Duran Varlıklar Hesapları

Diğer Mali Duran Varlıklar Karşılığı (-)

• Diğer mali duran varlıklardaki sürekli veya önemli değer azalmalarının izlendiği hesaptır.

Maddi Duran Varlıklar

• İşletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziksel varlık kalemleri ile ilgili birikmiş amortismanların izlendiği hesap grubudur.

Arazi ve Arsalar

• İşletmeye ait her türlü arazi ve arsaların izlendiği hesaptır.

Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri

• Herhangi bir işin gerçekleşmesini sağlamak veya kolaylaştırmak için yeraltında veya yerüstünde inşa edilmiş yol, hark, köprü, tünel, bölme, sarnıç, iskele gibi yapıların izlendiği hesaptır.

Binalar

• İşletmenin her türlü binası ve bunların ayrılmaz parçalarının izlendiği hesaptır.

Tesis, Makine ve Cihazlar

• Üretimde kullanılan makine, tesis, cihazlar, bunların eklentileri ve bu amaçla kullanılan taşıma gereçlerinin (konveyör, forklift vb.) izlendiği hesaptır ve kullanım amaçlarına ve makine çeşitlerine göre bölümlenebilir.

Taşıtlar

• İşletme faaliyetlerinde kullanılan tüm taşıtların izlendiği hesaptır, ulaştırma sektöründe hizmet üretimi amacıyla kullanılan tüm taşıt araçları da bu hesapta izlenir.
• Ancak, ulaştırma sektöründe ana üretimde kullanılan taşıt araçlarının toplam tutarı bilanço dipnotlarında gösterilir.

Demirbaşlar

• İşletme faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan büro makine ve cihazları ile döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya gibi maddi varlıkların izlendiği hesaptır.

Diğer Maddi Duran Varlıklar

• Yukarıda belirtilen hesapların hiçbirinin kapsamına girmeyen ve kendi bölümlerinde tanımlanmayan diğer maddi duran varlıkların izlendiği hesaptır.
• Maddi duran varlıklar hesapları satınalma, devir, inşa veya imal bedelleriyle borçlandırılır.
• Satılan, devredilen, kullanma yeteneğini kaybeden maddi duran varlıklar ise alacak kaydı ile hesaplardan çıkarılır.

Birikmiş Amortismanlar (-)

• Maddi duran varlık bedellerinin, kullanılabilecekleri süre içinde hesaben yok edilebilmesini sağlamak amacıyla kullanılır.
• Ayrılan amortismanlar ilgili gider hesapları karşılığında bu hesaba alacak, satılan, devredilen, kullanma yeteneğini kaybedenler ise hesaba borç ve ilgili varlık hesabına da alacak kaydedilir.

Yapılmakta Olan Yatırımlar

• İşletmede yapımı süren ve tamamlandığında ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılacak olan her türlü madde, malzeme, işçilik ve genel giderlerle ilgili harcamaların izlendiği hesaptır.
• Yapılmakta olan yatırım projelerine direkt ve endirekt gelen harcamalar bu hesaba borç, tamamlanan yatırım bedelleri ilgili maddi duran varlık hesabına borç ve bu hesaba alacak kaydedilir.

Verilen Avanslar

• Yurt içinden veya yurt dışından satın alınmak üzere sipariş edilen maddi duran varlıklarla ilgili yapılan avans ödemelerinin izlendiği hesaptır.
• Sipariş avansıyla ilgili giderleri de kapsar.
• Ödeme yapıldığında hesaba borç, sipariş edilen malzeme teslim alındığında ilgili hesabın borcu karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir.

Maddi Olmayan Duran Varlıklar

• Fiziksel varlığı bulunmayan; işletmenin yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilen giderler, yasal olarak korunan haklar ve itibarın izlendiği hesap grubudur.

Haklar

• İmtiyaz, patent, lisans, ticari marka ve unvan gibi bedel ödenerek elde edilen bazı hukuki tasarruflar ile kamu otoritelerinin işletmeye tanıdığı kullanma, yararlanma gibi yetkiler dolayısıyla yapılan harcamaları kapsar.
• Edinilen haklar maliyet bedelleri ile bu hesaba borç kaydedilir ve yararlanma süreleri içinde, sürenin belli olmaması durumunda 5 yılda eşit taksitlerle itfa olunarak yok edilir.

