембранасындағы натрий каналдарын бұғаттайды, бұл натрий иондарының жасушаға кіруін шектейді. Нәтижесінде жасуша мембранасының деполяризациялануы қиындайды және потенциалдың жоғарылауына алып келеді.

Na-K насосы жасуша ішінде калий иондарының концентрациясын жоғары және натрий иондарының концентрациясын төмен ұстап тұрады. Бұл айырмашылық тыныштық потенциалын сақтау үшін маңызды.

Хлор иондарының концентрациясының жоғарылауы жасуша мембранасының деполяризациялануына алып келеді, яғни мембрана потенциалы жоғарылайды. Бұл хлор иондарының жасуша ішіне кіруі арқылы жүреді.

Na-K насосының жұмысы жасушадан калий иондарының шығуын тудырады, бұл клетка мембранасының ішкі бетін теріс зарядты қалдырады. Нәтижесінде тыныштық потенциалы пайда болады (-60,-90 мВ).

Деполяризация кезінде жасуша мембранасы натрий иондарына өткізгіштігін арттырады. Натрий иондарының жасушаға кіруі мембрана потенциалын жоғарылатады (90-120 мВ).

Экзальтация-супернормальды кезеңде қозғыш ұлпа табалдырықтан төмен тітіркендіргішке де жауап бере алады. Бұл кезеңде жасуша әдеттегіден сезімтал болады.

Жасуша мембранасының деполяризациялануы кезінде жасуша жаңа тітіркендіргішке жауап бере алмайды, бұл жағдай абсолюттік рефрактерлік кезең деп аталады.

Егер жасуша сыртқы және ішкі беттерінде калий иондарының концентрациясы бірдей болса, мембрана потенциалы өзгермейді.

Жоғары көтерілетін спайк кезеңінде жасуша абсолюттік рефрактерлік жағдайда болады, яғни жаңа тітіркендіргішке жауап бере алмайды.

Жасушаның қалыпты физиологиялық тыныштық күйінен белсенділік күйіне өту қабілеті

Тірі ұлпаның кез келген әсерге зат алмасуын өзгерту арқылы жауап беру қабілеті

Тітіркендіргішке жауап ретінде қозу күйіне өтуге қабілетті ұлпалар

Жасушаға тітіркендіргіш әсер ету процесі

Тұрақты токтың теріс полюсінің әсерінен жасушалардың немесе ұлпалардың қозғыштығының өзгеруі

Тітіркендіргіштің күші артқан сайын қозғыш құрылымның реакциясы максимумға жеткенше өсетін заңдылық

Тітіркендіргіш токтың табалдырық мәні оның ұлпаға әсер ету уақытымен анықталатын заң

Концентрация градиенті бойынша энергияны қажет етпей иондардың мембрана арқылы қозғалу жүйесі.

Концентрация градиентіне қарсы энергияны қажет ететін иондардың мембрана арқылы қозғалу жүйесі.

Жасушаның қосымша тітіркендіргішке жауап бермейтін кезеңі.

Әрекет потенциалының реполяризация фазасындағы қозғыштығының төмендеу кезеңі.

Тыныштықта жүйке жасушасы мембранасының калий және натрий иондарына өткізгіштігінің қатынасы.

Әрекет потенциалының деполяризация фазасындағы жүйке жасушасы мембранасының калий және натрий иондарына өткізгіштігінің қатынасы

Мембрананың тез реполяризациясын қамтамасыз ететін калий каналдары.

Тыныштық потенциалының мәні қандай ион үшін тепе-теңдік потенциалының мәніне жақын?

Нейронның натрий каналдарының толық блокадасы кезінде мыналар байқалады:

Жасуша мембранасының негізгі қызметі - жасуша ішіндегі ортаны сыртқы ортадан бөліп, жасушаның тұтастығын сақтау. Ол сонымен қатар жасуша ішілік реакцияларды реттейді, жасуша ішілік құрамды өзгертеді және сыртқы сигналдарды қабылдайды.

Бұл белок молекуласы жасуша мембранасында орналасады және АТФ энергиясын қолдана отырып, иондардың мембрана арқылы өтуін таңдап реттейді. Ол жасушаның ішіндегі және сыртындағы ион құрамын тұрақты ұстауға көмектеседі.

Натрий-калий сорғысы жасуша мембранасында орналасып, натрий иондарын жасушадан тысқа шығарып, калий иондарын жасуша ішіне тасымалдайды. Бұл жасуша мембранасының электрлік потенциалын сақтауға және нерв импульстарының өтуін қамтамасыз етуге көмектеседі.

Жасуша тыныштық жағдайда тұрғандағы мембраналық потенциалы. Оның негізгі себебі - жасуша ішіндегі калий иондарының жасушадан тысқа шығуы.

Жасуша мембранасы деполяризацияланғанда, ол жаңа тітіркендіргішке жауап беру қабілетін жоғалтады. Бұл кезең абсолюттік рефрактерлік кезең деп аталады.

Әрекет потенциалының пайда болуы үшін жасуша мембранасының деполяризациялануы қажетті деңгейге жетуі керек. Бұл деңгейді шың деп атайды.

Натрийлік каналдарда екі қақпа бар: активациялық (М-қақпа) және инактивациялық (Н-қақпа). Активациялық қақпа деполяризацияланғанда ашылып, натрий иондарының жасушаға кіруін қамтамасыз етеді. Инактивациялық қақпа белгілі бір уақыттан кейін жабылып, натрий иондарының жасушаға кіруін тоқтатады.

Әрекет потенциалының жоғарылау фазасы натрий иондарының (Na+)өткізгіштігінің жоғарылауымен байланысты. Бұл кезде натрий иондарының жасушаға кіруі