Философияның Негізгі Түсініктері
60 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Философияда материяның алғашқылығын пайымдайтын бағыт нәйсары?

  • Этика
  • Эстетика
  • Метафизика
  • Материализм (correct)

Кемшілікпен өмір сүрмеуді дәріптейтін қағида атауы қандай?

  • Ахимса (correct)
  • Даосизм
  • Стоизм
  • Бuddhизм

Грек философиясында мифологиялық дүниетанымнан философиялыққа ауысу қай жерде анық көрсетілген?

  • Қытай
  • Грек (correct)
  • Индия
  • Египет

Жүсіп Баласағұн қайраткерді кім ретінде сипаттады?

<p>Әділетті адам (D)</p> Signup and view all the answers

Сұлулық табиғатын зерттейтін философия бағыты қайсы?

<p>Эстетика (B)</p> Signup and view all the answers

Философияда таным және оның табиғаты туралы зерттеу нені қамтиды?

<p>Эпистемология (A)</p> Signup and view all the answers

Көне индуистік мәтіндер жинағының атауы не?

<p>Ведалар (B)</p> Signup and view all the answers

Аристотельдің Афинада ашқан философиялық мектебінің атауы қандай?

<p>Ликей (A)</p> Signup and view all the answers

Даосизмнің негізі қағидасы қандай?

<p>Табиғатпен үйлесімділік (B)</p> Signup and view all the answers

Қоғам өмірінде ғылымның рөлін абсолюттік тұрғыдан бейнелейтін ұғым не?

<p>Ғылыми рационализм (B)</p> Signup and view all the answers

Кем «Бір өлшемді адам» концепциясын уйлап тапкан?

<p>Герберт Маркузе (B)</p> Signup and view all the answers

Кем 'автордың өлімі' концепциясын уйлап тапкан?

<p>Ролан Барт (D)</p> Signup and view all the answers

Жоғары құндылықтардың құнсыздануы жөнінде кеме курушы?

<p>Ф. Ницше (D)</p> Signup and view all the answers

Ақпарат жию, сақтау, және қайта қалпына келтіру идеясын қайсысы білдірә?

<p>Мәдениет (D)</p> Signup and view all the answers

Философиялық герменевтиканың негізін қалаушы?

<p>Ханс-Георг Гадамер (B)</p> Signup and view all the answers

Кто индукцияны сипаттайды?

<p>Жеке фактілерден жалпы принциптерді шығару (B)</p> Signup and view all the answers

Экзобиология ғылымының объектісі?

<p>Жердегі өмірдің шығу тегі (C)</p> Signup and view all the answers

Диалектика қандай заңды зерттейді?

<p>Сапалық өзгерістер заңы (D)</p> Signup and view all the answers

Прагматизм философиясының орталық категориясы?

<p>Іс-әрекет (B)</p> Signup and view all the answers

Әрбір ғылыми білімнің гипотетикалық сипатта екендігін кім тұжырымдайды?

<p>Фрэнсис Бэкон (A)</p> Signup and view all the answers

И.Кант буенча 'Асқақат' типләре ниләрне үз эченә ала?

<p>Әсемдік, моральный һәм практик сұлулық (D)</p> Signup and view all the answers

Кем 'қоғамдық келісім' теорясын тәкъдим итте?

<p>Жан-Жак Руссо (B), Томас Гоббс (C)</p> Signup and view all the answers

Ш.Монтескьенең билгеле принципларыннан кайсысы дөрес?

<p>Билектең бөлүе принципы (C)</p> Signup and view all the answers

Кем 'жалпы воля' концепциясен кертте?

<p>Жан-Жак Руссо (C)</p> Signup and view all the answers

Ислам цивилизациясе кайсы фәлсәфә буенча яңа глобаль куркыныч типында исәпләнә?

<p>С.Хантингтон (C)</p> Signup and view all the answers

Т.Гоббс буенча иң нәтиҗәле идарә формасы кайсы?

<p>Абсолютный монархия (A)</p> Signup and view all the answers

Ахмет Байтұрсынұлының мәдәнияткә никадәр йогынтысы булды?

<p>Тел һәм әдәбиятны өйрәнү (B)</p> Signup and view all the answers

Диуани Хикметнең авторы кем?