Şerefiye

• Bir işletme devralınırken katlanılan maliyet ile söz konusu işletmenin rayiç bedelle hesaplanan net varlıklarının (öz varlık) değeri arasındaki olumlu farkların izlenmesinde kullanılır.
• Şerefiye hesaplanırken rayiç bedelin tespit edilememesi halinde, net defter değeri esas alınır.
• Ödenen şerefiye bedellerinin tamamı bu hesabın borcuna kaydolunur ve amortisman yoluyla 5 yıl içinde eşit taksitlerle yok edilir.

Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri

• İşletmenin kurulması, yeni şube açılması, işlerin genişletilmesi için yapılan ve maddi bir değer elde edilmeyen giderlerin aktifleştirilmeleri durumunda izlendiği hesaptır.
• Maliyet değerleri ile bu hesaba borç kaydedilir ve amortisman yolu ile, genelde beş yılda eşit taksitlerle itfa olunarak yok edilir.

Araştırma ve Geliştirme Giderleri

• İşletmede yeni ürün ve teknolojiler oluşturulması, mevcutların geliştirilmesi için yapılan her türlü harcamadan aktifleştirilen kısmının izlendiği hesaptır.
• Maliyet değerleri ile bu hesaba borç kaydedilir ve 5 yıl içinde eşit taksitlerle itfa edilerek yok edilir.

Özel Maliyetler

• Kiralanan gayrimenkullerin geliştirilmesi veya ekonomik değerinin artırılması amacıyla yapılan giderler ile (normal bakım, onarım ve temizleme giderleri hariç) gayrimenkulün kullanılması için yapılıp kira süresinin sonunda mal sahibine bırakılacak varlıkların bedellerini kapsar.
• Yapılan harcamalar hesaba borç kaydedilir, bu harcamalar kira süresi içinde, kira süresinin beş yıldan fazla olması durumunda da beş yılda eşit tutarlarla amorti edilir.

Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar

• Yukarıda sayılanların dışında kalan diğer maddi olmayan duran varlık kalemlerinin izlendiği hesaptır.

Birikmiş Amortismanlar (-)

• Maddi olmayan duran varlık bedellerinin kullanılabilecekleri süre içinde yok edilebilmesini sağlamak amacıyla kullanılan hesaptır.
• Ayrılan amortismanlar ilgili gider hesapları karşılığında bu hesaba alacak, kullanım hakkı sona erenler ya da elden çıkarılanlar hesaba borç, ilgili varlık hesabına alacak kaydedilir.

Verilen Avanslar

• Maddi olmayan duran varlıklarla ilgili yurt içi veya yurt dışındaki kişi ve kuruluşlara yapılan avans ödemelerinin izlendiği hesaptır.
• Ödeme yapıldığında hesaba borç, varlıklar elde edildiğinde ilgili hesabın borcu karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir.

Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar

• Belirli bir maddi varlıkla ilgili veya tamamen tüketime tabi varlıklar için yapılan, üretim çalışmalarının zaman ve yoğunluğu ile sınırlı bir ömre sahip olan giderleri içerir.

Arama Giderleri

• Arama amacı ile yapılan ve bununla ilgili giderlerin izlendiği hesaptır.
• Maden yatağının işletmeye uygun olup olmadığının belirlenmesi, giriş noktalarının saptanması için yapılan giderler, petrol araştırması ile ilgili arazinin incelenmesi, sondaj giderleri gibi harcamalar bu hesapta izlenir.
• Arama faaliyetleri sonucunda üretilebilir cevher rezervi saptanamazsa, yapılan giderler zarar kaydedilir.

Hazırlık ve Geliştirme Giderleri

• Açık işletmelerde maden üzerindeki örtüyü kaldırmak, yeraltındaki maden yataklarına girmek, kütlenin tüketilmesine kadar sürekli bağlantı kurmak, maden yataklarını üretime elverişli parçalara bölmek, insanların ve araçların gidip gelmesini sağlamak, cevherin taşınmasını sağlamak amacıyla açılacak yol, mecra ve benzeri faaliyetler ile kuyu açma, temizleme, derinleştirme, bitirme gibi petrol işlemleri için yapılan giderlerin izlendiği hesaptır.

Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar

• Kendi bölümlerinde tanımlanmayan özel tükenmeye tabi diğer varlık değerlerinin izlendiği hesaptır.
• Belirli maddi varlıkla ilgisi belirlenen harcamalar bu hesaplara borç, özelliğini yitiren varlıklar ise kayıtlardan çıkarılmak üzere bu hesaplara alacak kaydedilir.

Birikmiş Tükenme Payları (-)

• Özel tükenmeye tabi varlıklar grubuna giren kalemler özelliklerine göre tükenme payı ayrılmak suretiyle itfa edilir.
• Özel tükenmeye tabi varlıkların tükenme payı, maliyet ve gider hesapları karşılığında bu hesaba alacak, kayıtlardan çıkarıldığı takdirde borç kaydedilir.

Verilen Avanslar

• Özel tükenmeye tabi varlıklar için yapılan avans ödemelerinin izlendiği hesaptır.
• Avans ödemesi yapıldığında hesaba borç, kesinleşen ödemelerde önceki avans ödemesi mahsup edilmek üzere hesaba alacak kaydedilir.

Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları

• İçinde bulunulan dönemde ortaya çıkan ancak gelecek yıllara ait olan giderler ile faaliyet dönemine ait olup da ileriki yıllarda tahsil edilebilecek gelirlerden oluşur.

Gelecek Yıllara Ait Giderler

• Peşin ödenen ve cari dönem içinde ilgili gider hesaplarına kaydedilmemesi gereken, gelecek yıllara ait giderleri izlemek için kullanılır.
• Gelecek yıllarla ilgili gider ve maliyet hesaplarına borç kaydedilecek olan peşin ödenen giderler bu hesabın borcuna kaydedilir.
• İlgili hesap dönemlerinde bu hesabın alacağı karşılığında dönen varlıklardaki "Gelecek Aylara Ait Giderler" hesabına gerekli aktarmalar yapılır.

Gelir Tahakkukları

• Üçüncü kişilerden tahsili ya da bunlar hesabına kesin borç kaydı bir yıl veya daha sonraki yıllarda yapılacak gelirlerin içinde bulunulan döneme ait olan kısımlarının, ilgili gelir hesabı karşılığında borç kaydedileceği hesaptır.
• Dönem sonlarında, döneme ait olarak hesaplanacak tutarlar ilgili hasılat ve gelir hesapları karşılığında bu hesaba borç kaydedilir.
• Sonraki yıllarda alacakların kesinleşmesiyle hesaptaki tutarlar bu hesabın alacağına karşılık, üçüncü kişi hesaplarının borcuna geçirilerek kapatılır.

Diğer Duran Varlıklar

• Bundan önceki bölümlerde sayılan duran varlık kalemlerine girmeyen özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmamış olan diğer duran varlık kalemleri bu grupta yer alır.

Gelecek Yıllarda İndirilecek KDV

• Satın alınan veya imal edilen, amortismana tabi iktisadi kıymetlerle ilgili, bir yıldan daha uzun sürede indirilebilecek nitelikteki KDV’nin kayıt ve izlendiği hesaptır.
• Amortismana tabi iktisadi kıymetlerle ilgili bir yıldan daha uzun sürede indirilebilecek nitelikteki KDV bu hesaba borç, indirilebilme dönemlerine isabet eden tutarlar ise bilanço dönemi sonunda bu hesaba alacak verilirken, "191. İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı"na aktarılır.

Diğer KDV

• Ertelenen, iadesi gereken, tahsil edilen ve çeşitli şekillerde ortaya çıkan diğer KDV’nin bir yılı aşan tutarlarının kaydedildiği hesaptır.
• Belirtilen nitelikteki KDV'nin ortaya çıkması halinde bu hesaba borç, ilgili hesaba alacak kaydedilir.

