Ekonomia - Wzrost Gospodarczy i Popyt

Wprowadzenie do ekonomii i charakterystyka gospodarki

• Ekonomia: dyscyplina badająca wybory dokonywane przez jednostki i podmioty gospodarcze w obliczu ograniczonych zasobów i nieograniczonych potrzeb.
• Dobra: środki zaspokajające potrzeby społeczne (towary i usługi).
• Dobra wolne: nieprzetworzone przez człowieka.
• Dobra ekonomiczne: przetworzone przez człowieka.
• Dobra ograniczone: np. woda, minerały, powietrze.
• Dobra komplementarne: dobra, które się uzupełniają (np. chleb i masło).
• Dobra substytucyjne: dobra, które zaspokajają tę samą potrzebę (np. kawa i herbata).
• Dobra prywatne: wytwarzane lub nabywane przez osoby lub małe grupy (żywność).
• Dobra publiczne: wytwarzane lub nabywane przez duże grupy lub rządy (zapory, szkoły, obrona).
• Zasoby: elementy wykorzystywane do produkcji dóbr.
• Czynniki produkcji: praca, kapitał, ziemia, przedsiębiorczość.
• Praca: siła robocza i umiejętności.
• Kapitał: środki produkcji (maszyny, budynki, środki finansowe).
• Ziemia: zasoby naturalne.
• Przedsiębiorczość: inicjatywa i ryzyko w procesie produkcyjnym.
• Wybór alternatywny: konieczność rezygnacji z jednej możliwości dla wyboru innej.
• Koszt alternatywny: wartość utraconej najlepszej możliwości, która nie została wybrana.
• Podejście pozytywne w ekonomii: opisuje faktyczną sytuację w gospodarce.
• Podejście normatywne w ekonomii: proponuje sposoby na poprawę sytuacji gospodarczej.
• Rzadkość: ograniczone zasoby w stosunku do nieograniczonych potrzeb.
• Gospodarowanie: proces zaspokajania potrzeb, polegający na porównywaniu korzyści z kosztami.
• Efektywność ekonomiczna: stosunek efektów do nakładu czynników wytwórczych.

Mikro- i Makroekonomia

• Makroekonomia: zajmuje się agregatami gospodarczymi (np. dochód narodowy, poziom cen).
• Mikroekonomia: zajmuje się zachowaniami pojedynczych podmiotów (konsumentów i producentów).

Krzywa możliwości produkcyjnych

• Krzywa możliwości produkcyjnych przedstawia różne kombinacje produkcji dwóch dóbr w oparciu o zasoby.
• Punkty na krzywej są efektywne, poza krzywą nieosiągalne, a wewnątrz krzywej - niedostatecznie wykorzystane.
• Koszt alternatywny to zmiana produkcji jednego dobra w zamian za zwiększoną produkcję drugiego.

Rynek

• Rynek: proces interakcji kupujących i sprzedających, w celu ustalenia ceny i ilości dobra.
• Popyt: ilość dobra, którą konsumenci chcą nabyć w danej cenie.
• Determinanty popytu: dochód, ceny innych dóbr, preferencje.
• Podaż: ilość dobra, którą producenci chcą sprzedać w danej cenie.
• Determinanty podaży: ceny czynników produkcji, technologia, oczekiwania.
• Równowaga rynkowa: taki poziom ceny i ilości, w którym popyt równa się podaży.
• Elastyczność cenowa popytu: reakcja popytu na zmianę ceny.

Elastyczność cenowa popytu

• Elastyczność cenowa popytu (Edp) opisuje procentową zmianę popytu, spowodowaną procentową zmianą ceny dobra.
• Popyt elastyczny: procentowa zmiana popytu jest większa od procentowej zmiany ceny (Edp > 1).
• Popyt nieelastyczny: procentowa zmiana popytu jest mniejsza od procentowej zmiany ceny (Edp < 1).
• Popyt jednostkowo elastyczny: procentowa zmiana popytu równa procentowej zmianie ceny.

Popyt zagregowany (globalny) i podaż zagregowana (globalna)

• Popyt zagregowany: suma popytu na dobra i usługi w gospodarce.
• Podaż zagregowana: suma podaży dóbr i usług w gospodarce.

Ochrona socjalna

• Rodzaje świadczeń socjalnych: pomoc medyczna, świadczenia z tytułu bezrobocia, emerytury, edukacja.
• Zasady tworzenia systemu socjalnego: dobrowolne i przymusowe ubezpieczenia, składki, podatki.

