Filozofia: Światopogląd i Ideologia
41 Questions
1 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Które z poniższych określeń najlepiej opisuje koncepcję substancji w filozofii?

  • Cecha, która przynależy do bytu tylko przez krótki czas.
  • To, co istnieje samo w sobie i jest podstawą innych cech. (correct)
  • Przemijająca właściwość, niemająca trwałego charakteru.
  • Relacja między dwoma różnymi bytami.

Które stanowisko w metafizyce zakłada, że istnieje wiele różnych rodzajów bytów?

  • Dualizm
  • Realizm
  • Monizm
  • Pluralizm (correct)

Jakie jest główne założenie realizmu w metafizyce?

  • Byty istnieją realnie, niezależnie od poznającego i jego świadomości. (correct)
  • Rzeczywistość to jedynie zbiór przypadkowych zdarzeń.
  • Jedynym realnym bytem jest idea lub duch.
  • Istnieje tylko to, co jest postrzegane przez umysł.

Który z filozofów jest najbardziej związany ze słynnym zdaniem 'Cogito, ergo sum'?

<p>Kartezjusz (D)</p> Signup and view all the answers

Która z wymienionych koncepcji filozoficznych zakłada, że istnieją tylko idee lub duch, które są niezależne od materialnej rzeczywistości?

<p>Idealizm (D)</p> Signup and view all the answers

Czym zajmuje się ontologia?

<p>Badaniem bytu, jego istoty i właściwości. (C)</p> Signup and view all the answers

Co jest głównym przedmiotem zainteresowania epistemologii?

<p>Badanie natury i źródeł wiedzy. (A)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń najlepiej opisuje absolutyzm aksjologiczny?

<p>Wartości stanowią oddzielną rzeczywistość, niezależną od człowieka. (B)</p> Signup and view all the answers

Która z poniższych wartości jest przykładem wartości autotelicznej?

<p>Miłość (B)</p> Signup and view all the answers

W procesie tworzenia wartości, który z etapów obejmuje dostosowanie się do panujących obyczajów?

<p>Dostosowanie się do panujących konwencji (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie znaczenie w deklarowanych wartościach firmy Enron ma 'komunikacja'?

<p>Obowiązek informowania oraz gotowość słuchania innych (A)</p> Signup and view all the answers

Które z podanych zachowań w największym stopniu reprezentuje 'szacunek' w firmie, powyżej oczekiwań?

<p>Identyfikowanie i przeciwdziałanie zachowaniom, które naruszają godność innych (A)</p> Signup and view all the answers

Który z wymienionych poglądów epistemologicznych twierdzi, że wiedza pochodzi przede wszystkim z doświadczenia zmysłowego?

<p>Empiryzm (D)</p> Signup and view all the answers

Która teoria prawdy stwierdza, że prawda to zgodność sądu z rzeczywistością?

<p>Teoria korespondencji (D)</p> Signup and view all the answers

Jak nazywa się dziedzina filozofii zajmująca się badaniem, jak zdobywamy wiedzę?

<p>Epistemologia (B)</p> Signup and view all the answers

Która z definicji prawdy odnosi się do zgodności myśli z dyrektywami języka lub przyjętą umową?

<p>Konwencjonalizm (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie jest podobieństwo między teorią bytu a teorią poznania?

<p>Obie zajmują się fundamentalnymi pytaniami o rzeczywistość i wiedzę o niej. (D)</p> Signup and view all the answers

Który z poniższych poglądów epistemologicznych zakłada, że pewna wiedza może być niemożliwa do osiągnięcia?

<p>Sceptycyzm (B)</p> Signup and view all the answers

Który z wymienionych kierunków filozoficznych kładzie nacisk na rolę rozumu i logicznego myślenia w procesie poznawania świata?

<p>Racjonalizm (C)</p> Signup and view all the answers

Która z definicji prawdy koncentruje się na pojęciu jasności i wyraźności sądów oraz poczuciu pewności?

<p>Oczywistość (A)</p> Signup and view all the answers

Która definicja prawdy jest związana ze skutecznością działania i użytecznością?

<p>Pragmatyzm (C)</p> Signup and view all the answers

Która z zasad jest kluczowa dla deontologii?

<p>Działanie zgodne z obowiązkiem moralnym. (C)</p> Signup and view all the answers

Jaki aspekt działania jest najważniejszy w utylitaryzmie?

