Dövrü Qanun və Dövrü Sistem

Dövrü Qanun

• Dövrü qanun, elementlərin xassələrinin atomlarının nüvə yükü ilə müəyyən bir qaydada dəyişməsini ifadə edir.
• Bu qanunun əsasını D. İ. Mendeleyev açıqlayıb və elementləri artan nüvə yükünə görə düzülmüş dövri cədvəldə yerləşdirib.
• Dövri qanun elementlərin xassələri arasındakı təkrarlanma qanunauyğunluğunu əks etdirir.
• Bu qanunadan sonra bütün elementlərin ümumi xüsusiyyətləri təyin edilir.

Dövri Sistem

• Dövri sistem, elementləri artan nüvə yükünə görə yerləşdirməklə əsas xassələrini təsvir edən qrafik bir təmsildir.
• Sistemdə elementlər dövr və qruplara bölünür.
• Dövrün qruplara bölünməsi elementlərin oxşar xassələrinin təkrarlanmasını göstərir.
• Dövri sistemdə elementlər xassələrinin təkrarlanması qaydasında düzülür.
• Fərqli dövr və qruplara aid elementlər şöbələrə bölünür: metal, qeyri-metal, amfoter elementlər və metallararası birləşmələr.
• Hər dövrün ilk və son elementləri arasında kəskin xassə fərqi vardır.
• Hər bir elementin atom nömrəsinin xassəsi ilə əlaqəsi var.
• Elementlərin xassələrindəki qanunauyğun dəyişikliklər dövr və qruplar üzrə müəyyən edilir.
• Dövri sistemin quruluşu, elementlərin xassələrinin öyrənilməsində istifadə olunan ən əsas alətdən biridir.

Valentlik

• Valentlik, kimyəvi reaksiyalarda bir atomun digər atomlarla birləşmə qabiliyyətini təsvir edən bir anlayışdır.
• Valentlik əsasən, bir atomun digər atomlarla əmələ gətirdiyi kimyəvi bağların sayı ilə ifadə edilir.
• Valentlik bir atomun elektron quruluşundakı valens elektronların sayı ilə əlaqədardır.
• Valentliyin əhəmiyyəti elementlərin birləşmə qabiliyyətini başa düşməkdə olur.
• Valentlik, bir elementin digər elementlərlə kombinasiyasını proqnozlaşdırmaq üçün istifadə edilir.
• Müxtəlif elementlərin valentlikləri dövri cədvəl üzərində müqayisə edilə bilər.
• Valentliyin dəyişməsi elementlərin birləşdiyi qruplara, elektron quruluşa və kimyəvi bağa görə dəyişir.

Oksidləşmə Dərəcəsi

• Oksidləşmə dərəcəsi, bir atomun birləşmədəki qismən yüküdür.
• Bu yük, atomların kimyəvi bağlar əmələ gətirdiyi zaman elektronların paylanmasına əsaslanır.
• Oksidləşmə dərəcəsi ədədi dəyər kimi ifadə edilir və mənfi, müsbət ya sıfır ola bilər.
• Oksidləşmə dərəcəsinin təyin edilməsi, reaksiyaların qeyd edilməsində, reaksiya mexanizmlərinin öyrənilməsində, tərkibə görə adlandırma və nəzəriyyə qurma müxtəlifliklərində vacibdir.
• Oksidləşmə dərəcəsi elementlərin xassələrinin, xüsusilə onların oksidləşmə və reduksiya proseslərində əsas rolu oynayır.
• Oksidləşmə və reduksiya reaksiyalarında oksidləşmə dərəcəsinin dəyişməsinə əsasən reaksiyaların istifadə edilmə və idarə olunmasında anlayışların əhəmiyyəti var..
• Oksidləşmə dərəcəsi, kimyəvi reaksiyalarda elektronların hərəkətinin izlənilməsi vasitəsilə anlaşılır.

Bu quiz dövrü qanun və dövrü sistem haqqında məlumatları əhatə edir. D. İ. Mendeleyev tərəfindən təqdim olunan bu sistem elementlərin xassələrinin necə dəyişdiyini və dövr və qruplara necə bölündüyünü açıqlayır. Elementlərin tez-tez təkrarlanan xassələri ilə tanış olun.