Eliza eta Kleroaren Egitura
44 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Zein egitura zuen Erdi Aroko Elizak?

  • Lau adar: klero erregularra, klero sekularra, klero laikoa eta klero militarra
  • Hiru adar: klero erregularra, klero sekularra eta klero laikoa
  • Bi adar: klero erregularra eta klero sekularra (correct)
  • Adar bat bakarrik: klero sekularra

    • Zein arauek zehaztu zuten klero erregularreko ordenen eguneroko bizitza?

  • Dekretu erreale
  • Lege zibilak
  • Erregelak (correct)
  • Kode penalak

    • Nork zuzentzen zuen monasterioa?

  • Abadeak edo abadesak (correct)
  • Apezpikuek
  • Erregeek
  • Aita Santuak

    • Zein taldek osatzen zuen klero sekularra?

    <p>Kardinalek, apezpikuek, artzapezpikuek eta apaizek</p> Signup and view all the answers

    Zein botere zuen apezpikuak?

    <p>Elizbarruti bat kontrolatzeko boterea</p> Signup and view all the answers

    Zein eragin izan zuen Elizak Erdi Aroko bizitzan?

    <p>Erlijio-, ekonomiko- eta politiko-eragina izan zuen</p> Signup and view all the answers

    Zer egiten zuten monjeek monasterioen liburutegietan?

    <p>Liburuak eskuz kopiatzen</p> Signup and view all the answers

    Zer egiten zuten monje eta mojek monasterioetan otoitz egiteaz gain?

    <p>Baratzea lantzen, janaria prestatzen eta jopuak zaintzen ere aritzen ziren</p> Signup and view all the answers

    Zer zen eskumika?

    <p>Eliza katolikoaren aurkako jarrera publizitate handiz baztertzen ari zena</p> Signup and view all the answers

    Zer da heresia?

    <p>Erromako Eliza Katolikoaren dogma onartzen ez zuten erlijio korronteak</p> Signup and view all the answers

    Zer gertatu zitzaien katarismoaren jarraitzaileei?

    <p>Erromako Elizak gogor zigortu zituen</p> Signup and view all the answers

    Zein zen katarismoaren ideia nagusia?

    <p>Mundua bi mundutatik osatuta zegoela, ona eta gaiztoa</p> Signup and view all the answers

    Zer gertatu zen XI. eta XII. mendeen artean Europako kristautasunean?

    <p>Kristautasunaren mugak hedatuz joan ziren</p> Signup and view all the answers

    Zeintzuk ziren Europako kristauak kristautasunera konbergitzen zituzten?

    <p>Eslaviarrak eta katoliko alemaniarrak</p> Signup and view all the answers

    Nork kristautu zituen Balkanetako eta Errusiako eslaviarrena?

    <p>Bizantziar ortodoxoek</p> Signup and view all the answers

    Zein herriak kristautu zituzten katoliko alemaniarrek?

    <p>Herri paganoak eta eslaviarrak</p> Signup and view all the answers

    Zeintzuk ziren erromesbide nagusiak Erdi Aroan?

    <p>Jerusalem, Santiago de Compostela eta Erroma</p> Signup and view all the answers

    Nola lagundu zuten erromesaldiek merkataritzaren garapenean?

    <p>Erromesaldiek kultura eta idea-trukea sustatu zuten</p> Signup and view all the answers

    Zeintzuk ziren erromanikoaren arkitektura ezaugarriak?

    <p>Handiak eta harrizko egiturak</p> Signup and view all the answers

    Nork antolatu zuen lehen gurutzada?

    <p>Papa Urbano II.a</p> Signup and view all the answers

    Zertarako erabilitako ziren elizetako erliebe eta margolanak Erdi Aroan?

    <p>Fededunengana Jainkoarengana hurbiltzeko</p> Signup and view all the answers

    Zein erlijio-ordenak erabili zuen erromanikoa bere monasterioetan?

    <p>Cluny ordena</p> Signup and view all the answers

    Nola sendatu ziren sarrazenoak Erdi Aroan?

    <p>Eraso bidez</p> Signup and view all the answers

    Zer hiri izan zen aita santuaren egoitza Erdi Aroan?

    <p>Erroma</p> Signup and view all the answers

    Zein ezaugarriez gain, "eskultura erromanikoaren" ezaugarri antzekoak ditu pintura erromanikoak?

    <p>Begiak eta ahoa ia erabat itxita dituzte, begirada fixo eta distantziatu bat adierazteko.</p> Signup and view all the answers

    Zer da Ohol-pintura?

    <p>Zurezko mihisean egindako pintura.</p> Signup and view all the answers

    Zertarako erabiltzen ziren miniaturak erromanikoan?