<p>Efekt działania, czyli bilans szczęścia i cierpienia. (C)</p> Signup and view all the answers

Który z filozofów jest kojarzony z imperatywem kategorycznym?

<p>Immanuel Kant (D)</p> Signup and view all the answers

Co jest głównym celem 'teorii sprawności moralnych'?

<p>Rozwój ugruntowanych dyspozycji moralnych. (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie jest podejście deontologii do zasad moralnych?

<p>Zasady są niezmienne i absolutne. (A)</p> Signup and view all the answers

W jaki sposób utylitaryzm ocenia ludzkie postępowanie?

<p>Na podstawie konsekwencji i bilansu korzyści. (D)</p> Signup and view all the answers

Czym zajmuje się aksjologia w szerokim znaczeniu?

<p>Ogólną teorią wartości i ich naturą. (A)</p> Signup and view all the answers

Co jest kluczowe dla rozwoju moralnego w kontekście teorii sprawności moralnych?

<p>Nacisk na czynności wychowawcze i rolę autorytetów. (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie założenie jest charakterystyczne dla deontologii w kwestii elastyczności decyzji?

<p>Nie ma miejsca na kompromisy, zasada jest nadrzędna. (A)</p> Signup and view all the answers

Co jest wspólnym elementem deontologii i utylitaryzmu?

<p>Dążenie do poprawy życia ludzi, choć w różny sposób. (C)</p> Signup and view all the answers

Która z zasad etycznych podkreśla, że należy postępować zgodnie z regułami, które chcielibyśmy, aby były stosowane przez wszystkich?

<p>Imperatyw kategoryczny. (A)</p> Signup and view all the answers

W etyce utylitarystycznej, co jest podstawowym kryterium oceny słuszności postępowania?

<p>Skutki działania. (D)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń najlepiej opisuje zasadę użyteczności w utylitaryzmie?

<p>Postępowanie jest słuszne, jeśli prowadzi do uzyskania jak największej ilości szczęścia i jak najmniejszej ilości nieszczęścia. (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie znaczenie ma intencja czynu w etyce utylitarystycznej?

<p>Intencja nie ma znaczenia etycznego, liczą się tylko skutki działania. (D)</p> Signup and view all the answers

Co jest głównym celem etyki utylitarystycznej?

<p>Osiągnięcie jak największego szczęścia dla jak największej liczby osób. (C)</p> Signup and view all the answers

W kontekście etyki utylitarystycznej, co jest ważniejsze: motywacja czy konsekwencje czynu?

<p>Konsekwencje czynu są ważniejsze. (D)</p> Signup and view all the answers

W jaki sposób etyka utylitarystyczna oceniłaby znalezienie portfela i oddanie go właścicielowi, gdyby ten był bardzo bogaty i oddanie nie przyniosłoby mu wielkiej korzyści?

<p>Dopuszczałaby zatrzymanie portfela, gdyby przyniosło to większą korzyść dla znalazcy lub jego rodziny. (B)</p> Signup and view all the answers

Który aspekt różni etykę deontologiczną od utylitarystycznej w kontekście oceny czynu?

<p>Etyka deontologiczna koncentruje się na zasadach i obowiązkach, a utylitarystyczna na skutkach. (B)</p> Signup and view all the answers

Która zasada etyczna mówi o tym aby traktować drugiego człowieka jako cel sam w sobie a nie jako środek do własnych celów?

<p>Imperatyw kategoryczny. (C)</p> Signup and view all the answers

Jeśli, zgodnie z etyką utylitarystyczną, czyn A przynosi 10 jednostek szczęścia, a czyn B przynosi 5 jednostek szczęścia dla tej samej grupy osób, który czyn jest bardziej słuszny?

<p>Czyn A, ponieważ przynosi więcej szczęścia. (A)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Byt

Wszystko, co istnieje, bez względu na to, w jaki sposób.

Ontologia

Nauka o bycie, zajmująca się badaniem tego, co istnieje i jakie ma właściwości.

Monizm

Przekonanie, że istnieje tylko jedna podstawowa rzeczywistość (np. materia lub duch).

Dualizm

Przekonanie, że rzeczywistość składa się z dwóch rodzajów bytu, np. materia i duch.

Signup and view all the flashcards

Pluralizm

Przekonanie, że istnieje wiele różnych rodzajów bytów.

Signup and view all the flashcards

Realizm

Stanowisko w metafizyce, które zakłada istnienie realnych bytów, niezależnych od poznającego przedmiotu i jego świadomości.

