Farmacologie en chronotherapie

Productzorg

• De zorg die een apotheker aan patiënten biedt moet veilig, patiëntgericht, effectief en doelmatig zijn.
• De KNMP heeft richtlijnen opgesteld betreffende productzorg en patiëntenzorg.
• Productzorg omvat de zorg van de apotheker voor een goed farmaceutisch product tot aan het moment van toedienen.

Aspecten van productzorg

• Bereiding uit grondstoffen
• Aanpassing van handelspreparaten
• Voor toediening gereedmaken (VTGM) in de apotheek
• Het beoordelen van de gebruiksvriendelijkheid
• Bewaren in de apotheek
• Transport van geneesmiddelen

Geneesmiddeltekorten

• Geneesmiddeltekorten zijn een toenemend probleem door productieproblemen of bedrijfseconomische problemen.
• Oplossingen voor geneesmiddeltekorten:
  • Farmaceutische substitutie
  • Therapeutische substitutie
  • Import uit het buitenland
  • Bereiding in de apotheek

Informatie aan patiënten

• De apotheek moet informatie verstrekken aan patiënten over het gebruik en de bewaring van geneesmiddelen.
• Informatie kan zowel schriftelijk als mondeling worden verstrekt.
• Op het etiket wordt een korte gebruiks- en bewaarinstructie gegeven.

Collegiaal doorleveren

• Collegiaal doorleveren houdt in dat een apotheker een ongeregistreerd geneesmiddel in de vorm van een eigen bereiding aflevert aan een andere apotheker.
• Strikte voorwaarden zijn opgesteld voor collegiaal doorleveren.

Voor toediening gereedmaken (VTGM)

• VTGM vindt plaats in iedere apotheek en omvat factoren die een extra handeling nodig maken.
• Voorbeelden van VTGM zijn het aanmaken van een antibioticadrank en het klaarmaken van medicatiecassettes.

Farmaceutische beschikbaarheid

• De farmaceutische beschikbaarheid is afhankelijk van de eigenschappen van het API en de formulering van de toedieningsvorm.
• Factoren die de farmaceutische beschikbaarheid beïnvloeden:
  • pH
  • Verwijdering van hulpstoffen
  • Interacties met voedsel en drank
  • Absorptie en distributie van het API in het lichaam

Orale toediening

• Orale toediening omvat de toediening van geneesmiddelen via de mond en de slokdarm.
• Voorbeelden van orale toedieningsvormen zijn tabletten, capsules en dranken.

Absorptie van API

• Absorptie van API vindt plaats in het maagdarmkanaal en is afhankelijk van de pH, de verblijftijd en de enzymen in het maagdarmkanaal.
• De absorptie van API kan worden beïnvloed door voedsel en drank.### Tabletten
• Een tablet is een vaste preparaat voor orale toediening, hij bevat een enkele dosis van één of meer farmacutische werkzame stoffen (API).
• Tabletten worden verkregen door uniforme volumes of deeltjes samen te persen.
• Tabletten zijn patiëntvriendelijk en makkelijk in gebruik.
• Tabletten kunnen in zijn geheel worden doorgeslikt, worden doorgeslikt na kauwen, opgelost of gedispergeerd in water of in de mond worden gehouden waar het API vrijkomt.

Coating

• Een coating heeft verschillende functies:
  • Maskeren van smaak en verbeteren van het uiterlijk.
  • Bescherming van het API tegen maagsap of licht.
  • Voorkomen van irritatie van de maagwand.
  • Vergemakkelijken van doorslikken.
  • Vergemakkelijken identificatie (door middel van opdruk of kleur).
  • Verbeteren van het uiterlijk van het product.
  • Ten behoeve van de apparatuur voor automatische uitvulling en verpakking.
  • Voor modificatie van de afgifte van het API.

Gereguleerde afgifte

• Gereguleerde afgifte preparaten geven een API af met:
  • De gewenste snelheid en duur (vertraagde afgifte).
  • Vanaf een bepaald tijdstip na toediening (uitgestelde afgifte).
  • Op een specifieke plaats in het maagdarmkanaal (gerichte afgifte).
• Redenen voor gereguleerde afgifte:
  • Een API spiegel blijft langer binnen het therapeutische venster.
  • Verbetering van de therapietrouw.
  • Chronotherapie.
  • Beperking van bijwerkingen.