<p>Ахмет Яссауи (D)</p> Signup and view all the answers

Яңа дәверендә Ф.Бэконнын нигезен калаган идея кайсы?

<p>Эмпиризм (A)</p> Signup and view all the answers

Кем гелиоцентристик модельне ачкан?

<p>Николай Коперник (D)</p> Signup and view all the answers

Монодизм фәлсәфәсенең төп идеясы нидә?

<p>Күпнең берлеге (D)</p> Signup and view all the answers

Декартның рациональ тикшерү методы ничек атала?

<p>Методик анализ һәм синтез (B)</p> Signup and view all the answers

Кантның мораль законнарын бәян итә торган концепциясе нинди?

<p>Категориялык императив (C)</p> Signup and view all the answers

И. Кантның үз-үзен тоту принципы кем тарафыннан ясалган?

<p>Имануил Кант (A)</p> Signup and view all the answers

Кайсы фәлсәфи юнәлеш позитивизмны күрсәтә?

<p>Позитивизм (D)</p> Signup and view all the answers

Эмпирик танымның төп нигезе нинди?

<p>Тәҗрибә һәм хисләр (A)</p> Signup and view all the answers

Кем прагматизмның нигез салучысы буларак билгеле?

<p>Чарльз Пирс (A)</p> Signup and view all the answers

Экзистенциализмда игътибар итә торган төшенчәләр нәрсәләрне эченә ала?

<p>Абсурд һәм ирек (D)</p> Signup and view all the answers

Ф. Ницше

<p>Бела (A)</p> Signup and view all the answers

Кем өмидсез яшәү турында фәлсәфи карашлар тәкъдим итте?

<p>А. Шопенгауэр (C)</p> Signup and view all the answers

Гедонизм нәрсәне ң көркәмлештерә?

<p>Ләззәт алуны һәм авыртпалыклардан качуны (C)</p> Signup and view all the answers

Ницше буенча, акыл һәм матдә арасында нәрсә бар?

<p>Талпыныс һәм каршыласу (C)</p> Signup and view all the answers

Аристотельнең этика турында язмасының исеме нәрсә?

<p>Никомах этикасы (A)</p> Signup and view all the answers

Экзистенциализм нәрсәнең әһәмиятенә басым ясый?

<p>Адамның иреклелеге һәм тормышның мәгънәсен (B)</p> Signup and view all the answers

Платонның философиясенең төп категориясе нәрсә?

<p>Идеялар (C)</p> Signup and view all the answers

Зигмунд Фрейдның психоанализа һәм мавыктыруларының төп төшенчәләре нәрсәләрдән гыйбарәт?

<p>Бейсаналык һәм эчке драйвтар (A)</p> Signup and view all the answers

Буддизмнең беренче акыйкатын нәрсә тәшкил итә?

<p>Дөньнең страданиясы (A)</p> Signup and view all the answers

Конфуций философиясендәге «жэнь» нинди этик категорияне аңлата?

<p>Адамгершелек (A)</p> Signup and view all the answers

Анаксимандр нәрсәнең башлангычы буларак 'Апейрон' дип белдергән?

<p>Шексизлек (D)</p> Signup and view all the answers

Хакім ата һәм Ақыр заман нәрсәләр авторы кем?

<p>Абай Құнанбаев (C)</p> Signup and view all the answers

Скептицизм философиясының мәні неде?

<p>Шынайы білімнің мүмкіндігіне күмәндану. (C)</p> Signup and view all the answers

Эмпиризмнің өкілдері кімдер?

<p>Джон Локк, Дэвид Хьюм, Джордж Берки. (C)</p> Signup and view all the answers

Априорлы білім дегеніміз не?

<p>Ақыл арқылы, тәжірибеден тәуелсіз алынған білім. (D)</p> Signup and view all the answers

Кант философиясында феномен мен ноумен неден тұрады?

<p>Феномен - адамның сезімдері, ноумен - заттардың өздері. (A)</p> Signup and view all the answers

Әл-Фараби бойынша болмыс иерархиясы қандай?