Gelecek Yıllar İhtiyacı Stoklar

• Tedbirli satın alma ve imal etme politikası gereği ve stok dönüş hızı düşüklüğü nedeniyle işletmede bulunan ve işletmenin bir yıllık dönem içinde kullanabileceğinden daha fazla olan stok kalemlerinin izlendiği hesaptır.
• Bu hesaba, gelecek yıllar ihtiyacı stokların gruplar olarak borcu kaydedilir, bu varlıkların kullanım dönemi bir yılın altına düştüğünde ilgili stok hesaplarına devredilerek bu hesaba alacak kaydedilir.

Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar

• Çeşitli nedenlerle işletmede kullanılma ve satış olanaklarını yitiren stoklar ve duran varlıkların izlendiği hesaptır.
• Duran varlık hesaplarında yer alan ve elden çıkarılacak niteliğe bürünen varlıklar ilgili hesaptan çıkarılarak bu hesaba alınır, elden çıkarıldıklarında bu hesap kapatılır.

Diğer Çeşitli Duran Varlıklar

• Duran varlıklar hesabı içinde sayılanların dışında kalan ve sınıflandırılamayan diğer çeşitli duran varlıkların izlendiği hesaptır.

Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-)

• Yangın, deprem, su basması gibi doğal afetler ve bozulmak, çürümek, kırılmak, çatlamak, paslanmak, teknolojik gelişmeler ve moda değişiklikleri nedeniyle stokların fiziki ve ekonomik değerlerindeki azalışları veya gelecek yıllarda ihtiyaç duyulacak stokların piyasa fiyatlarında meydana gelen düşüşleri karşılamak üzere ayrılan karşılıkların izlendiği hesaptır.
• İşleyişi döner varlıklar grubundaki “158. Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı”nda açıklanmıştır.

Birikmiş Amortismanlar (-)

• Bu gruptaki amortismana tabi varlıklar için ayrılan amortismanların izlendiği hesaptır.

Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

• Dönen varlıkların ayrılmasında kullanılan ölçüye uygun olarak en çok bir yıl veya işletmenin normal faaliyet dönemi sonunda ödenecek yabancı kaynakları kapsar.
• Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar; Mali Borçlar, Ticari Borçlar, Diğer Borçlar, Alınan Avanslar, Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler, Borç ve Gider Karşılıkları, Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları ile Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar şeklinde bölümlenir.

Mali Borçlar

• Kredi kurumlarına olan kısa vadeli borçlar ile kısa vadeli para ve sermaye piyasası araçları ile sağlanan krediler ve vadesine bir yıldan daha az bir süre kalan uzun vadeli mali borçların ana para taksit ve faizlerini kapsar.

Banka Kredileri

• Banka ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan kısa vadeli kredilere ilişkin tutarları içeren hesap kalemidir.
• Alınan kısa vadeli krediler bu hesaba alacak, ödenmeleri halinde borç kaydedilir.

Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri

• Vadelerine bir yıldan fazla süre bulunmakla birlikte uzun vadeli kredilerin, bilanço tarihinden itibaren bir yıl içinde ödenecek anapara taksitleri ile vadesi bir yılın altına düşenleri ve bunların tahakkuk ettiği halde henüz ödenmeyen faizlerini kapsar.
• İşletmenin uzun vadeli borçlarından bilançonun düzenlenme tarihini izleyen bir yıllık dönemde ödenecek olan taksitleri ve faizleri bu hesaba alacak, ödenmeleri halinde borç kaydedilir.

Tahvil Anapara Borç Taksit ve Faizleri

• Bilanço tarihinden itibaren bir yıl içinde ödenecek tahvil anapara borç taksitleri ile tahvillerin tahakkuk edip de henüz ödenmeyen faizlerinin izlendiği hesaptır.
• Tahvil anapara borç, taksit ve faizleri bu hesaba alacak, ödenmeleri halinde borç kaydedilir.

Çıkarılmış Bonolar ve Senetler

• Tedavüldeki finansman bonoları ve banka bonoları gibi kısa vadeli para ve sermaye piyasası araçları karşılığında sağlanan fonlar bu hesapta izlenir.
• Menkul kıymetler ihraç edildiğinde nominal bedel üzerinden bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir ve ödenmeleri halinde hesaba borç kaydedilir.

Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler

• Çıkarılmış bonolar ve senetler kapsamına alınamayan diğer menkul kıymetlerin izlendiği hesaptır.
• Çıkarılmış diğer menkul kıymetler nominal bedel üzerinden bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir ve ödenmeleri halinde borç kaydedilir.

