Filozofia: Światopogląd i Ideologia

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Które z poniższych określeń najlepiej opisuje koncepcję substancji w filozofii?

Cecha, która przynależy do bytu tylko przez krótki czas.

To, co istnieje samo w sobie i jest podstawą innych cech. (correct)

Przemijająca właściwość, niemająca trwałego charakteru.

Relacja między dwoma różnymi bytami.

Które stanowisko w metafizyce zakłada, że istnieje wiele różnych rodzajów bytów?

Dualizm

Realizm

Monizm

Pluralizm (correct)

Jakie jest główne założenie realizmu w metafizyce?

Byty istnieją realnie, niezależnie od poznającego i jego świadomości. (correct)

Rzeczywistość to jedynie zbiór przypadkowych zdarzeń.

Jedynym realnym bytem jest idea lub duch.

Istnieje tylko to, co jest postrzegane przez umysł.

Który z filozofów jest najbardziej związany ze słynnym zdaniem 'Cogito, ergo sum'?

Kartezjusz Signup and view all the answers

Która z wymienionych koncepcji filozoficznych zakłada, że istnieją tylko idee lub duch, które są niezależne od materialnej rzeczywistości?

Idealizm Signup and view all the answers

Czym zajmuje się ontologia?

Badaniem bytu, jego istoty i właściwości. Signup and view all the answers

Co jest głównym przedmiotem zainteresowania epistemologii?

Badanie natury i źródeł wiedzy. Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń najlepiej opisuje absolutyzm aksjologiczny?

Wartości stanowią oddzielną rzeczywistość, niezależną od człowieka. Signup and view all the answers

Która z poniższych wartości jest przykładem wartości autotelicznej?

Miłość Signup and view all the answers

W procesie tworzenia wartości, który z etapów obejmuje dostosowanie się do panujących obyczajów?

Dostosowanie się do panujących konwencji Signup and view all the answers

Jakie znaczenie w deklarowanych wartościach firmy Enron ma 'komunikacja'?

Obowiązek informowania oraz gotowość słuchania innych Signup and view all the answers

Które z podanych zachowań w największym stopniu reprezentuje 'szacunek' w firmie, powyżej oczekiwań?

Identyfikowanie i przeciwdziałanie zachowaniom, które naruszają godność innych Signup and view all the answers

Który z wymienionych poglądów epistemologicznych twierdzi, że wiedza pochodzi przede wszystkim z doświadczenia zmysłowego?

Empiryzm Signup and view all the answers

Która teoria prawdy stwierdza, że prawda to zgodność sądu z rzeczywistością?

Teoria korespondencji Signup and view all the answers

Jak nazywa się dziedzina filozofii zajmująca się badaniem, jak zdobywamy wiedzę?

Epistemologia Signup and view all the answers

Która z definicji prawdy odnosi się do zgodności myśli z dyrektywami języka lub przyjętą umową?

Konwencjonalizm Signup and view all the answers

Jakie jest podobieństwo między teorią bytu a teorią poznania?

Obie zajmują się fundamentalnymi pytaniami o rzeczywistość i wiedzę o niej. Signup and view all the answers

Który z poniższych poglądów epistemologicznych zakłada, że pewna wiedza może być niemożliwa do osiągnięcia?

Sceptycyzm Signup and view all the answers

Który z wymienionych kierunków filozoficznych kładzie nacisk na rolę rozumu i logicznego myślenia w procesie poznawania świata?

Racjonalizm Signup and view all the answers

Która z definicji prawdy koncentruje się na pojęciu jasności i wyraźności sądów oraz poczuciu pewności?

Oczywistość Signup and view all the answers

Która definicja prawdy jest związana ze skutecznością działania i użytecznością?

Pragmatyzm Signup and view all the answers

Która z zasad jest kluczowa dla deontologii?

Działanie zgodne z obowiązkiem moralnym. Signup and view all the answers

Jaki aspekt działania jest najważniejszy w utylitaryzmie?

Efekt działania, czyli bilans szczęścia i cierpienia. Signup and view all the answers

Który z filozofów jest kojarzony z imperatywem kategorycznym?

Immanuel Kant Signup and view all the answers

Co jest głównym celem 'teorii sprawności moralnych'?