<p>Жоғарғы, төменгі және аралық болмыстар. (C)</p> Signup and view all the answers

Әл-Газалидің әлем жаратылысы туралы көзқарасы қандай?

<p>Құдайдың еркімен және себеп-зат байланысымен. (C)</p> Signup and view all the answers

Тәрбие философиясының негізгі қағидасы қандай?

<p>Тәрбие мен білім адам үшін бірінші орында. (D)</p> Signup and view all the answers

Аристотель этикасының орталық категориясы қандай?

<p>Іштей игілік. (B)</p> Signup and view all the answers

Катарсис дегеніміз не?

<p>Эмоционалдық тазарту немесе рухани жаңару. (B)</p> Signup and view all the answers

Утилитаризмнің этикасы қандай принципке негізделеді?

<p>Пайдалы әрекеттер жалғыз мақсат. (A)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Зенонның апориялары

Зенонның танымал апориялары: «Дихотомия», «Ахиллес және тасбақа», «Жебе», «Стадион».

Жүсіп Баласағұнның әділдік туралы көзқарасы

Жүсіп Баласағұн қоғамды бақытқа бастайтын әділдіктің символы ретінде қайраткерді, әділ адамды сипаттайды.

Бір өлшемді қоғам және бір өлшемді адам ұғымдары

Герберт Маркузе «Бір өлшемді қоғам» және «бір өлшемді адам» ұғымдарын енгізген философ.

Атомизмнің негізін салғандар

Левкипп пен Демокрит атомизмнің негізін салған философтар.

Signup and view all the flashcards

Даосизмнің негізгі қағидасы

Даосизмнің негізі қағидасы - табиғатпен үйлесімділік.

Signup and view all the flashcards

Мифологиядан философияға ауысу

Грек философиясында мифологиялық дүниетанымнан философиялыққа ауысу айқын көрсетілген.

Signup and view all the flashcards

Төрт «ізгілікті ақиқат» ілімі

Буддизмнің негізі - төрт «ізгілікті ақиқат» ілімі.

Signup and view all the flashcards

Ахимса

Джайнизмнің негізгі қағидасы - ахимса, яғни қоршаған әлемге зиян келтірмеу.

Signup and view all the flashcards

Ведалар

Ведалар - көне индуистік мәтіндер жинағы.

Signup and view all the flashcards

«Ли» ритуалы мен «фа» заңы

Конфуций конфуцишылдық «ли» ритуалына «фа» заңын қарсы қойды.

Signup and view all the flashcards

Скептицизм

Чын гый­лә­мәт­не бе­лү­гә мөм­кин­лек юк­лы­гын әй­тү­че фи­ло­со­фи­я дө­рес­лә­р­гә.

Signup and view all the flashcards

Ақылға негізделген философия

Чын гый­лә­мәт­нең ни­ге­зе – бу­лып акыл­ны са­на­ган фи­ло­соф­лар­ның фи­кер­лә­ре.

Signup and view all the flashcards

Эмпиризм

Чын гый­лә­мәт­нең чы­гы­шы, тә­җ­ри­бә ди­гә­н­не әй­тү­че фи­ло­со­фи­я­лар­ның юнә­ле­ше.

Signup and view all the flashcards

Апостериорлы білім

Тә­җ­ри­бә­дән ба­рыш­ла­п алы­н­ган бе­лү­нең ва­ры­сы.

Signup and view all the flashcards

Априорлы білім

Акыл аша бе­­лә­без, тә­җ­ри­бә­дән ба­ш­ка.

Signup and view all the flashcards

Шексіз регрессия

Фи­ло­соф­лар­ның чын гый­лә­мәт­не бе­лү­гә юл юк ди­гә­н­лә­ре­н аң­ла­та.

Signup and view all the flashcards

Эпистемология

Фи­ло­соф­лар­ның бе­лү­нең чы­гы­шын, ни­ге­зен һәм чи­ге­р­лә­рен өй­рә­нү­лә­ре­н аң­ла­та.

Signup and view all the flashcards

Әл-Фараби

Арап фи­ло­со­фи­я­сы­ның әм­ги­я­ка­не һәм бө­тен фи­ло­со­фи­я­ның эй­я­се.

