Etnolinggwistikong Pangkat sa Mindanao

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Ano ang pangunahing tirahan ng mga T'boli?

Lawa Mindanao

Lawa Lahit

Lawa Siluton

Lawa Sebu (correct)

Ano ang ibig sabihin ng pangalang 'T'boli'?

Mga taong naglalakbay

Mga taong naninirahan sa mga burol (correct)

Mga taong nag-aalaga ng hayop

Mga taong nangingisda

Ano ang pangunahing kabuhayan ng mga T'boli?

Pagsasaka, pangingisda, at pangangaso (correct)

Pagmimina, pagsasaka, at kalakalan

Pag-aalaga ng halaman at paggawa ng sining

Pagbuo ng mga bahay at pag-aalaga ng hayop

Ano ang t'nalak para sa mga T'boli?

Isang tela na may sagradong disenyo Signup and view all the answers

Ano ang tawag sa proseso ng paggawa ng t'nalak?

Ikat Signup and view all the answers

Sino ang espiritu na konektado sa paggawa ng disenyo ng t'nalak?

Fu Dalu Signup and view all the answers

Gaano katagal ang proseso ng paghahabi ng t'nalak?

2 hanggang 6 linggo Signup and view all the answers

Ano ang hamon na kinakaharap ng mga T'boli sa kanilang sining?

Pagbabago ng kultura at tradisyon Signup and view all the answers

Saan orihinal na naninirahan ang mga Blaan?

North Cotabato Signup and view all the answers

Ano ang tawag sa kataas-taasang diyos na sinasamba ng mga Blaan?

D'wata Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing industriya ng mga Blaan?

Pagsasaka at pangingisda Signup and view all the answers

Ano ang ibig sabihin ng salitang 'Lumad' sa wikang Bisaya?

Isinilang mula sa lupa Signup and view all the answers

Paano nila tinitingnan ang kalikasan?

Ipinagkatiwala ng D'wata Signup and view all the answers

Saan pangunahing nasa rehiyon ang mga Lumad?

Mindanao Signup and view all the answers

Ano ang tawag sa mga espiritu na kinikilala ng mga Blaan?

L'nilong Signup and view all the answers

Ano ang kinikilala ng mga Blaan na mga Tagapag-ingat ng mga likas na yaman?

Snalig Signup and view all the answers

Anong batas ang ipinasa noong 1997 upang protektahan ang mga karapatan ng mga katutubo?

Indigenous Peoples Rights Act (IPRA) Signup and view all the answers

Alin sa mga sumusunod ang hindi tumutukoy sa mga pangunahing pangkat ng Blaan?

To Kabisayaan Signup and view all the answers

Ano ang hamon na kinakaharap ng mga Lumad ayon sa sulatin?

Kahirapan at paglabag sa karapatang pantao Signup and view all the answers

Anong pangunahing rehiyon ang kinabibilangan ng mga T'boli?

SOCCSKSARGEN Signup and view all the answers

Anong uri ng mga likha ang ilan sa mga produkto ng mga Blaan?

Handcrafted na mga basket Signup and view all the answers

Anong porsyento ng mga Lumad ang matatagpuan sa Mindanao?

61% Signup and view all the answers

Sa anong taon unang tinanggap ng Lumad ang salitang 'Lumad' sa kanilang kongreso?

1986 Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing dahilan ng pakikibaka ng mga Lumad?

Pagprotekta sa kanilang kultura at lupain Signup and view all the answers

Ano ang ibig sabihin ng terminong 'Moro' sa konteksto ng Mindanao?

Mga katutubong Muslim sa Mindanao, Sulu, at Palawan Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing layunin ng Bangsamoro Basic Law?

Magtatag ng Bangsamoro Autonomous Region na may sariling pamahalaan Signup and view all the answers

Anong mga pagdarasal ang kinabibilangan ng Limang Haligi ng Islam?

Shahada at Salat Signup and view all the answers

Kailan nagsimula ang pamamahala ng mga Moor sa Espanya?

711 Signup and view all the answers

Ano ang tawag sa pangunahing doktrina ng pananampalatayang Islam?

Paniniwala sa nag-iisang Diyos Signup and view all the answers

Anong salitang nagmula sa Sunnah at nangangahulugang mga tradisyon ng Propeta Muhammad?

Sunni Signup and view all the answers

Ano ang layunin ng Moro Islamic Liberation Front (MILF)?

Isulong ang mga adhikain at karapatan ng mga Moro Signup and view all the answers

Anong rehiyon ang kinabibilangan ng Bangsamoro?

Mindanao Signup and view all the answers

Ano ang tawag sa tradisyonal na kasuotan ng mga Meranaw na karaniwang ginagamit ng mga kababaihan?

Malong Signup and view all the answers

Anong epikong kwento ang nagpapakita ng kasaysayan at kultura ng mga Meranaw?

Darangen Signup and view all the answers

Ano ang tawag sa bahay ng mga Meranaw?

