Europees Feodalisme en Mercantilisme

Study Notes

Het Europese feodalisme onderging veranderingen door factoren als verstedelijking, kruistochten, de opkomst van handel tussen landen, ontdekkingsreizen en verandering van het religieuze klimaat.
Het Calvinisme bevorderde zakelijke activiteiten meer dan het Katholicisme.
De scheiding tussen economisch en sociaal leven, de opkomst van productiefactoren, de vorming van sociale klassen en het winstmotief waren gevolgen van deze veranderingen.

Mercantilisme was een economische periode tussen het feodalisme en het liberalisme.
Mercantilisten waren adviseurs van Europese monarchen in de 16e en 18e eeuw.
De rijkdom van een land werd in deze periode gemeten aan de hoeveelheid goud en zilver.
Beroemde mercantilisten waren Thomas Mun (1571-1641) en Jean-Baptiste Colbert (1619-1683).
Mercantilisten geloofden dat een positieve handelsbalans (export groter dan import) leidde tot meer rijkdom.
Internationale handel werd gezien als een zero-sum game, waarbij er altijd een winnaar en een verliezer is.
Intern bevorderde het mercantilisme beschermende maatregelen zoals subsidies.

David Hume (1711-1776) bekritiseerde het mercantilisme door te stellen dat een positieve handelsbalans leidt tot inflatie, het "price-specie flow mechanisme".
Adam Smith (1723-1790) argumenteerde dat echte rijkdom moet worden gemeten vanuit het perspectief van de consument, en dat goud niet gelijk is aan voedsel.
David Ricardo (1772-1823) betoogde dat internationale handel een win-win situatie creëert.

Frankrijk kampte met een slechte economische situatie door dure oorlogen, de extravagantie van Koning Louis XIV, hongersnoden en onderconsumptie als gevolg van hoge belastingen.
De "taille" was een belasting op onroerend goed, met name land, waarbij de adel en geestelijkheid vrijgesteld waren.
"Aides" was een omzetbelasting, beperkt tot populaire producten zoals wijn.
"Douanes" waren belastingen op import en export, wat de buitenlandse handel sterk beperkte.

De Fysiocratie was de eerste echte gedachteschool, gericht op de "orde van de natuur".
Fysiocraten waren voorstanders van het natuurrecht, regelgeving die niet door de overheid is opgelegd, maar spontaan is ontstaan.
Ze benadrukten het belang van landbouw, beschouwd als een geschenk van de natuur.
Landbouw werd gezien als productief, terwijl industrie als steriel (onproductief) werd beschouwd.

Quesnay was de oprichter van de filosofische sekte "les Économistes", die later Fysiocraten werd genoemd.
Hij beschouwde de geldstroom als de bloedstroom van de economie, een natuurlijke kracht.
Hij schreef "Tableau économique", de eerste poging om de volledige economie te modelleren.
Quesnay verdeelde de samenleving in drie klassen: landbouwers, fabrikanten (steriel) en grondeigenaren (adel).
Hij ontwikkelde de Fysiocratische rente-theorie, die stelt dat het landbouwoverschot (geschenk van de natuur) door de landbouwers aan de grondeigenaren wordt betaald in de vorm van pacht.

Smith schreef "The Theory of Moral Sentiments" (1759), waarin hij emoties en hun rol in morele oordelen beschreef.
Hij introduceerde het concept van de "impartial spectator", een objectieve waarnemer die mensen advies geeft bij het nemen van beslissingen, gebaseerd op sympathie en empathie in plaats van egoïsme.
In "The Wealth of Nations" besprak hij onderwerpen als arbeidsdeling, productiviteit en de rol van vrijhandel.
Smith gebruikte de diamant-water paradox om het verschil tussen gebruikswaarde en ruilwaarde te illustreren.
Hij onderscheidde nominale waarde (de prijs van een product) van reële waarde (de hoeveelheid moeite die een product kost).
Hij onderscheidde ook marktprijs (op korte termijn) van natuurlijke prijs (op lange termijn).
De arbeidswaardeleer stelt dat de relatieve prijzen van goederen worden bepaald door de relatieve hoeveelheden arbeid die nodig zijn voor de productie ervan.