Podcast
Questions and Answers
Üst yazı dilinde zamanla hangi tür yapılar gelişmiştir?
Üst yazı dilinde zamanla hangi tür yapılar gelişmiştir?
Alıntılanan yardımcı yapı unsurları Farsça'dan gelmektedir.
Alıntılanan yardımcı yapı unsurları Farsça'dan gelmektedir.
True
Söz dizimi unsurlarının metnin anlaşılırlığına katkısı nedir?
Söz dizimi unsurlarının metnin anlaşılırlığına katkısı nedir?
Metnin anlaşılırlığını artırır.
Üst yazı dilinin gelişiminde __________ cümleler başlangıçtan beri kullanılmıştır.
Üst yazı dilinin gelişiminde __________ cümleler başlangıçtan beri kullanılmıştır.
Signup and view all the answers
Aşağıdaki unsurları eşleştiriniz:
Aşağıdaki unsurları eşleştiriniz:
Signup and view all the answers
Aşağıdakilerden hangisi alıntı unsurlarının kapsamına girmez?
Aşağıdakilerden hangisi alıntı unsurlarının kapsamına girmez?
Signup and view all the answers
Türkçe bir algı sisteminde yalnızca Türkçe kelimelere yer verilmiştir.
Türkçe bir algı sisteminde yalnızca Türkçe kelimelere yer verilmiştir.
Signup and view all the answers
Alıntı unsurlarının okuyucunun hangi dilleri iyi derecede bilmesini gerektirdiğini belirtiniz.
Alıntı unsurlarının okuyucunun hangi dilleri iyi derecede bilmesini gerektirdiğini belirtiniz.
Signup and view all the answers
Osmanlı nesrinde kullanılan alıntı unsurları kelimelerle sınırlı kalmayıp ______, kelamı kibarlar ve beyitler gibi yapılarını da içerir.
Osmanlı nesrinde kullanılan alıntı unsurları kelimelerle sınırlı kalmayıp ______, kelamı kibarlar ve beyitler gibi yapılarını da içerir.
Signup and view all the answers
Aşağıdaki terimleri uygun tanımları ile eşleştiriniz:
Aşağıdaki terimleri uygun tanımları ile eşleştiriniz:
Signup and view all the answers
Dilsel sapma ne zaman söz konusu olur?
Dilsel sapma ne zaman söz konusu olur?
Signup and view all the answers
Arapça ve Farsça söz varlıkları, hem üst yazı dili hem de alt yazı katmanı metinlerinde serbestçe kullanılmaktadır.
Arapça ve Farsça söz varlıkları, hem üst yazı dili hem de alt yazı katmanı metinlerinde serbestçe kullanılmaktadır.
Signup and view all the answers
Dil yapılarının metinleri demir leblebiye dönüştürmesinde hangi unsurlardan bahsedilir?
Dil yapılarının metinleri demir leblebiye dönüştürmesinde hangi unsurlardan bahsedilir?
Signup and view all the answers
Üst yazı dili katmanlarına ait metinlerde ________
Üst yazı dili katmanlarına ait metinlerde ________
Signup and view all the answers
Aşağıdaki dil yapıları ile tanımlarını eşleştiriniz:
Aşağıdaki dil yapıları ile tanımlarını eşleştiriniz:
Signup and view all the answers
Study Notes
Eski Türk Edebiyatında Nesir
- Nesir, Arapça kökenli bir kelimedir ve "yaymak, saçmak" anlamlarına gelir.
- Nesir yazan kişiye "nasir", nesirle yazılan eserlere de "mensur eser" denir.
- Nesrin çoğulu "nüsur'dur.
- Nesir, manzum olmayan ve dil bilgisi kurallarına uygun bir anlatım biçimidir.
Klasik Tasnife Göre Nesirde Üsluplar
Üslup-ı Sade (Sade Nesir)
- Hedef kitle, geniş halk yığınlarıdır.
- Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalar çok azdır.
- Seci bulunmaz.
- Sanat kaygısı taşımaz.
- Halk nesri olarak da adlandırılır.
- İmla ve cümle yapısında tutarsızlıklar olabilir.
