Ιστορία Α Γυμνασίου - Κεφάλαιο Δ - Αρχαικοί χρόνοι - Πόλη Κράτος

Εξέλιξη του Πολιτεύματος στον 8ο αιώνα π.Χ.

• Ο ελληνικός κόσμος, στον 8ο αιώνα π.Χ., γνώρισε σημαντική αλλαγή με την κατάρρευση του φυλετικού κράτους και την εμφάνιση της πόλης-κράτους.
• Ο Αριστοτέλης θεωρούσε την μετάβαση ως έκφραση της ανθρώπινης επιθυμίας για καλή ζωή.
• Η πόλη-κράτος κέντριζε τα συμφέροντα στο συνοικισμό που οργανωνόταν γύρω από την ακρόπολη, με ναούς και δημόσια κτίρια.

Δομές της Πόλης-Κράτους

• Η πόλη-κράτος αποτελούνταν από την ακρόπολη (ναοί, δημόσια κτίρια) και τις περιβάλλουσες κατοικίες, καταστήματα και εργαστήρια.
• Τεχνίτες, έμποροι και άλλοι εργάζονταν για την κάλυψη των αναγκών.
• Η πόλη προστατευόταν από τείχη.
• Μέρος του πληθυσμού συνέχισε να ζει στην ύπαιθρο ασχολούμενος με γεωργία και κτηνοτροφία.

Κοινωνική Δομή και Πόλη-Κράτος

• Η πόλη-κράτος οδήγησε σε μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών στη διακυβέρνηση και την άμυνα.
• Οι πολίτες με οπλιτική φάλαγγα (εξοπλισμένοι στρατιώτες) ανέπτυξαν αίσθηση κοινότητας και αλληλεγγύης.
• Έγινε κοινωνική εξίσωση, αλλά οι πολιτικοί ανταγωνισμοί συνέχιζαν.

Εξέλιξη της Εξουσίας

• Η βασιλεία υποχώρησε και η εξουσία πέρασε στους ευγενείς, δημιουργώντας μια αριστοκρατική διακυβέρνηση.
• Οι πλούσιοι γαιοκτήμονες κατείχαν την εξουσία, αλλά το εμπόριο και το νόμισμα οδήγησαν σε μια νέα τάξη.
• Η ολιγαρχία αντικατέστησε την αριστοκρατία, με το κριτήριο της εξουσίας να είναι ο πλούτος.

Οπλιτική Φάλαγγα και Κοινωνία

• Η συμμετοχή στην οπλιτική φάλαγγα ενίσχυσε την αίσθηση κοινότητας και αλληλεγγύης.
• Η προστασία της πόλης ήταν συλλογική, μειώνοντας τις κοινωνικές διαφορές.

Οικονομία και Πολιτική

• Το εμπόριο και το νόμισμα επηρέασαν βαθιά την πολιτική ζωή.
• Η οικονομική δύναμη έδωσε εξουσία σε μια νέα τάξη, μετακινούμενη από την καταγωγή στον πλούτο.

Λειτουργίες της Ακρόπολης

• Η ακρόπολη ήταν το κέντρο της πόλης, με ναούς και δημόσια κτίρια.
• Ήταν κέντρο θρησκείας και πολιτικής.
• Προσέφερε προστασία σε περιόδους κινδύνου.
• Η στρατηγική θέση της ήταν απαραίτητη για την άμυνα και σύμβολο της πόλης.

Έννοια του Πολίτη

• Ο πολίτης έλαβε νέο ρόλο και ταυτότητα, καθώς συμμετείχε στην διακυβέρνηση και την άμυνα.
• Η αίσθηση ασφάλειας και ελευθερίας ενίσχυσε την κοινωνική συνείδησή του.
• Οι πολίτες συνειδητοποίησαν την σημασία της συλλογικής δράσης για την πόλη.

Κοινωνικές Διαφορές

• Αν και η πόλη-κράτος προώθησε την κοινωνική εξίσωση, οι ανισότητες παρέμειναν.
• Η αριστοκρατία διατήρησε την εξουσία για κάποιο χρονικό διάστημα.
• Το εμπόριο και η βιοτεχνία δημιούργησαν νέες κοινωνικές τάξεις.
• Οι πολιτικοί ανταγωνισμοί συνεχίστηκαν.

Αριστοκρατία και Διακυβέρνηση

• Η αριστοκρατία, από τους πλούσιους γαιοκτήμονες, είχε μεγάλη επιρροή στη διακυβέρνηση.
• Η εξουσία υποβλήθηκε σε αμφισβήτηση με την ανάπτυξη του εμπορίου και την εμφάνιση νέων τάξεων.

Ολιγαρχία και Πολιτική Ζωή

• Η ολιγαρχία, που προήλθε από τον πλούτο, είχε σημαντικές επιπτώσεις.
• Η εξουσία δεν καθοριζόταν από την καταγωγή, αλλά από τον πλούτο.
• Αυτό δημιούργησε κοινωνικές εντάσεις και ανισότητες.