Signup and view all the flashcards

Философия

Фи­ло­соф­лар­ның чын­дан-чын­ла­п­та а­ша бе­­ле­ше­нең ни­ге­зе­ бу­лып, фи­ло­со­фи­я­ны са­на­ган­на­ры­н аң­ла­та.

Signup and view all the flashcards

Деконструкция

Мәдениет һәм телнең чикләвен ачыклауга юнәлтелгән фәнни юнәлеш.

Signup and view all the flashcards

Л.Н. Толстой

Гыйбрәтле һәм тәрбияле әсәрләр язучы, рус әдәбиятының классигы.

Signup and view all the flashcards

Гегель сәгате

Гегель фикеренчә, сәнгатьнең максаты - идеяне материаль формада күрсәтү.

Signup and view all the flashcards

Сәгать төрләре

И.Кант фикеренчә, сәгатьне классификацияләүнең бер төре.

Signup and view all the flashcards

Социаль килешү

Томас Гоббс фикеренчә, кешеләрнең бер-берләренә кушылуы белән килеп чыгучы килешү.

Signup and view all the flashcards

Кеше табигате

Жан-Жак Руссоның кеше турындагы карашы.

Signup and view all the flashcards

Хакимиятне аерым бүлү

Монтескьё әйткәнчә, хакимиятнең бер-берсеннән бәйсез, тикшерүче, закон чыгару һәм башкаручы бүленүе.

Signup and view all the flashcards

Асан Кайгы илһамы

Асан Кайгының адам тормышы һәм җәмгыятьтәге гаделлек турындагы фикерләре.

Signup and view all the flashcards

Гелиоцентризм

Николай Коперник фикеренчә, Кояш системасының үзәгендә Кояш тора.

Signup and view all the flashcards

Монодизм нәрсә?

Монодизм - күпнең бердәмлеген билдерә торган Лейбниц философиясының төп идеясы.

Signup and view all the flashcards

Ничек эмпирик тикшеренү үткәрелә?

Ф. Бэкон әйткәнчә, эмпирик тикшеренү ысулы - бу экспериментлар һәм күзәтүләргә нигезләнгән тикшеренү.

Signup and view all the flashcards

Декартның тикшерү ысулын тасвирлаганчы.

Декартның рациональ тикшеренү ысулы анализдан һәм синтездан тора.

Signup and view all the flashcards

Рационализм нәрсә?

Рационализм - аңны, аңны танып белү процессының нигезе дип санаган XVII-XVIII гасырларда килеп чыккан философик агым.

Signup and view all the flashcards

Туа биткән идеяләр турында кем шикләнде?

Джон Локк, яңа заман философы, туа биткән идеяларның булмавын кире кага.

Signup and view all the flashcards

Кантның иртә әсәрләрендә нәрсәләр тикшерелгән?

И. Кантның сыни чорына кадәрге әсәрләрендә белем, әхлак, табигать проблемалары тикшерелгән.

Signup and view all the flashcards

Априор формалар нәрсә?

И. Кант сүзләре буенча, априор формалар - тәҗрибәдән алда булган категориялар.

Signup and view all the flashcards

Категорик императив нәрсә?

И. Кант философиясендә әхлак кануннарын билгеләүче төшенчә - категорик императив.

Signup and view all the flashcards

Рациональ булмаган ихтыяр нәрсә китерә?

А. Шопенгауэр фикеренчә, борчу һәм авырту китерә торган ихтыяр төре - рациональ булмаган ихтыяр.

Signup and view all the flashcards

Ницше нинди фикер белдергән?

Ф. Ницше Алла турындагы фикере - «Алла үлде» концепциясе.

Signup and view all the flashcards

Гедонизм нәрсә?

Гедонизм - бул кеше яшәүнең мәгънәсе ләззәт алуда һәм мөмкин кадәр авырлыклардан качуда дип саный торган фәлсәфи караш.

Signup and view all the flashcards

Ницшеның фикеренчә, кешедә яшәүгә омтылыш белән нәрсә бар?

Ницше, кешедә тормышны ярату белән беррәттән, абсурд, тырышу һәм каршылык да бар дип саный.

Signup and view all the flashcards

Аристотельнең этикага багышланган хезмәте ничек атала?