Rozwój ugruntowanych dyspozycji moralnych. Signup and view all the answers

Jakie jest podejście deontologii do zasad moralnych?

Zasady są niezmienne i absolutne. Signup and view all the answers

W jaki sposób utylitaryzm ocenia ludzkie postępowanie?

Na podstawie konsekwencji i bilansu korzyści. Signup and view all the answers

Czym zajmuje się aksjologia w szerokim znaczeniu?

Ogólną teorią wartości i ich naturą. Signup and view all the answers

Co jest kluczowe dla rozwoju moralnego w kontekście teorii sprawności moralnych?

Nacisk na czynności wychowawcze i rolę autorytetów. Signup and view all the answers

Jakie założenie jest charakterystyczne dla deontologii w kwestii elastyczności decyzji?

Nie ma miejsca na kompromisy, zasada jest nadrzędna. Signup and view all the answers

Co jest wspólnym elementem deontologii i utylitaryzmu?

Dążenie do poprawy życia ludzi, choć w różny sposób. Signup and view all the answers

Która z zasad etycznych podkreśla, że należy postępować zgodnie z regułami, które chcielibyśmy, aby były stosowane przez wszystkich?

Imperatyw kategoryczny. Signup and view all the answers

W etyce utylitarystycznej, co jest podstawowym kryterium oceny słuszności postępowania?

Skutki działania. Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń najlepiej opisuje zasadę użyteczności w utylitaryzmie?

Postępowanie jest słuszne, jeśli prowadzi do uzyskania jak największej ilości szczęścia i jak najmniejszej ilości nieszczęścia. Signup and view all the answers

Jakie znaczenie ma intencja czynu w etyce utylitarystycznej?

Intencja nie ma znaczenia etycznego, liczą się tylko skutki działania. Signup and view all the answers

Co jest głównym celem etyki utylitarystycznej?

Osiągnięcie jak największego szczęścia dla jak największej liczby osób. Signup and view all the answers

W kontekście etyki utylitarystycznej, co jest ważniejsze: motywacja czy konsekwencje czynu?

Konsekwencje czynu są ważniejsze. Signup and view all the answers

W jaki sposób etyka utylitarystyczna oceniłaby znalezienie portfela i oddanie go właścicielowi, gdyby ten był bardzo bogaty i oddanie nie przyniosłoby mu wielkiej korzyści?

Dopuszczałaby zatrzymanie portfela, gdyby przyniosło to większą korzyść dla znalazcy lub jego rodziny. Signup and view all the answers

Który aspekt różni etykę deontologiczną od utylitarystycznej w kontekście oceny czynu?

Etyka deontologiczna koncentruje się na zasadach i obowiązkach, a utylitarystyczna na skutkach. Signup and view all the answers

Która zasada etyczna mówi o tym aby traktować drugiego człowieka jako cel sam w sobie a nie jako środek do własnych celów?

Imperatyw kategoryczny. Signup and view all the answers

Jeśli, zgodnie z etyką utylitarystyczną, czyn A przynosi 10 jednostek szczęścia, a czyn B przynosi 5 jednostek szczęścia dla tej samej grupy osób, który czyn jest bardziej słuszny?

Czyn A, ponieważ przynosi więcej szczęścia. Signup and view all the answers

Study Notes

Światopogląd i Ideologia

Światopogląd to zespół poglądów na świat i życie, wpływający na zachowanie.
Ideologia to zbiór poglądów służących do całościowego interpretowania i przekształcania świata.

Filozofia

Filozofia to umiłowanie mądrości, dążenie do wiedzy i poszukiwanie prawdy.
Filozoficzna mądrość charakteryzuje się brakiem ostatecznej pewności (wg. Platona).

Główne działy filozofii

Teoria bytu (metafizyka): Zajmuje się podstawowymi kwestiami dotyczącymi istoty i przyczyny bytu. Definicja bytu to wszystko co istnieje.
Teoria poznania (epistemologia): Zajmuje się badaniem procesów, sposobów i granic ludzkiego poznania oraz kryteria poznania
Etyka: Nauka o moralności, ogół zasad i norm postępowania.