Menkul Kıymetler İhraç Farkları (-)

• Nominal değerinin altında ihraç edilen tahvil, senet vs. diğer menkul kıymetlerin nominal değeri ile satış fiyatı arasındaki farkın gelecek döneme ait olan kısmı bu hesapta izlenir.
• Satış fiyatı ile nominal değer arasındaki farklardan gelecek döneme ait olanlar "408. Menkul Kıymetler İhraç Farkı Hesabı"ndan bu hesaba aktarılır.
• Bu tutarlar bu hesabın borcuna kaydedilir, menkul kıymetin vadesine paralel olarak itfa edilmesi kaydıyla hesaplanan itfa tutarları “66. Finansman Giderleri” grubundaki hesaplar karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir.

Diğer Mali Borçlar

• Yukarıdaki hesap kalemlerinin hiçbirinin kapsamına alınmayan mali borçların izlendiği hesaptır.
• Borcun doğması halinde alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.

Ticari Borçlar

• Kuruluşun ticari ilişkileri nedeniyle ortaya çıkan senetli ve senetsiz borçların kaydedildiği hesapları kapsar.

Satıcılar

• İşletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senetsiz borçların izlendiği hesaptır.
• Ortaklar, ana kuruluş, iştirakler ve bağlı ortaklıklara olan senetsiz ticari borçların bilanço dipnotlarında gösterilmesi gerekir.
• Senetsiz borcun doğması ile bu hesaba alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.

Borç Senetleri

• İşletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senede bağlanmış ticari borçların izlendiği hesaptır.
• Ortaklar, ana kuruluş, iştirakler ve bağlı ortaklıklara olan senetli ticari borçların bilanço dipnotlarında gösterilmesi gerekir.
• Borç senetleri tutarları bu hesaba alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.

Borç Senetleri Reeskontu (-)

• Bilanço gününde, senetli borçların tasarruf değeri ile değerlemesini sağlamak üzere borç senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlenmesinde kullanılır.

• Hesaplanan reeskont tutarları bu hesaba borç, “64. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar” grubundaki “642. Faiz Gelirleri Hesabı”na gelir kaydedilir. İzleyen dönemde bu hesap, “65. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar” grubunun “652. Reeskont Faiz Giderleri Hesabı”na aktarılarak kapatılır.

Alınan Depozito ve Teminatlar

• Üçüncü kişilerin belli bir işi yapmalarını, aldıkları bir değeri geri vermelerini sağlamak amacıyla alınan depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlendiği hesaptır.
• Alınan depozito ve teminatlar bu hesabın alacağına, geri verilenler veya hesaba sayılanlar borcuna kaydedilir.

Diğer Ticari Borçlar

• Yukarıdaki hesap kalemlerinin hiçbirinin kapsamına alınamayan ticari borçların izlendiği hesaptır.
• Borcun doğması halinde alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.

Diğer Borçlar

• Herhangi bir ticari nedene dayanmadan meydana gelmiş ve en çok bir yıl içinde ödenmesi düşünülen borçların kaydedildiği hesapları kapsar.

Ortaklara Borçlar

• İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla ortaklara borçlu bulunduğu tutarların izlendiği hesaptır.
• Borcun doğması halinde hesaba alacak, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir.

İştiraklere Borçlar

• İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla iştiraklere olan borçlarının izlendiği hesaptır.
• Borcun doğması halinde hesaba alacak, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir.

Bağlı Ortaklıklara Borçlar

• İşletmenin sermaye taahhüdünden borçları hariç olmak üzere faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla bağlı ortaklıklara olan borçlarının izlendiği hesaptır.
• Borcun doğması halinde hesaba alacak, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir.

Personele Borçlar

• İşletmenin personeline olan çeşitli borçlar bu hesapta izlenir.
• Tahakkuk eden personele borçlar bu hesabın alacağına, ödenmesi halinde borcuna kaydedilir.