Lorogan Signup and view all the answers

Alin sa mga sumusunod na ito ang hindi bahagi ng tradisyunal na sining ng mga Meranaw?

Paglililok Signup and view all the answers

Ano ang pangalan ng tradisyonal na sayaw na nagpapakita ng sining ng mga Meranaw?

Sinakol Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing suliranin na kinakaharap ng mga Lumad at Moro ayon sa nilalaman?

Diskriminasyon at paglabag sa karapatan Signup and view all the answers

Ano ang Kirim sa kulturang Meranaw?

Pre-Hispanic na pagsulat Signup and view all the answers

Paano maaaring ilarawan ang pagkakakilanlan ng mga Lumad at Moro?

Mayaman sa kultura at kasaysayan Signup and view all the answers

Ano ang layunin ng National Commission on Indigenous Peoples (NCIP) na ipromote ang paggamit ng tamang pangalan ng mga etnikong grupo?

Upang itaguyod ang pagkilala at pagpapahalaga sa kanilang identidad. Signup and view all the answers

Anong salitang lokal ang mas pinapaboran ng mga tagapagsalita sa mga Indigenous na komunidad, sa halip na 'Lumad'?

Maranao Signup and view all the answers

Ano ang maaaring epekto ng pagbawas ng mga T'boli sa Lake Sebu sa kanilang lokal na ekolohikal na sistema?

Pagkawala ng tiyak na mga species ng hayop. Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing tema na tinalakay sa mga akdang isinulat ng mga mananaliksik tungkol sa mga Muslim na namumuno at rebelde sa Southern Philippines?

Pulitika ng araw-araw at armadong paghihimagsik Signup and view all the answers

Anong aspeto ng kulturang T'boli ang binigyang-diin ni Linsangan hinggil sa mga Odonata?

Pagpapahalaga sa mga insekto Signup and view all the answers

Bakit mahalaga ang 'halal' sa kulturang Muslim?

Ito ay nagsasaad ng permiso para sa pagkain at mga gawain. Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing konteksto ng mga artikulo tungkol sa mga Blaan?

Sa kanilang tradisyon at kasaysayan. Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing tagumpay na naabot ng Pilipinas sa pakikipagnegosasyon sa mga Islamist rebels?

Pagkakaroon ng makatarungang kasunduan para sa kapayapaan. Signup and view all the answers

Study Notes

Ang T'boli

Ang mga T'boli ay nakatira sa South Cotabato, partikular sa palibot ng Lake Sebu.
Ang pangalang "T'boli" ay nangangahulugang "mga tao ng bundok."
Pangunahing kabuhayan ng mga T'boli ay ang pagsasaka, pangangaso, at pangingisda.
Ang t'nalak ay isang uri ng tela na ginagamit ng mga T'boli para sa damit, pantakip sa bahay, at iba pang layunin.
Ang proseso ng paggawa ng t'nalak, na tinatawag na "inabel", ay nagsisimula sa paghahanda ng kawayan at pagkukumbinasyon ng mga hibla mula sa puno ng abaca.
Ang espiritu na konektado sa paggawa ng disenyo ng t'nalak ay si "Fu Dalu", na pinaniniwalaang nagbibigay ng inspirasyon sa mga weavers.
Ang paghahabi ng isang t'nalak ay maaaring tumagal ng ilang linggo o buwan, depende sa laki at disenyo.
Ang mga T'boli ay nakaharap ng mga hamon sa kanilang sining, tulad ng pagkalimot ng mga kabataan sa tradisyon at ang pagtaas ng presyo ng abaca.

Ang Blaan

Ang mga Blaan ay orihinal na naninirahan sa South Cotabato, Sarangani, Davao del Sur, at Davao Occidental.
Ang kataas-taasang diyos na sinasamba ng mga Blaan ay si "Tumbo", na siyang lumikha ng mundo.
Ang pangunahing industriya ng mga Blaan ay ang pagsasaka, pangingisda, at pangangaso.

Ang Lumad

Ang "Lumad" ay isang salitang Bisaya na nangangahulugang "katutubo".
Ang mga Lumad ay may malalim na koneksyon sa kalikasan at itinuturing itong sagrado.
Ang karamihan sa mga grupong Lumad ay matatagpuan sa Mindanao.
Ang mga espiritung kinikilala ng mga Blaan ay tinatawag na "Diwata".
Ang mga Blaan ay kinikilala ang mga "Tagapag-ingat ng mga Likas na Yaman" bilang mga protektor ng kalikasan.
Ang Republic Act No. 8371, na kilala rin bilang "Indigenous Peoples Rights Act of 1997", ay ipinasa upang protektahan ang mga karapatan ng mga katutubo sa Pilipinas.
Ang mga pangunahing pangkat ng Blaan ay ang mga:
- B'laan
- T'boli
- Tagakaolo
- Ubo
Ang isa sa mga hamon na kinakaharap ng mga Lumad ay ang pagkawala ng kanilang mga lupain dahil sa deforestation at pag-aagawan ng lupain.