Πόλη-Κράτος και Κοινότητα

• Η πόλη-κράτος ενίσχυσε την αίσθηση της κοινότητας μέσω συλλογικών δραστηριοτήτων.
• Η αλληλεγγύη, η εργασία για το καλό της πόλης και οι δεσμοί ενισχύονταν.

Μετάβαση Βασιλεία-Αριστοκρατία

• Η μετάβαση οφειλόταν στην παρακμή της βασιλείας, τη συγκέντρωση εξουσίας στους ευγενείς και την ανάπτυξη της οικονομίας.
• Οι ευγενείς έλαβαν την εξουσία.

Οικονομία και Πολιτική Εξουσία

• Η οικονομική δύναμη, όπως το εμπόριο και το νόμισμα, επηρέασε την πολιτική εξουσία.
• Νέες οικονομικές τάξεις αμφισβήτησαν την αριστοκρατία.

Τυραννία στην Αρχαία Ελλάδα

• Η τυραννία συχνά δημιούργησε δυσαρέσκεια και κοινωνικές ταραχές.
• Οι τύραννοι είχαν στόχους το προσωπικό τους όφελος, αγνοώντας συχνά τις ανάγκες του λαού.

Επιπτώσεις Τυραννίας

• Η τυραννία δημιούργησε ανασφάλεια και εντάσεις.
• Αν και κάποιοι τύραννοι έκαναν έργα, η έλλειψη δημοκρατίας κούρεψε την υποστήριξη.

Αθήνα και Τυραννία

• Η Αθήνα, παρότι επηρεάστηκε από τυραννίες, τελικά εξελίχθηκε προς τη δημοκρατία.
• Ορισμένες μεταρρυθμίσεις οδήγησαν σε πιο συμμετοχική διακυβέρνηση.
• Η τυραννία βοήθησε να ωριμάσει η δημοκρατία.

Στάση Τυράννων

• Οι τύραννοι συνήθως δεν έδειχναν ευαισθησία στους πολίτες.
• Η εξουσία τους βασίζονταν στην καταπίεση και όχι τη λογική.

Άλλες Διάσημες Πόλεις

• Πόλεις όπως Κόρινθος, Άργος, Χαλκίδα και Θήβα είχαν σημαντική ανάπτυξη οικονομικά και πολιτιστικά.

Ειδικά Παραδείγματα / Συμπεριφορές

• Ο Πεισίστρατος εκτίμησε την ειλικρίνεια μιας γεωργού.
• Ο Περίανδρος δημιούργησε έργα (δίολκος) αλλά δεν κέρδισε την υποστήριξη.
• Ο Θρασύβουλος και οι πράξεις του αναδεικνύουν κινδύνους και ανάγκη ηθικής ηγεσίας.

Κοινωνικές Ταραχές

• Οι ανισότητες, η καταπίεση και η έλλειψη συμμετοχής σε πολίτες ήταν σημαντικές αιτίες των ταραχών.

Άργος

• Το Άργος ήταν μια αρχαία ελληνική πόλη με μεγάλη σημασία, ιστορική και πολιτιστική.

Αριστοκρατία vs Ολιγαρχία

• Η αριστοκρατία είναι η εξουσία σε μια ελίτ πλούσιων, ενώ η ολιγαρχία είναι σε μια μικρή ομάδα συμφερόντων.
• Η ανισότητα και η εξκοπή ήταν κοινές συνέπειες.

Τύραννος και Σύγχρονη Κοινωνία

• Η λέξη "τύραννος" σημαίνει αυταρχική ηγεσία.
• Η ιστορία του Περίανδρου προειδοποιεί για τους κινδύνους σκληρής εξουσίας.

Ευπαλίνειο Υδραγωγείο

• Το υδραγωγείο προσέφερε νερό στη Σάμο
• Η κατασκευή του ήταν πολύπλοκη και υψηλής τεχνικής.

Επιπτώσεις της Τυραννίας

• Ενισχυμένη καταπίεση, έλλειψη ελευθερίας και δημοκρατικών διαδικασιών.
• Η τυραννία οδήγησε σε έντονες κοινωνικές ταραχές.

Οικονομία και Τυραννία

• Η τυραννία αντικατοπτρίζονταν σε έργα, αλλά συχνά πρόκειται για ανταγωνισμό και όχι για το καλό του λαού.
• Οι έλλειψη ελευθερίας πλήγωνε την οικονομική ζωή.

Πολιτική Εξουσία και Καθημερινή Ζωή

• Η πολιτική εξουσία έχει άμεση επίδραση στην καθημερινή ζωή.
• Οι τύραννοι επηρέαζαν πολιτικές, νόμους και συμπεριφορά.

Κοινωνικές Συνθήκες

• Κοινωνικές ανισότητες, καταπίεση και έλλειψη συμμετοχής σε πολιτικές απόψεις ήταν κύρια προβλήματα.

Τέχνες και Πολιτισμός

• Η τέχνη αντικατοπτρίζει τις αξίες και πεποιθήσεις της κοινωνίας στην Αρχαία Ελλάδα.

Διαφθορά

• Η πολιτική διαφθορά επιφέρει ανισότητες, απώλεια εμπιστοσύνης και διαταρακεί την κοινωνία.