Аристотельнең этикага багышланган хезмәте - "Никомах Этикасы".

Signup and view all the flashcards

Тарих фәлсәфәсе нәрсә турында?

Тарих фәлсәфәсе - тарихның мәгънәсе, әһәмияте, максаты һәм структурасы турындагы фикерләр.

Signup and view all the flashcards

Экзистенциализмда нинди сораулар төп урын алып тора?

Экзистенциализмда кешенең иреклелеге һәм яшәүнең мәгънәсе төп сораулар булып тора.

Signup and view all the flashcards

Психоанализны кем нигезләгән?

Психоанализның нигезен Зигмунд Фрейд салган.

Signup and view all the flashcards

"Мин уйлыйм, демек мин бар" тезисы кемгә карый?

"Мин уйлыйм, демек мин бар" дигән тезисны Рене Декарт күтәреп чыккан.

Signup and view all the flashcards

Фрейд фикеренчә, кешенең гамәлләрен нәрсә билгели?

Фрейд фикеренчә, кешенең гамәлләрен билгеләүче мотив - бейсаналы һәм эчке драйвлар.

Signup and view all the flashcards

Күп Ходайга табынучылык ничек атала?

Күп Ходайга табынучылык - политеизм.

Signup and view all the flashcards

Платон философиясенең төп категориясе нинди?

Платон философиясенең төп категориясе - Идеялар.

Signup and view all the flashcards

Т.Хоббс бойынша адам

Т.Хоббс адамды тек қана қоғамның өнімі ретінде қарастырған, оның табиғатындағы әлеуметтік және саяси факторлардың рөлін баса көрсеткен.

Signup and view all the flashcards

"Бір өлшемді адам" тұжырымы

Герберт Маркузе «Бір өлшемді адам» ұғымы арқылы заманауи қоғамның адамды тұтынушылық және идеологиялық бақылауға бағындыру тәсілдерін сынға алған.

Signup and view all the flashcards

Құндылықтардың қайта бағалануы

Ф.Ницше жоғары құндылықтардың жоғалуын және жаңа құндылықтардың пайда болу процесін «құндылықтардың қайта бағалануы» деп атаған.

Signup and view all the flashcards

Архаикалық бейсаналық

К.Юнг бойынша архаикалық бейсаналық - адамзаттың ерте дәуірлерден бері келе жатқан мифтер мен діндердегі жалпыадамзаттық тәжірибе сақталған бейсаналық.

Signup and view all the flashcards

Феноменология

Э.Гуссерль - феноменологиялық мектептің негізін қалаушы және ол адамның жеке тәжірибесі мен санасын зерттеудің басты мақсат деп санаған.

Signup and view all the flashcards

"Интуиция" ұғымы

Э.Гуссерль бойынша «интуиция» - адамның дүниеге өзіндік қатынасын, заттардың ойша бейнесін белгілеу.

Signup and view all the flashcards

Философиялық герменевтика

Ханс-Георг Гадамер - философиялық герменевтиканың негізін қалаушы, мәтіндерді, оқиғаларды және тарихты түсінудің адамның тәжірибесі мен мәдени контекстін ескеру қажеттігін көрсеткен.

Signup and view all the flashcards

Экзистенциализм

Ж.П.Сартр бойынша «экзистенциализм» - адамның өмірдегі бос және мағынасыздығын, болмыстың абсурдтығын сезіну.

Signup and view all the flashcards

Структурализм

Клод Леви-Стросс - структурализмнің негізін қалаушы және адамзат мәдениетін, тіл мен қоғамды тереңдетіп зерттеуге маңызды үлес қосқан.

