Философия: Нигез һәм Мәсәләләр

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Дуализм нәрсәне танытмый?

Рухани бастамаларды

Әлемнің бірлігін (correct)

Дүниенің екі бастамасын

Көптеген тәуелсіз бастамаларды

Плюрализм нәрсәләрне таныта?

Тек материализмне

Философияның эволюцияны

Көптеген тәуелсіз бастамаларды (correct)

Тек рухани бастамаларды

Идеализм нәрсәгә физиклыкны түбәнге сәүдәләрнең төре итеп күрә?

Материя (correct)

Рухани бастамалар

Объектив шындык

Субстанцияләр

Мифологик дүниетанымның характерлы билгеләре нинди?

Символик, коллективлык Signup and view all the answers

«Философия» терминының этимологиясы кайдан килә?

Грек теленнән Signup and view all the answers

Кем философияны «білім мен тәжірибе арасындағы байланысты зерттеу» дип таный?

Кант Signup and view all the answers

Сократ нәрсә үзенә күрә философияның микъдарын?

Сауал-жауап юлы белән кешеләрне белемгә җиткерү Signup and view all the answers

Гераклит нәрсә әйтте?

Барысы аға, барысы үзгәрә. Signup and view all the answers

Шынайы белемнең мөмкинлегенә күмән белән караган философия нинди?

Скептицизм Signup and view all the answers

Талес нәрсәне дөньяның башлангычы буларак карый?

Суның Signup and view all the answers

Экзистенциализмнең төп мәсьәләсе нәрсә?

Адамның еркенлеге һәм тормышының мәгънәсе Signup and view all the answers

Зигмунд Фрейд кайсы фәннең нигезен салган?

Психоанализ Signup and view all the answers

'Ойлаймын, демек бармын' тезисы кемнеке?

Рене Декарт Signup and view all the answers

Политеизм нәрсәне аңлата?

Күп тәңрега табыну Signup and view all the answers

Анаксимандрның фәлсәфәсендәге төп төшенчә нинди?

Апейрон Signup and view all the answers

Мэнцзы фәлсәфәсенең төп идеясе нәрсә?

Адамны табигатында яхшылыкка омтылу Signup and view all the answers

Гераклит сүзләре буенча дөньяның башлангычы нәрсә?

От Signup and view all the answers

'Си' термины нигә карый?

Ата һәм бала арасындагы мөнәсәбәт Signup and view all the answers

Миф һәм динде сизелерлек булган общинаның тәҗрибәсен кем җитәкли?

К.Юнг Signup and view all the answers

Рухи бостанлык нәрсәне аңлата?

Субъектив хисләр бостандыгы Signup and view all the answers

Эмпиризмгә кайсы фәлсәфә вәкилләре карый?

Джон Локк Signup and view all the answers

Априорлы белем нәрсә ул?

Тәҗрибәдән тәуелсез алынган белем Signup and view all the answers

Кант философиясендә феномен нәрсәне аңлата?

Адамның тәҗрибәсе ярдәмендә таныган шынлык Signup and view all the answers

Әл-Фарабиның мемлекәт вакытындагы вазифалары нәрсәләр?

Адамнарның бәхеткә ирешүе Signup and view all the answers

Утилитаризм этикасының барышында нәрсә исәпкә алына?

Эшләрнең нәтиҗәсе Signup and view all the answers

Катарсис нәрсә дигәнне аңлата?

Эмоциональ чистарту Signup and view all the answers

Дэвид Хьюм фәлсәфәсенең төп идеясы нәрсә?

Эмпиризм принципларын тәңгәлләштерү Signup and view all the answers

Әл-Киндинең бер тәүдәге фәлсәфәсе нәрсәгә карый?

Метафизика һәм жаратылыш Signup and view all the answers

Тәрбия философиясенең фәлсәфәсе нәрсәгә юнәлтелә?