Diğer Borç Senetleri Reeskontu (-)

• Bilanço gününde, diğer borçlar grubundaki senetli borçların değerlemesini sağlamak amacı ile borç senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlendiği hesaptır.
• Hesaplanan reeskont tutarları bu hesaba borç, "642. Faiz Gelirleri Hesabı"na gelir kaydedilir. İzleyen dönemde bu hesap "652. Reeskont Faiz Giderleri Hesabı"na aktarılarak kapatılır.

Diğer Çeşitli Borçlar

• Ticari olmayıp yukarıdaki hesaplardan hiçbirinin kapsamına alınamayan çeşitli borçların izlendiği hesaptır.
• Borcun doğması halinde alacak, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir.

Alınan Avanslar

• Satış sözleşmeleri veya diğer nedenlerle işletme tarafından üçüncü kişilerden alınan avansların izlendiği hesaptır.

Alınan Sipariş Avansları

• İşletmenin satış amacıyla gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak peşin tahsil ettiği tutarların izlendiği hesaptır.
• Alıcılardan alınan avanslar bu hesabın alacağına, malın teslim edilmesi, hizmetin görülmesi halinde borcuna yazılır.

Alınan Diğer Avanslar

• Özel bölümünde tanımlanan avanslar dışında, işletmenin aldığı her türlü kısa vadeli avansların izlendiği hesaptır.
• İşleyişi "Diğer Avanslar" "340. Alınan Sipariş Avansları Hesabında" açıklanmıştır.

Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler

• İşletmenin sorumlu veya mükellef sıfatıyla ödeyeceği vergi, resim, harç, kesinti, sigorta primi, sendika aidatları, icra taksitleri ve benzeri borçlarının izlendiği hesap grubudur.

Ödenecek Vergi ve Fonlar

• İşletmenin ekonomik faaliyetlerde bulunmasının sonucu ilgili mali mevzuat uyarınca mükellef veya sorumlu sıfatıyla işletmenin kendisine, personeline ve üçüncü kişilere ilişkin olarak ödenmesi gereken vergi, resim, harç ve fonların izlendiği hesaptır.
• Vergi, resim, harçların tahakkuk ettirilmesini gerektiren olaylar ve işlemler sonucunda bu hesaplar alacaklanır, ödemeler yapıldıkça borçlanır. Bir yıldan daha uzun sürede ödenecek ertelenmiş veya takside bağlanmış vergiler “438. Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı”na aktarılır.

Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri

• İşletmenin personelin hakedişlerinden sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerine göre kesintiye tabi tutmakla yükümlü bulunduğu, personele ait emeklilik keseneği ve sigorta primleri ile bunlara ilişkin işveren katılma payları ve işverence sosyal güvenlik kuruluşlarına ödenecek diğer yükümlülüklerin izlendiği hesaptır.
• Kesintiler yapıldıkça bu hesap alacaklandırılır ve ödemeler yapıldıkça borçlandırılır, bir yıldan daha uzun sürede ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri varsa "438. Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı"na aktarılır.

Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler

• Kanuni süresi içerisinde ödenmeyen vergi ve yükümlülükler ile erteleme ve taksitlendirme süresi bilanço tarihinde bir yıldan az olan vergi ve yükümlülükleri kapsar.
• Vadelerinde ödenemeyen vergi ve diğer yükümlülüklerle erteleme veya taksitlendirme süresi bir yıldan az olanlar ile vadesi bir yılın altına düştüğü için 438 nolu hesaptan bu hesaba aktarılanlar hesabın alacağına kaydedilir. Ödenmeleri halinde hesaba borç kaydedilir.
• Vadesi geçmiş vergi ve diğer yükümlülüklerde erteleme veya taksite bağlama süresi bir yılı aşanlar bu hesabın borcu karşılığında “438. Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı”na aktarılır.

Ödenecek Diğer Yükümlülükler

• Özel bölümlerinde tanımlananlar dışında kalan yükümlülüklerin izlendiği hesaptır. Tahakkuk ettirilmesi gereken olay ve işlemler gerçekleştikçe bu hesaplar alacaklanır, ödemeler yapıldığında borçlanır.

Borç ve Gider Karşılıkları

• Bilanço tarihinde belirgin olarak ortaya çıkan ancak tutarının ne olacağı kesin olarak bilinemeyen veya tutarı bilinmekle birlikte ne zaman tahakkuk edeceği bilinemeyen kısa vadeli borçlar veya giderler için ayrılan karşılıkların izlendiği hesap grubudur, bu grupta yer alan karşılık hesapları aktifi düzenleyici nitelikte değildir.

Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları

• Dönem kârı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi, diğer vergi ve kesintiler, fonlar ve benzeri diğer yükümlülükler için ayrılan karşılıkların izlendiği hesaptır.
• Dönem kârı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi ve yasal yükümlülükler, dönem kârı hesabının borcu karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir, vergi tahakkukunun kesinleşmesi durumunda borç kaydı suretiyle hesap kapatılır ve ilgili tutar “371. Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükleri” ile mahsup edilerek kalan tutar “350. Ödenecek Vergi ve Fonlar” hesabına aktarılır.

Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükleri (-)

• Mevzuat gereğince peşin ödenen gelir ve kurumlar vergisi ile diğer yükümlülüklerin izlendiği hesaptır.
• Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıklarından indirilmek üzere "193. Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar Hesabı"ndan yapılan aktarmalar bu hesabın borcuna, 193 nolu hesabın alacağına kaydedilir, tahakkuk eden tutarlar ve gelir vergisinden mahsup edilen tutarlar ise bu hesaba alacak kaydedilir.

Kıdem Tazminatı Karşılığı

• Bu hesapta, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan ve bir yıl içinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatları karşılıkları izlenir.
• "472. Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı"ndan aktarmalar bu hesaba alacak, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir.

Maliyet Giderleri Karşılığı

• Aylık maliyetlerin saptanmasında, gelecek aylarda veya yıl sonunda kesin tahakkuku yapılacak giderlerle aylık maliyetlere pay verilmesinde, amortismanlar, tamir-bakım, ikramiyeler, finansman giderleri vb. giderlere ilişkin tahmini gider karşılıklarının izlendiği hesaptır.
• Bu hesap, bilanço dönemi sonunda kapatılır.
• Aylık maliyetlere yüklenen tahmini gider karşılıkları bu hesaba alacak, bu giderlerin kesin tutarları belli olduğunda ise bu hesaba borç kaydedilir.

Diğer Borç ve Gider Karşılıkları

• Kısa vadeli diğer borç ve gider karşılıklarının izlendiği hesaptır.
• Bu grubun yukarıda belirtilen hesapları içinde yer almayan ve önemlilik kavramına göre de ayrı ayrı hesaplarda izlenmesi mümkün olmayan borç ve gider karşılıkları bu hesaba alacak, ödenmeleri halinde borç kaydedilir.

Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları

• Bu grup, içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan ancak gelecek aylara ait gelirler ile faaliyet dönemine ait olup ödenmesi gelecek aylarda yapılacak giderlerden oluşur.

Gelecek Aylara Ait Gelirler

• Gelecek bilanço dönemlerine ait peşin tahsil olunan gelirlerin bir yıldan kısa süreye ait kısımlarının izlendiği hesaptır.
• Peşin tahsil olunan gelirler bu hesabın alacağına kaydedilir ve ait olduğu dönemde ilgili gelir hesaplarına devredilir.

Gider Tahakkukları

• Gelecek aylarda ödemesi yapılacak ve kesinlikle belgeye dayalı gider tahakkuklarının izlendiği hesaptır.
• Yapılan tahakkuklar ilgili gider ve zarar hesaplarına borç, bu hesaba alacak, yapılan ödemeler borç kaydedilir.

Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

• Kendi bölümlerinde tanımlanmamış olan diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar bu grupta yer alır.

Hesaplanan KDV

• Teslim edilen mal veya ifa edilen hizmetler üzerinden hesaplanan Katma Değer Vergisi ile işlemi gerçekleşmeyen ya da işlemden vazgeçilen mal ve hizmetlere ilişkin katma değer vergisinin izlendiği hesaptır.
• Hesaplanan Katma Değer Vergisi bu hesaba alacak, düzeltmeler bu hesaba borç kaydedilir.
• Vergilendirme dönemi itibariyle hesabın bakiyesi “191. İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı” ile karşılaştırılır ve bakiyenin "191. İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı"ndan büyük olması durumunda ödenmek üzere "360. Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına" aktarılarak kapatılır.