Capsules

• Capsules kunnen worden verwerkt uit tabletten.
• Capsules kunnen worden gebruikt voor patiënten met slikproblemen.
• De cap kan worden getrokken en de inhoud kan worden gemengd met halfvast voedsel.
• De inhoud van de capsule kan worden gebruikt voor toediening via een voedingssonde.

Softgels

• Softgels zijn gelatinecapsules die gevuld zijn met softgels.
• Softgels worden gebruikt voor slecht wateroplosbare API.
• Softgels worden alleen industrieel bereid.
• Softgels kunnen worden gebruikt voor verschillende softgel formuleringen.

Poeders en pillen

• Poeders werden vroeger vaak toegepast en dan op het oog verdeeld.
• Poeders zijn wel heel bewerkelijk, er kan een goede gewichtsverdeling worden gerealiseerd.
• Poeders worden nog wel eens verstrekt in de vorm van sachets (granulaat).

Oromucosale preparaten

• Oromucosale preparaten zijn vaste, halfvaste of vloeibare preparaten die een of meer actieve stoffen bevatten.
• Oromucosale preparaten zijn bedoeld voor toediening in de mond en/of keelholte om een lokaal of systemisch effect te verkrijgen.
• Voorbeelden van oromucosale preparaten zijn gorgeldranken, mondwassingen, sublinguale en buccale tabletten.

Vloeibare orale toedieningsvormen

• Vloeibare orale toedieningsvormen zijn geschikt voor patiënten met slikproblemen.
• Vloeibare orale toedieningsvormen kunnen worden gebruikt voor toediening via een voedingssonde.
• Voorbeelden van vloeibare orale toedieningsvormen zijn dranken, suspensies, emulsies en solubilisaten.

Dranken

• Dranken zijn geschikt voor patiënten met slikproblemen.
• Dranken kunnen worden gebruikt voor toediening via een voedingssonde.
• Voorbeelden van dranken zijn oplossingen, suspensies, emulsies en solubilisaten.### Enterale toediening
• Ongeveer 70% van alle medicatie wordt oraal gegeven.
• Enterale voeding heeft voordelen boven parenteraal, omdat het goedkoper en veiliger is en de meest natuurlijke route volgt.
• Er zijn 2 typen voedingssondes: enterale sonde en PEG sonde.
• Bij toediening via een voedingssonde kan medicatie op verschillende manieren worden verwerkt, zoals desintegreren, pulveriseren en maken van suspensies.

RBV en RBP

• RBV staat voor receptbereidingsvoorschrift, een voorschrift voor een individuele bereiding wanneer er geen gestandaardiseerd voorschrift beschikbaar is.
• RBP staat voor receptbereidingsprotocol, een document dat gebruikt wordt voor het documenteren van de bereiding en controle van de bereiding.
• Op een RBV worden diverse aspecten gecontroleerd, zoals wettelijke aspecten, mogelijke fouten van de voorschrijver, farmacotherapeutische rationaliteit en dosering.

Dermatica

• Dermatica of huidpreparaten zijn bedoeld voor toepassing op de huid of op bepaalde slijmvliezen.
• Ze zijn meestal bedoeld voor een specifiek lokaal effect, maar kunnen ook dienen voor een systemisch effect na percutane absorptie.
• De basis van een dermaticum is belangrijk voor het therapeutische effect en kan ook dienen voor een verzachtende of beschermende werking.

Huid

• De huid bestaat uit verschillende lagen: het stratum corneum, de epidermis, de dermis en de hypodermis.
• Het stratum corneum heeft vooral een barrièrefunctie en kan water opnemen, wat de permeabiliteit kan verhogen.
• De epidermis heeft voornamelijk een beschermende functie en bestaat uit 5 lagen.
• De dermis heeft voornamelijk een verzorgende en verstevigende functie en bestaat uit 2 lagen: de pars papillaris en de pars reticularis.
• De hypodermis is een vetlaag die een isolerende functie en een beschermende functie heeft en dient als reservedepot voor voedsel.

Ditquiz behandelt farmacologie en chronotherapie. Leerlingen worden getest op hun kennis van gereguleerde afgifte van medicatie, chronotherapie en de omstandigheden waaraan farmaca worden blootgesteld tijdens de passage door het maagdarmkanaal.