Тәрбия һәм белемнең әһәмиятенә Signup and view all the answers

Биотизм иленең төп фикере нәрсәдә?

Генетик факторларның роле Signup and view all the answers

Феноменологиялық мектептің негізін қалаушы кім?

Эдмунд Гуссерль Signup and view all the answers

Экзистенциализмнің авторы кім?

Ж.П. Сартр Signup and view all the answers

Дедукция дегеніміз не?

Жалпы принциптерді жеке фактілерге қолдану Signup and view all the answers

Прагматизмнің орталық категориясы неде?

Іс-әрекет Signup and view all the answers

Диалектикалық әдістің негізін қалаушы кім?

Георг Вильгельм Фридрих Гегель Signup and view all the answers

Адамның табиғи сұрыпталу туралы теорияны кім жасаған?

Чарльз Дарвин Signup and view all the answers

Ақиқатқа қарама-қарсы ұғымды атаңыз.

Жалған Signup and view all the answers

Философиядағы ойын тұжырымының авторы кім?

Фридрих Ницше Signup and view all the answers

Сапалық өзгерістер заңының негізі неде?

Даму мен өзгеріс механизмінде Signup and view all the answers

Бұдан бұрын айтылған білім - билік теориясының авторы кім?

Фрэнсис Бэкон Signup and view all the answers

Этиканың негізгі мақсаты неде?

Моральдік мәселелерді талдау Signup and view all the answers

Гедонизмнің негізі қандай тұжырым?

Ләззатқа қол жеткізу және азаптан аулақ болу Signup and view all the answers

Шәкәрім Құдайбердіұлының іліміндегі үш ақиқат неден тұрады?

Махаббат, білім, еркіндік Signup and view all the answers

Әл-Киндидің жіктеген ақыл-ой концепцияларының бірі не?

Зиялылық Signup and view all the answers

Абай бойынша «бес дұшпан» құрамында не жоқ?

Сенім Signup and view all the answers

Экзистенциализм философиялық ілімі адамның мәнін қалай түсінеді?

Ерікте, санасыздықта, экзистенцияда, интуицияда Signup and view all the answers

«Деконструкция» тұжырымын кім ұсынған?

Жак Деррида Signup and view all the answers

Гурамифилософиясының негізгі этикалық принципі не?

Адамгершілік пен ізгілік Signup and view all the answers

«Ризома» тұжырымындағы белгілердің бірі не?

Байланыс Signup and view all the answers

Камю бойынша абсурдпен күресудің жолы не?

Өз күшін тану Signup and view all the answers

Стрит-артка кайсы элементлар кертелә?

Граффити, тэги, стикер-арт Signup and view all the answers

Гелиоцентризм кайсы 观点 гә карый?

Күн һәм башка планеталар Жирне әйләнә Signup and view all the answers

Кем 'мәдәни индустрия' төшенчасын кертеп чыгарды?

Т. Адорно һәм М. Хоркхаймер Signup and view all the answers

Абайның 'Адам баласының иң жаманы – талапсызлык' дигән сүзләре кайсы кара сүзендә?

38 кара сүзендә Signup and view all the answers

Кем Л.И.Гуревичның 'мәдәнияттану' терминын кертеп чыгарган?

Л. И. Гуревич Signup and view all the answers

Экспрессионизмның хисләре нидән гыйбәрәт?

Көңіл толмау һәм зулымлык Signup and view all the answers

Күптөрле геометрия фигуралары белән композицияләнгән сәнгать юнәлеше нинди?

Поп-арт Signup and view all the answers

Ш. Кьеркегорның кеше булмысының баскычлары нидән тора?

Эстетик, этик, дини Signup and view all the answers

Абай according to аның 'Ғылымсыз ахирет те юк, дөнья да юк' сүзләре кайсы кара сүзендә?

19 кара сүзендә Signup and view all the answers

Кем Шыңғыс ханның 'Ұлы ережәләр жыйнагы' исемле хезмәтен язган?

