Fenotype en Genotype Quiz

Fenotype en Genotype

• Fenotype: Alle waarneembare eigenschappen van een individu.
• Genotype: Alle erfelijke eigenschappen van een individu.
• Chromosomen: Dragen de erfelijke informatie.
• Autosomen: De 22 gelijke chromosomenparen bij mensen.
• Homologe chromosomen: Chromosomenparen die gelijk zijn in grootte, vorm en informatie.
• Geslachtschromosomen: Het 23e chromosomenpaar bepaalt het geslacht (XY voor mannen, XX voor vrouwen).
• Gen: Een deel van een chromosoom dat informatie bevat voor een of meer erfelijke eigenschappen.
• DNA: Een lang molecuul in een dubbele helixstructuur, opgebouwd uit vier nucleotiden (Adenine, Thymine, Cytosine en Guanine).
• Genoom: Alle DNA-moleculen in een cel.
• DNA-sequentie: De specifieke volgorde van de stikstofbasen in een gen.
• Allel: Verschillende vormen van een gen voor een bepaalde eigenschap.
• Genexpressie: Genen worden geactiveerd en komen tot uiting.
• Modificatie: Een verandering in het fenotype zonder verandering in het genotype (door milieufactoren bijvoorbeeld).
• Aangeboren afwijking: Een afwijking die in de baarmoeder ontstaat.
• Erfelijke ziekte: Een afwijking doorgegeven via de ouders.
• Locus: De plaats van een gen in een chromosoom.

Genenparen

• Homozygoot: Beide allelen voor een gen zijn gelijk.
• Heterozygoot: Beide allelen voor een gen zijn verschillend.
• Dominant allel: Komt altijd tot uiting in het fenotype.
• Recessief allel: Komt alleen tot uiting als er twee recessieve allelen aanwezig zijn.
• Drager: Een individu dat een recessief allel draagt, maar het zelf niet vertoont.
• Intermediair fenotype: Beide allelen komen gedeeltelijk tot uiting in het fenotype (bijvoorbeeld roze bloemen).
• Codominantie: Beide allelen komen volledig tot uiting in het fenotype (bijvoorbeeld gevlekte vacht).

Recombinatie

• Recombinatie: Herverdelen van erfelijke eigenschappen tijdens meiose en seksuele voortplanting.
• Genetische variatie: De grote variëteit aan genotypen binnen een soort.
• Eeneiige tweelingen: Hebben hetzelfde genotype.
• Twee-eiige tweelingen: Hebben niet hetzelfde genotype.

Monohybride kruisingen

• Monohybride kruising: Kruising waarbij men slechts één eigenschap onderzoekt.
• Kruisingsschema: Geeft alle mogelijke uitkomsten weer.
• Testkruising: Kruising met een homozygoot recessief organisme om het genotype te bepalen.
• Stamboom: Geeft fenotypes over meerdere generaties weer, waarmee genotypes afgeleid kunnen worden.

Geslachtschromosomen

• Geslachtschromosomen: Het 23e chromosomen paar (XY voor man, XX voor vrouw).
• Geslachtscel: Bevat slechts één geslachtschromosoom.
• Geslacht bepaling: Bepaald door het geslachtschromosoom in de zaadcel (X of Y).

Opvoeding/Aanleg

• Nature-nurture principe: Fenotype wordt bepaald door genotype én milieufactoren.
• Milieufactoren: Invloed op fenotype naast genotype (littekens, lengte nagels).
• Epigenetica: Mechanisme waarbij milieufactoren genen aan- of uitzetten zonder de DNA-sequentie te veranderen.
• Tweelingonderzoek: Onderzoek naar de invloed van milieufactoren op fenotype.

Extra informatie

• Mitochondriën: Bevatten hun eigen DNA (mtDNA) dat alleen wordt doorgegeven via de eicel.
• Letale factoren en milieu: Kunnen invloed hebben op verhouding van fenotypes (bv. voeding en vachtkleur).