Karagdagang Impormasyon tungkol sa mga T'boli at Blaan

Ang mga T'boli ay kabilang sa pangkat ng mga Lumad na matatagpuan sa Mindanao.
Ang mga Blaan ay kilala sa paggawa ng mga bag, basket, at burda.
Ang humigit kumulang 90% ng populasyon ng Lumad ay matatagpuan sa Mindanao.
Noong 1986, tinanggap ng mga Lumad ang salitang "Lumad" sa kanilang kongreso.
Ang pangunahing dahilan ng pakikibaka ng mga Lumad ay ang pag-angkin ng kanilang mga lupain, ang pagsira sa kanilang kultura, at ang paglabag sa kanilang mga karapatan.

Ang Moro

Ang terminong "Moro" ay tumutukoy sa mga Muslim na naninirahan sa Mindanao.
Ang Bangsamoro Basic Law ay naglalayong magkaroon ng isang autonomous na rehiyon para sa mga Moro.
Ang Limang Haligi ng Islam ay binubuo ng:
- Pananampalataya (Shahada)
- Panalangin (Salah)
- Pag-aayuno (Sawm)
- Pagkamahabagin (Zakat)
- Paglalakbay (Hajj)

Ang Kasaysayan ng Islam

Ang mga Moor ay nagsimulang mamuno sa Espanya noong ika-8 siglo.
Ang pangunahing doktrina ng pananampalatayang Islam ay ang Quran.
Ang salitang "Sunnah" ay nagmula sa tradisyon ng Propeta Muhammad.

Ang Moro Islamic Liberation Front (MILF)

Ang MILF ay naglalayong magkaroon ng isang malayang estado para sa mga Moro.
Ang Bangsamoro ay isang rehiyon sa Mindanao na mayroong malaking populasyon ng mga Moro.

Ang Kultura ng mga Meranaw

Ang tradisyunal na kasuotan ng mga kababaihan ng Meranaw ay tinatawag na "malong."
Ang epikong kwento ng mga Meranaw ay tinatawag na "Darangen."
Ang bahay ng mga Meranaw ay tinatawag na "torogan."
Ang "okir" ay isang tradisyunal na sining ng mga Meranaw na gumagamit ng geometric na mga disenyo.
Ang tradisyonal na sayaw ng mga Meranaw ay tinatawag na "Pangalay".
Ang pangunahing suliranin na kinakaharap ng mga Lumad at Moro ay ang pagkakaroon ng mga pang-aapi at pang-aabusong kanilang nararanasan mula sa mga pamahalaan at iba pang mga kapangyarihan.

Iba pang Impormasyon

Ang "Kirim" ay isang uri ng kultura na nagmumula sa karunungan at mga tradisyon ng mga Meranaw.
Ang pagkakakilanlan ng mga Lumad at Moro ay maaaring ilarawan bilang pagiging mapamaraan, malakas, at matatag na naniniwala sa kanilang mga paniniwala at kultura, at sa pagiging patas, matatag, at mapagmahal.
Ang National Commission on Indigenous Peoples (NCIP) ay naglalayong ikampanya ang paggamit ng tamang pangalan ng mga etnikong grupo.
Ang salitang "Indigenous People" ay ang mas pinapaboran ng mga tagapagsalita sa mga komunidad ng mga Indigenous na tao.
Ang pagbawas ng mga T'boli sa Lake Sebu ay maaaring magresulta sa polusyon ng tubig, pagkawala ng tirahan ng wildlife, at pagkaubos ng mga likas na yaman.
Ang mga akdang isinulat ng mga mananaliksik tungkol sa mga Muslim na namumuno at rebelde sa Southern Philippines ay may temang tungkol sa pagkakaroon ng mga pang-aapi, paglaban, at paghahanap ng kapayapaan.
Ang "Odonata" ay mga insekto, at si Linsangan, sa kanyang mga sulatin, ay nagtutuon sa kanilang koneksyon sa kultura ng mga T'boli, partikular sa mga alamat at paniniwala tungkol sa mga insekto.
Ang "Halal" ay isang konseptong pangrelihiyon na tumutukoy sa mga pagkain at produkto na pinahihintulutan ng Islam.
Ang mga artikulo tungkol sa mga Blaan ay nakatuon sa kanilang kultura, paniniwala, at mga hamon.
Ang pangunahing tagumpay ng Pilipinas sa pakikipagnegosasyon sa mga Islamist rebels ay ang pagkakaroon ng isang kasunduan sa kapayapaan.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Alamin ang iba't ibang etnolinggwistikong grupo sa Mindanao, kabilang ang mga Blaan, T'boli at mga Moro tulad ng Maguindanaon. Tatalakayin din ang kanilang mga kultura, tradisyon, at sa anong paraan sila naapektuhan ng modernisasyon. Ang quiz na ito ay makakatulong sa iyong pag-unawa sa mayamang pagkakaiba-iba ng rehiyon.