Тәуке хан Signup and view all the answers

Study Notes

Философия тарихы турындагы тусиндыктер

Философия тарихында Зенон, апорий авторы.
Жүсіп Баласағұн қоғам әділеттілігін бақытқа бастайды.
Герберт Маркузе «бір өлшемді қоғам» мен «бір өлшемді адам» ұғымын енгізген.
Левкип пен Демокрит атомизмнің негізін қалаған.
Даосизм табиғатпен үйлесімділікке негізделген.
Грек философиясында мифологиялық дүниетанымнан философиялыққа ауысу.
Буддизмде төрт «ізгілікті ақиқат» негізі жатады.
Ахимса джайнизмнің негізі - жанды тіршілікке зиян келтірмеу принципі.
Ведалар - көне индуистік мәтіндер жинағы.
Конфуций «ли» ритуалына «фа» заңын қарсы қойған.
Даосизм екі дүниелік негізге негізделген.
Материализм - философиядағы материя алғашқылығын пайымдайтын бағыт.
Платоншылдар объективті рухани өмір сүретін бастаманы әлемнің алғашқы негізі деп санайды.
Аристотель Афинада Ликей философия мектебін ашқан.
Индуизмде әлем екі бастамасы - Пракрити және Пуруша.
Аристотель логиканың негізін салушы.
Ғылыми рационализм - қоғамда ғылымның рөлін абсолюттік бейнелейтін ұғым.
Онология - антикалық философияда әлемнің түпнегізін іздеу бағыты.
Эпистемология - білім мен оның табиғаты, пайда болуы мен шегіні зерттейтін ілім.

Философиялық мектептер

Эти,ка - мораль және өнегелікті зерттейтін философия.
Метафизика - болмыстың іргелі мәселелерін зерттейтін философия бағыты.
Эстетика - сұлулық табиғаты мен өнерді зерттейтін философия.
Стоизм - табиғатпен үйлесімді, әмбебап ақылмен ізгілікті қолдайтын грек философиясы.
Антропология - адам және оның табиғаты мен әлемдегі орнын зерттейтін ілім.
Социология - қоғам, қоғамдық үрдістер мен элемменттерді зерттейтін ілім.
Диалектика - даму мен өзгеріс заңдылықтарын зерттейтін философия.
Таным философиясы - танымның табиғаты, қайнар көзі мен шекараларын зерттейтін ілім.
Логика - интелл. танымдық іс-әрекет формалар, әдістері және заңдарын зерттейтін философия.
Дуализм - әлемнің екі бастамасын мойындайтын ілім.
Плюрализм - әлемнің көп бастамасын, бір-біріне тәуелсіздігін мойындайтын ілім.

Философия қайнар көздері мен белгілері

Мифологиялық, діни және философиялық дүниетаным типі.
Мифологиялық дүниетанымға тән белгілер - коллективтік, символдық, табиғи деңгейдегі.
Діннің дүниетанымға тән белгілері - трансценттік, моральдік қағидалар, құдайға сену.

Философия өкілдері және идеялар

Талес суды әлемнің түпнегізі деп санаған.
Анаксимен ауаны тіршіліктің алғашқы бастамасы деп санаған.
Парменид болмыс пен бейболмыс ұғымдарын философияға енгізген.
Гераклиттің "бәрі ағады", "біреуге екі рет кіруге болмайды" тұжырымдары.
Сократ өзін тану, білімсіздікті мойындау туралы философия.
Аристотель үшін философия барлық ғылымдардың ғылымы.
Платон үшін таным субстанциясы идеялар.
Аристотельдің болмысы форма мен материя.
Милет мектебінің өкілдері - Фалес, Анаксимандр, Анаксимен.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Бу викторина философиянең төп төшенчәләре һәм куркынычлары турында. Сез экзистенциализм, дуализм, идеализм һәм мифологияне өйрәнерсез. Философиянең төрле аспектларын карап, белемегезне тикшерегез!