    <p>Liburuak ilustratzeko.</p> Signup and view all the answers

    Zein da Europako arte erromanikoari buruzko albumeren helburua?

    <p>Europako arte erromanikoaren irudiak biltzea eta hedatzea.</p> Signup and view all the answers

    Zein ezaugarri ez da erromanikoaren eskulturaren ezaugarri bat?

    <p>Giza trudiak errealistak ziren</p> Signup and view all the answers

    Zein elementu ez da eskultura erromanikoaren ohiko kokaleku bat?

    <p>Katedraleko teilatuak</p> Signup and view all the answers

    Zergatik ziren eskultura erromanikoak "didaktikoak"?

    <p>Eskritura Santuetako pertsonaiak eta gaiak irakastea zuten helburu</p> Signup and view all the answers

    Zein ezaugarri dute eskultura erromanikoek giza trudien adierazpenean?

    <p>Adierazpen zurruna eta eskematikoa</p> Signup and view all the answers

    Zer motatako eskulturak dira eskultura erromaniko gehienak?

    <p>Erliebeak</p> Signup and view all the answers

    Zein arloetan aurkitzen dira eskultura erromanikoak ohikoenak?

    <p>Kapiteletan eta portadetan</p> Signup and view all the answers

    Zer esan nahi du "eskematikoa" eskultura erromanikoetan?

    <p>Eskulturak geometria zehatzekin eta xehetasun gabe sortuak direla</p> Signup and view all the answers

    Zein ezaugarri ez da Eskultura Erromanikoan ohikoa?

    <p>Eskulturak, normalean, errealistak</p> Signup and view all the answers

    Zein mendean hasi zen ijitoen lehenengo emigrazio-oldea Asia Txikira eta Bizantziar Inperiora?

    <p>IX. mendean</p> Signup and view all the answers

    Zein dira ijitoekiko Europan jasandako jazarpenaren arrazoiak?

    <p>Ijitoak beste erlijio bat zuten eta berezko ohitura eta bizimoduak zituzten.</p> Signup and view all the answers

    Zer da gurutzada baten helburua?

    <p>Lur Santua musulmanen agintetik askatu.</p> Signup and view all the answers

    Zeintzuk dira musulmanen iritziak gurutzadei buruz?

    <p>Gurutzadek indarkeria eta arpilaketa ekarri zituzten.</p> Signup and view all the answers

    Zein ordena militar sortu zen gurutzadetan parte hartzeko?

    <p>A eta B</p> Signup and view all the answers

    Zein mendean hasi zen bigarren emigrazio-oldea, ijitoak mendebalderantz?

    <p>XIII. mendean</p> Signup and view all the answers

    Zein da testuak ijitoen eta erromani terminoen jatorriari buruz esaten duena?

    <p>Testuak ez ditu terminoen jatorriak aipatzen.</p> Signup and view all the answers

    Zein da testuak esaten duena ijitoen bizimoduari buruz Erdi Aroan?

    <p>Ijitoak ibiltariak ziren, musika eta dantza eskainiz.</p> Signup and view all the answers

    Study Notes

    Eliza eta Kleroaren Egitura

    • Aita Santua zen Erromako apezpiku garrantzitsuena eta kristau komunitateko buru gorena.
    • Kleroak bi adarretan banatzen zen: klero sekularra eta erregularra.
    • Klero erregularra ordenetan antolatuta zegoen, bakoitzak bere erregela zeukan, eguneroko betebeharrak eta zereginak zehaztuz.
    • Ordena erregularren buruan, abade edo abadesak zeuden, komentuak edo monasterioak zuzentzen zituzten.
    • Klero sekularra kardinalek, apezpikuek, artzapezpikuek eta apaizeek osatzen zuten.
    • Apezpikuek botere handia zuten beren elizbarrutian, parrokia asko kontrola zituzten eta apaizei fededunei arreta ematen zietela agindu zieten.

    Elizaren Erdi Aroko Gizartean

    • Elizak botere politiko eta ekonomiko handia izan zuen.
    • Aita santuek parte hartzen zuten Estatu kristauen gaietan eta erregeen arteko liskarretan bitartekariak izan ziren.
    • Monasterio eta katedralek lur asko kontrolatzen zuten.
    • Elizak errentak kobratzen zizkien jopuei eta nekazariak hamarrena ordaintzen zuten.
    • Elizako jarduerak, hala nola errituak, eguneroko ekintza eta jaialdiak eramaten zituen kristautasunaren arabera.
    • Kanpaiek nekazarien eguneroko bizimodua markatzen zuten eta urteroko jaialdiak antolatzen zituzten, besteak beste Jesusen jaiotza.
    • Elizak gerretan ere parte hartzen zuen, tregoak ezartzen eta armadak antolatuz.