Signup and view all the flashcards

"Автордың өлімі" тұжырымы

Ролан Барт «Автордың өлімі» тұжырымын жазған, ол автордың шығармасына емес, мәтіннің өзіне назар аударуды көздейді.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Философияның негізгі түсініктері

  • Дихотомия: Айырым, екіге бөлу
  • Ахиллес және тасбақа: Зенонның парадокс, қозғалыстың мүмкін еместігін көрсететін философиялық есеп.
  • Жебе: Зенонның қозғалыс парадоксы.
  • Стадион: Зенонның қозғалыс парадоксы.
  • Жүсіп Баласағұн: Әділетті адам, қоғамны бақытқа жеткізеді.
  • Герберт Маркузе: Ол «бір өлшемді қоғам» және «бір өлшемді адам» ұғымын енгізген.
  • Левкипп: Атомизмнің негізін салушы философ.
  •  Демокрит: Атомизмнің негізін салушы философ.
  • Даосизм: Табиғатпен үйлесімділік.
  • Грек философиясы: Мифологиялық дүниетанымнан философиялыққа ауысу.
  • Буддизм: Төрт «ізгілікті ақиқат» ілімі.
  •  Ахимса: Зардың мен зиян келтірмеу (Джайнизмнің негізгі принципі).
  • Ведалар: Көне индуистік мәтіндер жинағы.
  • Конфуций: Конфуцишылдықтың негізін салушы, «ли» ритуалына «фа» заңын қарсы қойған.
  • Даосизм: Дүниенің екі бастамасын мойындауға негізделген ілім.
  • Материализм: Философияда материяның алғашқылығын пайымдайтын бағыт.
  • Платоншылдар: Әлемнің алғашқы негізі ретінде объективті өмір сүретін рухани бастаманы қабылдайтын адамдар.
  • Аристотель: Формальдық логиканың негізін салған философ. Афинада ашқан философиялық мектебі - Ликей.
  • Индуизм: Пракрити және пуруша әлемнің дербес бастамасы ретінде санаған.
  • Ғылыми рационализм: Қоғам өмірінде ғылымның рөлін абсолюттік түрде бейнелейтін ұғым.
  •  Онология: Әлемнің түпнегізін іздеумен айналысқан антикалық философия бағыты.
  • Эпистемология: Білім және оның табиғаты, пайда болуы мен шегі.
  • Этика: Мораль мен өнегелікті зерттеуге бағытталған философия бағыты.
  • Метафизика: Физикалық әлемнен тыс жатқан болмыстың, шындықтың іргелі мәселелерін зерттейтін философия бағыты.
  • Онтология: Болмыс және оның категориялары мен заңдылықтарын зерттейтін ілім.
  • Эстетика: Сұлулық табиғатын, көркемдікті қабылдауды және өнердегі үйлесімділік заңдылықтарын зерттейтін философия бағыты.
  • Стоицизм: Табиғатпен үйлесімді өмір. әмбебап акыл-ой мен ізгілікті басшылыққа алу.
  • Антропология: Адам және оның табиғаты мен әлемдегі орнына арналған философия.
  • Социология: Қоғам, қоғамдық үрдістер мен әлеуметтік институттарды зерттейтін философия бағыты.
  • Диалектика: Даму және өзгерістер заңдылықтары мен өзара байланысын зерттейтін философия бағыты.

Басқа философиялық ұғымдар

  • Таным философиясы: Таным және оның табиғаты, қайнар көзі мен шегін зерттейтін философия саласы.
  •  Логика: Интеллектуалды танымдық іс-әрекет формалары, әдістері және заңдары.
  • Дуализм: Дүниенің екі бастамасын мойындау
  • Плюрализм: Дүниенің көптеген бастамаларының барын мойындау.
  • Материализм: Материя объективті шындық болып табылады.
  • Идеализм: Рухани бастама алдыңғы орында тұрады.
  • Скептицизм: Шынайы білім мүмкін еместігіне күмән келтіру.
  • Гедонизм: Ләззатты мақсат ретінде қарастыру.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Description

Бұл тест көзқарастар мен философиялық тұжырымдамаларды қамтиды. Дихотомия, Зенонның парадокстары және атақты философтардың ілімдері туралы сұрақтар бар. Осындай фәлсәфәләрне өйрәнеп, дөнья карашында уйланышларын үзгәртергә ярдәм итәчәк.

More Like This

Philosophy Concepts Quiz
7 questions

Philosophy Concepts Quiz

ImaginativeWetland avatar
ImaginativeWetland
Philosophy Concepts Quiz
48 questions

Philosophy Concepts Quiz

MesmerizingSerpentine9194 avatar
MesmerizingSerpentine9194
Use Quizgecko on...
Browser
Browser