Dövrü Qanun və Dövri Sistem

Study Notes

Dövrü qanun və dövri sistem

Dövrü qanun elementlərin xassələrinin onların atom nömrələrinin periodik funksiyası olduğunu göstərir. Elementlərin xassələri dövr və qruplar üzrə təkrarlanır.
Dövri sistem elementləri atom nömrələri artan qaydada dövr və qruplar üzrə qruplaşdırılmışdır. Sistemi Rusiyalı kimyaçı Dmitri Mendeleyev hazırlamışdır.
Dövri sistemdə elementlər dövr və qruplar üzrə yerləşdirilir. Dövr nömrəsi elementin elektron qabığının maksimum enerji səviyyəsini göstərir. Qrup nömrəsi isə valensiya elektronlarının sayını göstərir.
Hər bir dövrün öz xüsusiyyətləri vardır. Dövrün başlanğıcı metaldır, ortasında metaloid və sonunda qeyri-metal yerləşir.
Dövri sistemdə elementlərin xassələri qanunauyğunluq göstərir. Məsələn, qrup üzrə oksidləşmə dərəcəsi, qaynama nöqtəsi və digər xassələr artır və ya azalır.
Dövri sistem kimyəvi reaksiyaların təbiətini proqnozlaşdırmaqda və elementlərin xassələrini təsnif etməkdə çox vacib rol oynayır.

Valentlik

Valentlik, bir elementin digər elementlərlə kimyəvi bağlar əmələ gətirmə qabiliyyətini ifadə edir.
Valentliyin ölçüsü bir atomda kimyəvi bağa daxil olan elektronların sayından asılıdır.
Valentlik elementlər arasındakı kimyəvi reaksiyaların quruluşunu və təbiətini anlamaqda rol oynayır. Məsələn, iki halidlərin müxtəlif valentlikləri müxtəlif maddələr yaratdığını göstərir.
Müxtəlif elementlər müxtəlif valentliklər göstərə bilər. Məsələn, karbon 4 valentli, azot isə 3 valentliyə malik olur.
Məlum valentliklər bir elementin hansı birləşmələrdə iştirak edə biləcəyini müəyyən etmək üçün istifadə edilir.

Oksidləşmə dərəcəsi

Oksidləşmə dərəcəsi bir elementin bir kimyəvi birləşmədəki formal yüküdür. Bu yük elementin elektron paylaşma dərəcəsinə əsaslanır və birləşmədə iştirak etmə qabiliyyətini göstərir.
Oksidləşmə dərəcəsi bir atomda elektronların dağılımını müəyyənləşdirməklə öyrənilə bilər.
Oksidləşmə dərəcəsi müsbət, mənfi və ya sıfır ola bilər. Oksidləşmə dərəcəsi kimyəvi reaksiyalar üçün əsas göstəricidir. Məsələn, elektron alma qabiliyyəti oksidləşmə dərəcəsinin müsbət olmasını şərtləndirir.
Oksigen bir reaksiyada elektron qəbul etmə əməliyyatına görə oksidləşdirici kimi çıxış edir.
Oksidləşmə dərəcəsi kimyəvi reaksiyaları təsnif etmək və proqnozlaşdırmaq üçün istifadə edilə bilər.

Description

Bu quiz dövrü qanunun və dövri sistemin əsas prinsiplərini izah edir. Elementlərin xassələrinin atom nömrələrinin periodik funksiyası ilə necə bağlı olduğunu və dövri sistemin kimyəvi reaksiyaların proqnozlaşdırılmasında rolunu öyrənin.