Teoria bytu (metafizyka)

Byt: Podstawowe pojęcie filozoficzne, oznaczające wszystko co istnieje (monizm) lub każdą oddzielną rzecz (pluralizm).
Teoria bytu (ontologia): Dział filozofii zajmujący się pytaniem "Co istnieje?" oraz badaniem natury rzeczywistości (materialnej i niematerialnej).

Teoria poznania (epistemologia)

Czym jest teoria poznania?: Dział filozofii, który analizuje proces zdobywania wiedzy, źródła i wiarygodność poznania oraz znaczenie pojęcia "wiedzieć" lub "rozumieć".

Kto ją zapoczątkował?

Sokrates, Platon i Arystoteles: Zasłynęli z poszukiwania odpowiedzi na pytania o naturę wiedzy.

Podobieństwa między teorią bytu a teorią poznania

Zajmują się fundamentalnymi pytaniami filozofii: Obie teorie starają się zrozumieć podstawowe aspekty rzeczywistości.
Dotyczą rzeczywistości: Teoria bytu bada, czym jest rzeczywistość, a teoria poznania, jak poznać rzeczywistość.
Powiązanie z pytaniem o prawdę: Teoria bytu zajmuje się tym co jest prawdziwe, a teoria poznania badaniem jak dowiedzieć się co jest prawdziwe.

Różnice między teorią bytu a teorią poznania

Główne pytanie: Teoria bytu pyta: "Co istnieje?", a teoria poznania: "Jak wiemy, co istnieje?".
Przedmiot badań: Teoria bytu bada rzeczywistość (całość), a teoria poznania procesy poznawcze i otrzymywanie wiedzy.
Metody badawcze: W teorii bytu dominują abstrakcje, analiza natury rzeczy, w teorii poznania procesy poznawcze i percepcja.
Problemy kluczowe: Teoria bytu stara się wyjaśnić naturę istnienia (np. materia vs. duch), a teoria poznania bada granice poznania i źródła wiedzy.

Etyka

Etyka ogólna: Filozoficzna refleksja nad podstawami etyki (np., cel, powinność).
Etyka szczegółowa: Praktyczne wskazówki dotyczące konkretnych sytuacji.
Metaetyka: Analiza teoretyczna samej etyki (np. pojęcia moralne; pochodzenie norm moralnych).
Etyka opisowa: Opisuje i wyjaśnia obyczaje i zwyczaje moralne.
Etyka normatywna: Określa normy postępowania, zasady moralności.

Teorie etyczne

Konsekwencjalizm: Wartość czynu zależy od jego konsekwencji.
Nonkonsekwencjalizm: Wartość czynu zależy od zasad.

Działanie – perspektywa etyczna

Kryteria ocen etycznych: Analiza zachowań z perspektywy skutków i zasad.
Etyka deontologiczna: Moralność działań wynika z przestrzegania absolutnych zasad.
Etyka utylitarystyczna: Moralność działań ocenia się według ich skutków.

Świadomość etyczna

Racjonalizacja postaw nieetycznych: Usprawiedliwianie zachowań.
Minimalizowanie strat/kwestionowanie ofiary: Usprawiedliwianie czynów, usprawiedliwianie strat.
Odpowiedzialność: Zaangażowanie i zaświadczenie o podejmowaniu decyzji odpowiedzialnego charakteru.

Odpowiedzialny biznes

Społecznie odpowiedzialne przedsiębiorstwa: Dobrowolne uwzględnianie interesów społecznych, środowiskowych i relacji z różnymi grupami interesariuszy.
ESG (Environmental, Social, Governance): Kryteria zrównoważonego rozwoju firmy, uwzględniające wpływ na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny.

Zarządzanie standardami etycznymi

Program etyki: Całościowe działania mające na celu kształtowanie i utrwalanie wartości etycznych w firmie.

Infrastruktura etyczna

Ujęcie szersze: Dotyczy ogólnie czynników kulturowych, instytucjonalnych oraz organizacyjnych.
Ujęcie węższe: Odnosi się do konkretnych narzędzi, postaw i aktywności w organizacji służących etycznemu działaniu

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Ten quiz bada podstawowe pojęcia związane z filozofią, takie jak światopogląd, ideologia oraz główne działy filozofii. Uczestnicy poznają różnice między metafizyką, epistemologią a etyką, a także zasady dotyczące istnienia i poznania. Sprawdź swoją wiedzę z zakresu filozofii!