- Genellikle 13-15. yüzyıllar arasında yazılmıştır.
- Ahlaki eserler, nasihatnameler, Kur'an tefsirleri, hadis kitapları, fütüvvetnameler, menkıbeler, dini destanlar, halk hikayeleri, fetihnameler ve gazavatnameler bu üslupla yazılmıştır.
Üslup-ı Mutavassit (Orta Nesir)
- Arapça-Farsça kelimeler Türkçe kelimelere baskındır.
- Yer yer seci kullanılır.
- Öğreticilik yanında sanat endişesi de vardır.
- Şuara tezkirelerinin çoğu bu üslupla yazılmıştır.
- Genellikle 16. yüzyıldan itibaren yazılmıştır.
- Yüksek zümre yazarlarca kullanılmıştır.
- Konuşma dilinden farklı olsa da sadece söz sanatlarıyla sınırlı değildir.
- Eski edebiyatın birçok türünde yaygındır.
- Ahlak, siyaset, dini metinler, fetvalar, coğrafya, sefaretnameler, seyahatnameler ve biyografiler bu üslupla yazılmıştır.
Üslup-ı Müzeyyen (Süslü Nesir)
- Arapça-Farsça tamlamalar çok kullanılır, Türkçe kelimeler azdır.
- Sanat yapma kaygısı ön plandadır.
- Divan şiirinin söz sanatları sıkça kullanılır.
- Hemen her cümlede seci vardır, seciyi esas alır.
- En önemli temsilcisi Sinan Paşa'dır, bu yüzden "Sinan Paşa Nesri" de denir.
- İnşa eserler, münşeat mecmuaları ve bazı tezkireler bu üslupla yazılmıştır.
Dilbilimsel Ölçütlere Göre Sınıflandırma
- Bernstein'in dil kullanım sınıflandırması kullanılır.
- "Dar kod": Sınırlı kelime kadrosu, basit cümleler ve emir kipleri.
- "Geniş kod": Zengin kelime kadrosu, karmaşık cümleler, soyut ifadeler, nezaket ifadeleri.
Ders 5
- Osmanlı Türkçesinde konuşma ve yazı dili 3 farklı katman olarak incelenebilir.
- Konuşma dili ve 2 katmanlı yazı dili. Konuşma dili katmanı çağdaş dil biliminin ilgi alanıdır.
- Yazı dili konuşma diline bağlıdır.
- Konuşma dili katmanı iletişim işlevine sahiptir, sanat işlevi de az miktarda vardır.
- A1, argo da dahil olmak üzere alt toplumsal grupların dilini kapsar.
- A alanı ise farklı toplumsal grupların ortaklaşa kullandığı dildir.
- A2 alanı, yazı diline yakın olan konuşma dili alanını temsil eder.
Diğer (Sayfa 3 ve 4'ten)
- Üst yazı dili (C) sanat amaçlı metinler içerir.
- Metinlerin dil yapısı, hedef kitleye göre değişiklik gösterir.
- Yazı dilinin konuşma diline en yakın bölümü B1'dir.
- Arapça-Farsça kelime ve yapıların sık kullanımı.
- Sık sıfatlandırma (gereksiz sıfat kullanımının artması).
- Sözdizimsel yapıların karmaşıklığı (kısa cümle yapısından, uzun, karmaşık cümle yapısına doğru bir geçiş).
- Mecaz kullanımı ve seci.
- Alıntılar.
- Dil yapıları, özellikle erken dönem metinlerinde etkili olmuştur.
- Hedef kitle ümmi halk kitleleri olan gazavatnameler ve dini metinler ile A2 katmanına yakındırlar.
- Yazı dilinin alt ve üst yazı dili olarak ikiye ayrılması
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Related Documents
Description
Eski Türk edebiyatında nesir türü ve özellikleri hakkında bilgi edinmek için bu teste katılın. Nesir, dil bilgisi kurallarına uygun anlatım biçimidir ve çeşitli üslupları içerir. Sade ve orta nesir gibi türleri ve bunların eserlerdeki yeri üzerine düşüncelerinizi test edin.