Rachunek Produktu Narodowego

• PKB (Produkt Krajowy Brutto): całkowita wartość dóbr i usług wytworzonych w danym kraju w danym okresie,
• PKN (Produkt Krajowy Netto): PKB – amortyzacja (straty wynoszone na podstawie wytworzonego PKB).
• Czynniki, które nie wchodzą do PKB: szara strefa gospodarki, transfery rządowe, dary między prywatnymi osobami, dobrobyt społeczny.
• Warunki, które pozwala obliczyć PKB: wytworzone dobra, usługa w danym okresie czasu, kraj, rynek.

Pieniądz i bankowość

• Pieniądz: akceptowany środek płatniczy, spełniający funkcję środka wymiany, miernika wartości i magazynu wartości.

• Cechy pieniądza: łatwość w handlu, łatwość użycia, stabilność, uniwersalność, mała masa i objętość.

• Funkcje pieniądza: środek wymiany, magazyn wartości, jednostka rozliczeniową.

• Podaż pieniądza: ilość pieniądza dostępna w gospodarce w danym czasie.

• Moneta: pieniądza materialna, występującą najczęściej jako papier lub metal.

• Pieniądz elektroniczny: postać elektroniczna pieniądza.

• Banki komercyjne: przyjmują depozyty, udzielają kredytów i świadczą inne usługi finansowe.

• Bank centralny: instytucja, która kieruje polityką monetarną kraju.

• Instrumenty polityki monetarnej: stopy procentowe, rezerw obowiązkowych, operacje otwarte rynku.

Inflacja

• Inflacja: wzrost ogólnego poziomu cen dóbr i usług w gospodarce w danym okresie.
• Rodzaje inflacji: pełzająca, krocząca, galopująca, hiperinflacja.
• Przyczyny inflacji: wzrost kosztów produkcji, wzrost popytu, wzrost podaży pieniądza, oczekiwania inflacyjne.
• Mierniki inflacji: indeks cen konsumpcyjnych, wskaźnik cen towarów trwałego użytku, indeks cen hurtowych.

Budżet państwa

• Budżet państwa: plan finansowy określający dochody i wydatki rządu na dany okres.
• Dochody budżetu: podatki, opłaty, wpływy z majątku.
• Wydatki budżetu: na obronę narodową, edukację, infrastrukturę, świadczenia socjalne.
• Równowaga budżetowa: równowaga między dochodami i wydatkami.
• Deficyt budżetowy: sytuacja kiedy wydatki przekraczają dochody.
• Nadwyżka budżetowa: sytuacja kiedy dochody przekraczają wydatki.
• Dług publiczny: kumulowany deficyt długoterminowy.

Wzrost i rozwój gospodarczy

• Wzrost gospodarki: zwiększenie produkcji dóbr i usług w danym kraju w danym okresie.
• Rozwój gospodarczy: zmiany ilościowe i jakościowe w gospodarce (np. technologiczne, społeczne).
• Czynniki wzrostu gospodarczego: kapitał, praca, zasoby naturalne, technologia, instytucje.

Gospodarka otwarta

• Kurs walutowy: cena waluty danego kraju w odniesieniu do waluty innego kraju.
• Bilans płatniczy: zestawienie wszystkich transakcji pomiędzy krajem a resztą świata.
• Import: zakup dóbr i usług z zagranicy.
• Eksport: sprzedaż dóbr i usług do zagranicy.

Cykl koniunkturalny

• Cykl koniunkturalny: zmiany w gospodarce, które cechują naprzemienne okresy wzrostu i spadku aktywności gospodarczej.
• Fazy cyklu koniunkturalnego: recesja, depresja, ożywienie, rozkwit.

Rynek pracy

• Rynek pracy: proces interakcji pracodawców i pracowników w celu określenia warunków zatrudnienia i wynagrodzenia.
• Bezrobocie: brak pracy do podjęcia dla części osób w wieku produkcyjnym.
• Rodzaje bezrobocia: frykcyjne, strukturalne, cykliczne, technologiczne.
• Stopa bezrobocia: odsetek bezrobotnych w stosunku do siły roboczej.

###Inne Tematy

• Eksploatacja zasobów naturalnych: Wpływ wydobycia zasobów naturalnych na gospodarkę, środowisko i społeczeństwo.
• Polityka gospodarcza: Interwencja państwa w gospodarce w celu osiągnięcia określonych celów.
• Handel międzynarodowy: wymiana towarów i usług pomiędzy krajami.
• Integracja regionalna: połączenie krajów w danym regionie w celu lepszej współpraca gospodarczej.

Ten quiz sprawdza Twoją wiedzę na temat kluczowych pojęć związanych z wzrostem gospodarczym i popytem w ekonomii. Odkryj, jakie czynniki wpływają na rynki oraz zrozum pojęcia takie jak nadwyżka rynkowa czy elastyczność cenowa popytu. Przygotuj się na odpowiedzi dotyczące determinantów popytu i roli rządu w gospodarce.