Signup and view all the flashcards

Idealizm

Pogląd, że jedynie istniejącym samoistnym bytem jest idea/duch/Absolut lub, że byt taki istnieje niezależnie od rzeczywistości materialnej, która jest jego tworem, pochodną lub przejawem.

Signup and view all the flashcards

Empiryzm

Wiedza pochodząca z doświadczenia zmysłowego. Podkreśla rolę obserwacji i empirycznych dowodów. Twierdzi, że źródłem wiedzy są wyłącznie lub przede wszystkim bodźce zmysłowe.

Signup and view all the flashcards

Racjonalizm

Wiedza pochodząca z rozumu i logicznego myślenia. Uznaje, że idee są podstawą poznania, a wiedza wartościowa uzyskuje się poprzez rozumowanie.

Signup and view all the flashcards

Problem prawdy

Pytanie o to, co sprawia, że coś jest prawdziwe. Jedna z odpowiedzi to teoria korespondencji, która mówi, że prawda to zgodność sądu z rzeczywistością.

Signup and view all the flashcards

Granice poznania

Pytanie o granice naszego poznania. Czy możemy poznać absolutnie wszystko? Czy nasze zmysły i umysł są wystarczające do poznania rzeczywistości?

Signup and view all the flashcards

Wiedza

Uzasadnione, prawdziwe przekonanie. Oznacza nie tylko wiarę w coś, ale także posiadanie argumentów i dowodów na poparcie tej wiary.

Signup and view all the flashcards

Epistemologia

Nauka o poznaniu. Zajmuje się tym, jak zdobywamy wiedzę i jak możemy być pewni, że jest prawdziwa. Analizuje procesy poznawcze człowieka.

Signup and view all the flashcards

Sceptycyzm

Pogląd, że zdobycie pewnej wiedzy może być niemożliwe. Sceptycy wątpią w możliwość osiągnięcia absolutnej prawdy.

Signup and view all the flashcards

Klasyczna definicja prawdy

Definicja prawdy, która mówi, że prawda polega na zgodności, adekwatności treści sądu z rzeczywistym stanem rzeczy.

Signup and view all the flashcards

Nieklasyczne definicje prawdy

Różne definicje prawdy, które nie opierają się na zgodności z rzeczywistością. Wśród nich wyróżniamy pojmowanie prawdy jako oczywistości, konwencji lub użyteczności.

Signup and view all the flashcards

Wartości Autoteliczne

Wartości, które są same w sobie celem, nie służą do osiągnięcia innych wartości. Są najważniejsze w hierarchii wartości.

Signup and view all the flashcards

Wartości Instrumentalne

Wartości, które służą do realizacji innych wartości i celów. Są środkiem do osiągnięcia czegoś innego.

Signup and view all the flashcards

Wartości Społeczne

Wartości, które odnoszą się do moralności i zasad w społeczeństwie, takie jak miłość, wolność i godność.

Signup and view all the flashcards

Proces tworzenia wartości

Proces tworzenia wartości w społeczeństwie, który składa się z kilku etapów: refleksja i analiza, dostosowanie się do panujących konwencji, publiczna dyskusja i ewolucyjna selekcja.

Signup and view all the flashcards

Wartości Enrona

Wartości deklarowane przez firmę Enron, które były uważane za "moralny kompas" pracowników. Obejmują: Szacunek, Integracja, Komunikacja i Doskonałość.

Signup and view all the flashcards

Etyka utylitarystyczna

Teoria etyczna, która ocenia dobroć czynu na podstawie jego rezultatów. Celem jest maksymalizacja szczęścia dla jak największej liczby osób.

Signup and view all the flashcards

Zasada Użyteczności

Zasada mówiąca, że czyny są moralne, jeśli przynoszą jak najwięcej szczęścia i jak najmniej nieszczęścia.

Signup and view all the flashcards

Intencja nie ma znaczenia

Wyjaśnienie, że w etyce utylitarystycznej to, czy działanie jest moralne, zależy od jego konkretnych skutków, a nie od intencji osoby wykonującej czyn.

Signup and view all the flashcards

Etyka deontologiczna vs. Etyka utylitarystyczna

Dwa rodzaje etyki, które różnią się sposobem oceny moralności czynów.

Signup and view all the flashcards

Etyka Deontologiczna

W etyce deontologicznej ważne jest przestrzeganie zasad moralnych, niezależnie od konsekwencji. Moralność czynu opiera się na jego zgodności z obowiązkiem.