    Monasterioak

    • Monasterioak, komentuak eta abadiak otoitz, meditazio eta lanen guneak ziren, non monjek, fraideek eta mojek bizi ziren.
    • Monjeak eta mojak gizarteko beste aukerak izaten zuten hezkuntzan, idazketan eta artean.
    • Monasterioak kultura zentroak ere ziren, non testuak kopiatu eta apaintzen ziren, miniaturak sortuz.
    • Horrela, Erdi Aroko intelektualen eta greko-erromatarren lan asko gorde ahal izan zen, bestela galduko bazen.
    • Gehienak latinez idazten zituzten, Elizaren hizkuntza baitzen.
    • Eraikuntza handiak eta konplexuak ziren, Eliza, klaustroa, errefektorioa (jantokia), kapitulu-gela, ostatuak, liburutegiak eta baratzeak tartean.

    Elizaren Botere Politikoa

    • X. mendean, Inperio Santuko enperadoreek Eliza Katolikoaren Estatuen gaineko boterea zuten, aita santu barneko kargu garrantzitsuak izendatzeko eskubidea ere zeukaten.
    • XI. mendean, Gregorio VII.a aita santuak Erreforma bat hasi zuen, Inperio Santuko enperadorearen boteretik askatzeko, eta Elizaren instituzioak kontrola zein duen zehaztuz.
    • Erabaki zen aita santua kardinalek hautatuko zutela, ez enperadoreak.
    • Apezpikuak aita santuak izendatzen zituzten.
    • Inperio Santuaren eta aita santutzaren arteko liskarrak ondorengo mendeetan iraun zuten.
    • Eskumikazioa (eliza baten agintetik kentzea) oso indartsua zen, eta errege edo enperadore bat eskumikatzen bazen, haren mendekoak betebeharretatik askatuta zeuden.

    Heresiak

    • XI. eta XV. mendeetan, heresiak sortu ziren kristau artean.
    • Heresiak beste dogma batzuk defendatzen zituzten korronte erlijiosoak ziren, hala nola Jesusen lehen dizipuluen bizimodura hurbiltzea (pobreziaren ideal barne)
    • Katarismoa izan zen heresiarik indartsuenetako bat.
    • XII. mendean sortu zen, Frantziako hegoaldean, eta azkar zabaldu zen.
    • Katarismoa bi mundu bereizi eta kontrakoak zirela aldarrikatzen zuen: Jainkoaren mundu spirituala eta gaizkiaren espirituen mendeko mundu materiala.
    • Aita Santuak heresia horren jarraitzaileak zigortu eta jazarri zituen.

    Gurutzadak

    • Europako mugak hedatu ziren Iparraldean eta Ekialdean kristauak eta ortodoxoak hedapenaren bitartez.
    • Gurutzadak kristauen eta musulmanen arteko borroka militarrak izan ziren, Lur Santua musulmanei kendu eta kristauak konkistatzeko.
    • Lehen gurutzada (1095-1099) Urbanoi II.a aita santuak deitu zituen.
    • Kristauen eta musulmanen artean borroka gogorrak sortu ziren, eta suntsipen baten zatia izan zen.
    • Lur Santuan erresuma kristauak sortu ziren, eta ordena militarrak antolatu ziren defendatzeko.

    Erromesbideak

    • Lur jakin batzuetan, santuen erlikiak edo toki kristau garrantzitsuak bisitatzeko aukera zegoen.
    • Erromesbide nagusiak Erroma, Jerusalem eta Santiago de Compostela ziren.
    • Erromesek ostatuak eta ospitaleak lortu zituzten monasterioetan.
    • Horrek hirien eta merkataritzaren garapenari eta ideia eta ezagutza trukeari laguntzen zion.

    Arte Erromanikoa

    • Erromanikoa estilo erlijioso, nazioartekoa zen, eta Cluny ordenako benediktinoek erabili zuten monasterioetan.
    • Estilo hori Erdi Aroko Europako erromesbideetan erabili zen eraikin askotan..
    • Eraikinak handi eta harrizkoak ziren, sabai pisutsuak behar zuten, beraz, teknikak berreskuratu behar izan zituzten.
    • Kanpoaldeko horma lodiak eta kontrahormak oso eraikuntza sendoak eta trinkolak izan zitezkeen, eta argi gutxi sartzen zen barrura.

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Related Documents

    Eliza eta kleroaren egituraren azterketa PDF

    Description

    Quiz hau Eliza eta Kleroaren egituraren funtsa azalduko du. Aita Santua, kleroaren bi adarrei eta Erdi Aroko gizartean denbora batean izan zuten botereari buruz ikasiko dugu. Elizak gizartean izandako eragina eta egonkortasuna aztertuko ditugu.

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser