Электр қауіпсіздігі бойынша сұрақтар

Электр қауіпсіздігі

Электр тоғының қауіптері

• Электр тогының соққысы: Токтың адамның денесіне ағуы, зиянды әсерлері бар.
• Тоқ ұру: Көп жағдайда жүректің тоқтауы, тыныс алу жүйесінің бұзылуы.
• Жарақаттар: Жоғарғы кернеу, жану, термиялық жарақаттарға алып келуі мүмкін.
• Өрт қаупі: Қысқа тұйықталу және изоляцияның бұзылуы отты шығара алады.

Қауіпсіз жұмыс ережелері

1. Кернеуші жүйе: Жұмыс алдында жүйенің кернеусіз екеніне көз жеткізу.
2. Ажыратып өшіру: Жөндеуге дейін қуат көзін өшіріп, қорғаныс құралдарын қолдану.
3. Жұмыс алаңы: Таза және қауіпсіз болуы тиіс (сыртқы ылғал, жанғыш заттар болмауы).
4. Жеке қорғаныс құралдары: Изоляцияланған қолғаптар, арнайы аяқ киімдер, қорғаныс көзілдіріктері.

Қорғаныс құралдары

• Изоляциялық құралдар: Изоляцияланған қолғап, кастрюльдер.
• Орнатылған қорғаулар: Автоматтық ажыратқыштар, жерге қосу жүйесі.
• Сигнализация: Қауіпті жағдайларды хабарлау құрылғылары.

Ашық электр сымдары

• Небәрі қауіп: Адамдардың немесе жануарлардың жанасуынан туындайтын ток соқтыру қаупі.
• Изоляция: Ашық сымдарды жақсы изоляциялау, зақымдалған сымдарды тез арада ауыстыру.
• Көрнекі белгілер: "Қауіпті", "Электр тоқ" белгілері орнатылуы қажет.

Электр жүйесінің қызмет көрсетуі

• Реттелген тексеру: Жүйенің техникалық жағдайын тұрақты тексеру.
• Техникалық қызмет: Жөндеу, жаңарту және профилактикалық жұмыстар.
• Курс жүргізу: Жұмысшыларды электр қауіпсіздігі бойынша үздіксіз оқыту.

Электр қауіпсіздігі

• Электр тоғы адам денсаулығына зиянды әсер етуі мүмкін
• Ток соққысы жүрек тоқтауы мен тыныс алу жүйесінің бұзылуына әкелуі мүмкін
• Электр тоғы жану, термиялық жарақаттар және өрт қаупін тудыруы мүмкін

Қауіпсіздік ережелері

• Жұмыс бастамас бұрын жүйенің кернеусіз екеніне көз жеткізу керек
• Электр жүйесін жөндеу кезінде қуат көзін өшіріп, қорғаныс құралдарын қолдану қажет
• Жұмыс орны таза және қауіпсіз болуы тиіс, сыртқы ылғалдың және жанғыш заттардың болмауы маңызды
• Изоляцияланған қолғаптар, арнайы аяқ киімдер, қорғаныс көзілдіріктері сияқты жеке қорғаныс құралдарын пайдалану қажет

Қорғаныс құралдары

• Изоляцияланған қолғаптар, кастрюльдер электр тоғынан қорғауды қамтамасыз етеді
• Автоматты ажыратқыштар және жерге қосу жүйесі электр тогының қауіпті әсерінен қорғайтын орнатылған қорғаныстар болып табылады
• Қауіпті жағдайларды хабарлау үшін арнайы сигнализация жүйелері қолданылады

Ашық сымдар мен қауіпсіздік

• Ашық сымдар адамдар мен жануарлардың жанасуынан ток соққысы қаупін тудырады
• Ашық сымдарды жақсы изоляциялау және зақымдалған сымдарды тез арада ауыстыру қажет
• "Қауіпті" және "Электр тоқ" белгілерін орнату маңызды

Электр жүйесінің қызмет көрсетуі

• Жүйенің техникалық жағдайын тұрақты тексеру қажет
• Жөндеу, жаңарту және профилактикалық жұмыстарды уақтылы жүргізу қажет
• Жұмысшыларды электр қауіпсіздігі бойынша үздіксіз оқыту маңызды

Еңбек Заңнамасы

• Еңбек заңнамасы - жұмыскерлердің құқықтарын қорғау мақсатында еңбек қатынастарын реттейтін негізгі заң. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі еңбек қатынастарының негізгі реттеушісі болып табылады
• Еңбек заңнамасының мақсаты — жұмыскерлердің еңбек жағдайларын жақсарту, жұмыспен қамтамасыз етудің әр түрлі формаларын заңды түрде реттеу.
• Заңнамада жұмыс уақытының ұзақтығын, демалыс күндерін, еңбек ақысын, еңбек тәртібін және еңбек қатынастарын реттейтін белгілі шарттарды анықтайды.
• Жұмыс беруші жұмыскерлердің құқықтарын қорғауға, жұмыс берушілер мен жұмысшылар арасындағы міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз етуге міндетті.

Жұмыскердің құқықтары

• Жұмысқа қабылдануға, жұмыс орнын таңдауға және жұмыстан босатуға құқық.
• Дұрыс және қауіпсіз еңбек жағдайларымен қамтамасыз ету.
• Еңбек ақысын уақтылы және толық мөлшерде алу.
• Әлеуметтік қорғау, зейнетақымен қамсыздандыру және медициналық қызметке құқық.
• Кәсіби білім алу, дағдыларын арттыру және біліктілігін жақсарту үшін жағдай жасау.
• Жұмыстан тыс уақыттағы уақытты пайдалану құқығы, оның ішінде демалыс, жеке өмірі мен отбасылық жағдайын реттеу құқығы.

Еңбек Келісімшарттары

• Еңбек келісімшарты - жұмыс беруші мен жұмыскер арасындағы жұмыс істеу туралы жазбаша келісім.
• Келісімшарттардың негізгі түрлері:
  • Тұрақты (шартсыз) келісімшарт - жұмыскердің белгілі бір мерзімге белгіленген жұмыс орнында жұмыс істеуі туралы келісім.
  • Уақытша келісімшарт - жұмыс берушіге белгілі бір уақыт ішінде жұмыс атқару үшін қажет емес жұмыскерлер үшін қолданылады.
• Еңбек келісімшартында мыналар көрсетіледі:
  • Жұмыскердің лауазымы, жұмыс орны, жұмыс уақыты.
  • Еңбек ақысын төлеу шарттары, демалыс мерзімдері, жұмыс берушінің міндеттері мен жауапкершілігі, еңбек тәртібі.

Дисциплинарлық жауапкершілік

• Дисциплинарлық жауапкершілік - жұмыскердің еңбек тәртібін бұзғаны үшін заңмен белгіленген жауапкершілік.
• Негізгі тәртіп ережелері:
  • Уақытында жұмысқа келу және жұмысын уақтылы аяқтау.
  • Еңбек міндеттерін адал орындау және Жұмыс берушінің нұсқауларын орындау.
  • Еңбек тәртібін және ішкі еңбек ережелерін сақтау.
• Дисциплинарлық жауапкершіліктің түрлері:
  • Ескерту
  • Жазба ескерту
  • Қызметін төмендету
  • Жұмыстан босату

Жұмысты Ұйымдастыру

• Жұмысты ұйымдастыру- еңбекті тиімді ұйымдастыруға бағытталған әдістер мен принциптердің жиынтығы.
• Негізгі аспектілері:
  • Жұмыс процесін жоспарлау, ұйымдастыру және координациялау.
  • Жұмыскерлердің міндеттерін анықтау, жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру.
  • Еңбек ынтымақтастығын, коммуникацияны және топтық жұмысты тиімді ұйымдастыру.
  • Еңбек процесін оптимизациялау үшін заманауи технологиялар мен әдістерді пайдалану.

Еңбек заңнамасы

• Еңбек заңнамасы жұмысшылар мен жұмыс берушілер арасындағы құқықтық қатынастарды реттейтін заңдар жиынтығы.
• Негізгі құжаттар: Еңбек кодексі, жұмыс қауіпсіздігі мен гигиенасы жөніндегі заңдар.
• Мақсаты: еңбек қатынастарын, жұмысшылардың құқықтарын қорғау, еңбек жағдайларын жақсарту.

Жұмыскердің құқықтары

• Барлық жұмыскерлер заң алдында тең.
• Жұмыс беруші келісімшарттағы талаптарды орындауға міндетті.
• Еңбек ақы уақытында және толық көлемде төленуі тиіс.
• Қауіпсіз, қолайлы, денсаулыққа қауіпсіз еңбек жағдайлары қамтамасыз етілуі керек.
• Жыл сайынғы ақы төленетін демалыс, мереке күндеріндегі демалыс құқығы бар.

Еңбек келісімшарттары

• Еңбек келісімшарты жұмысшылар мен жұмыс берушілер арасындағы еңбек қатынастарын анықтайтын құжат.
• Жеке еңбек келісімшарты нақты бір жұмыскер мен жұмыс беруші арасында жасалады.
• Ұжымдық еңбек келісімшарты жұмысшы ұжымымен, әдетте кәсіподақ арқылы жасалады.
• Келісімшартта еңбек міндеттері, жалақы, жұмыс уақыты, демалыс құқықтары көрсетіледі.

Дисциплинарлық жауапкершілік

• Еңбек тәртібін бұзғаны үшін жауапкершілікке тарту.
• Тәртіп бұзушылық түрлері: жұмыс уақытының сақталмауы, қызметтік міндеттерді орындамау, заңсыз іс-әрекеттер.
• Жауапкершілік шаралары: ескерту, сөгіс, еңбек келісімшартын бұзу.
• Жауапкершілік шаралары заңды және әдептілік нормаларына сай болуы керек.

Жұмысты ұйымдастыру

• Өндірістік процестер мен қызметтерді тиімді басқару.
• Негізгі элементтері:
  • Міндеттерді тиімді бөлу, жауапкершілік тағайындау.
  • Жұмыс уақыты мен жұмыс кестесін реттеу.
  • Өнім мен қызметтің сапасын қамтамасыз ету.
  • Тиімді ынтымақтастықты дамыту, командалық рухты көтеру.
  • Жұмысты ұйымдастыруда технология мен инновацияларды енгізу маңызды.

Электр қауіпсіздігі жөніндегі сұрақтар токтың қауіптері мен қауіпсіз жұмыс ережелерін қамтиды. Мұнда электр тоғының әсерлері, қорғаныс құралдары және жұмыс алаңының қауіпсіздік талаптары туралы ақпарат беріледі.