Signup and view all the flashcards

Zasady moralne i obowiązek

Główne kryterium oceny czynu w etyce deontologicznej. Moralność czynu zależy od jego zgodności z obowiązkiem i zasadami.

Signup and view all the flashcards

Znaczenie intencji (Etyka deontologiczna)

Ważny element etyki deontologicznej. Intencja osoby wykonującej czyn jest kluczowa dla oceny jego moralności.

Signup and view all the flashcards

Skutki działania

Kluczowe kryterium oceny czynu w etyce utylitarystycznej. Liczy się, ile szczęścia lub korzyści przyniesie on ludziom.

Signup and view all the flashcards

Znaczenie intencji (Etyka utylitarystyczna)

W etyce utylitarystycznej intencja czynu nie ma znaczenia. Moralność czynu ocenia się tylko na podstawie jego skutków.

Signup and view all the flashcards

Moralność w Etyce Utylitarystycznej

Moralne jest to, co przyniesie jak najwięcej szczęścia dla jak największej liczby ludzi.

Signup and view all the flashcards

Utylitaryzm

Teoria moralna, która skupia się na konsekwencjach działań. Dobrym działaniem jest to, które przynosi największe szczęście dla jak największej liczby osób.

Signup and view all the flashcards

Cnota

Ugruntowana, stała dyspozycja człowieka do działania zgodnie z dobrym etycznym. Człowiek wykorzystuje swój rozum i wolę do podejmowania moralnych decyzji.

Signup and view all the flashcards

Aksjologia

W filozofii odnosi się do badań nad wartościami. Zajmuje się naturą wartości, ustalaniem ich norm i kryteriów, oraz hierarchią wartości.

Signup and view all the flashcards

Zasada Utylitarystyczna

Zasada moralna, która wskazuje, że działania należy oceniać jedynie pod kątem ich skutków. To, co przynosi najwięcej dobra dla największej liczby ludzi, jest moralnie słuszne.

Signup and view all the flashcards

Intencjonalność w Etyce

Wg tej teorii, aby móc ocenić moralność działania, najważniejsze jest zrozumienie intencji działającego. Czy chciał on zrobić coś dobrego, czy zły wynik był niezamierzony?

Signup and view all the flashcards

Absolutność zasad w Etyce Deontologicznej

W etyce deontologicznej zasady moralne są niejako „niezmienne”, ważne same w sobie i nie podlegają negocjacji.

Signup and view all the flashcards

Elastyczność Zasad w Utylitaryzmie

Wg tej teorii moralne działania nie muszą być zawsze idealne. Ważnym jest to, aby przyniosły jak najwięcej dobra dla jak największej liczby osób. W tych ramach dopuszczalne są kompromisy, gdy pozwalają zwiększyć ogólne szczęście.

Signup and view all the flashcards

Rozwój Moralny

Proces uczenia się i rozwoju moralnego. Człowiek nabywa usprawnień moralnych, kształtując swoją sprawność w podejmowaniu moralnych decyzji.

Signup and view all the flashcards

Dobro Moralne jako zgoda z Naturą Podmiotu

Wg tej teorii, dobro moralne jest zależne od natury działającego podmiotu. Człowiek powinien działać w sposób zgodny ze swoją istotą.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Światopogląd i Ideologia

  • Światopogląd to zespół poglądów na świat i życie, wpływający na zachowanie.
  • Ideologia to zbiór poglądów służących do całościowego interpretowania i przekształcania świata.

Filozofia

  • Filozofia to umiłowanie mądrości, dążenie do wiedzy i poszukiwanie prawdy.
  • Filozoficzna mądrość charakteryzuje się brakiem ostatecznej pewności (wg. Platona).

Główne działy filozofii

  • Teoria bytu (metafizyka): Zajmuje się podstawowymi kwestiami dotyczącymi istoty i przyczyny bytu. Definicja bytu to wszystko co istnieje.
  • Teoria poznania (epistemologia): Zajmuje się badaniem procesów, sposobów i granic ludzkiego poznania oraz kryteria poznania
  • Etyka: Nauka o moralności, ogół zasad i norm postępowania.

Teoria bytu (metafizyka)

  • Byt: Podstawowe pojęcie filozoficzne, oznaczające wszystko co istnieje (monizm) lub każdą oddzielną rzecz (pluralizm).
  • Teoria bytu (ontologia): Dział filozofii zajmujący się pytaniem "Co istnieje?" oraz badaniem natury rzeczywistości (materialnej i niematerialnej).

Teoria poznania (epistemologia)

  • Czym jest teoria poznania?: Dział filozofii, który analizuje proces zdobywania wiedzy, źródła i wiarygodność poznania oraz znaczenie pojęcia "wiedzieć" lub "rozumieć".

Kto ją zapoczątkował?

  • Sokrates, Platon i Arystoteles: Zasłynęli z poszukiwania odpowiedzi na pytania o naturę wiedzy.

Podobieństwa między teorią bytu a teorią poznania

  • Zajmują się fundamentalnymi pytaniami filozofii: Obie teorie starają się zrozumieć podstawowe aspekty rzeczywistości.
  • Dotyczą rzeczywistości: Teoria bytu bada, czym jest rzeczywistość, a teoria poznania, jak poznać rzeczywistość.
  • Powiązanie z pytaniem o prawdę: Teoria bytu zajmuje się tym co jest prawdziwe, a teoria poznania badaniem jak dowiedzieć się co jest prawdziwe.

Różnice między teorią bytu a teorią poznania

  • Główne pytanie: Teoria bytu pyta: "Co istnieje?", a teoria poznania: "Jak wiemy, co istnieje?".
  • Przedmiot badań: Teoria bytu bada rzeczywistość (całość), a teoria poznania procesy poznawcze i otrzymywanie wiedzy.
  • Metody badawcze: W teorii bytu dominują abstrakcje, analiza natury rzeczy, w teorii poznania procesy poznawcze i percepcja.
  • Problemy kluczowe: Teoria bytu stara się wyjaśnić naturę istnienia (np. materia vs. duch), a teoria poznania bada granice poznania i źródła wiedzy.

Etyka

  • Etyka ogólna: Filozoficzna refleksja nad podstawami etyki (np., cel, powinność).
  • Etyka szczegółowa: Praktyczne wskazówki dotyczące konkretnych sytuacji.
  • Metaetyka: Analiza teoretyczna samej etyki (np. pojęcia moralne; pochodzenie norm moralnych).
  • Etyka opisowa: Opisuje i wyjaśnia obyczaje i zwyczaje moralne.
  • Etyka normatywna: Określa normy postępowania, zasady moralności.

Teorie etyczne

  • Konsekwencjalizm: Wartość czynu zależy od jego konsekwencji.
  • Nonkonsekwencjalizm: Wartość czynu zależy od zasad.

Działanie – perspektywa etyczna

  • Kryteria ocen etycznych: Analiza zachowań z perspektywy skutków i zasad.
  • Etyka deontologiczna: Moralność działań wynika z przestrzegania absolutnych zasad.
  • Etyka utylitarystyczna: Moralność działań ocenia się według ich skutków.

Świadomość etyczna

  • Racjonalizacja postaw nieetycznych: Usprawiedliwianie zachowań.
  • Minimalizowanie strat/kwestionowanie ofiary: Usprawiedliwianie czynów, usprawiedliwianie strat.
  • Odpowiedzialność: Zaangażowanie i zaświadczenie o podejmowaniu decyzji odpowiedzialnego charakteru.

Odpowiedzialny biznes

  • Społecznie odpowiedzialne przedsiębiorstwa: Dobrowolne uwzględnianie interesów społecznych, środowiskowych i relacji z różnymi grupami interesariuszy.
  • ESG (Environmental, Social, Governance): Kryteria zrównoważonego rozwoju firmy, uwzględniające wpływ na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny.

Zarządzanie standardami etycznymi

  • Program etyki: Całościowe działania mające na celu kształtowanie i utrwalanie wartości etycznych w firmie.

Infrastruktura etyczna

  • Ujęcie szersze: Dotyczy ogólnie czynników kulturowych, instytucjonalnych oraz organizacyjnych.
  • Ujęcie węższe: Odnosi się do konkretnych narzędzi, postaw i aktywności w organizacji służących etycznemu działaniu

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

Notatki Z Filozofii i Etyki w Biznesie - Sesja (Podstawy i Teorie)

Description

Ten quiz bada podstawowe pojęcia związane z filozofią, takie jak światopogląd, ideologia oraz główne działy filozofii. Uczestnicy poznają różnice między metafizyką, epistemologią a etyką, a także zasady dotyczące istnienia i poznania. Sprawdź swoją wiedzę z zakresu filozofii!

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser