Dövrü Qanun və Dövri Sistem

Dövrü qanun və dövri sistem

• Dövrü qanun elementlərin xassələrinin onların atom nömrələrinin periodik funksiyası olduğunu göstərir. Elementlərin xassələri dövr və qruplar üzrə təkrarlanır.
• Dövri sistem elementləri atom nömrələri artan qaydada dövr və qruplar üzrə qruplaşdırılmışdır. Sistemi Rusiyalı kimyaçı Dmitri Mendeleyev hazırlamışdır.
• Dövri sistemdə elementlər dövr və qruplar üzrə yerləşdirilir. Dövr nömrəsi elementin elektron qabığının maksimum enerji səviyyəsini göstərir. Qrup nömrəsi isə valensiya elektronlarının sayını göstərir.
• Hər bir dövrün öz xüsusiyyətləri vardır. Dövrün başlanğıcı metaldır, ortasında metaloid və sonunda qeyri-metal yerləşir.
• Dövri sistemdə elementlərin xassələri qanunauyğunluq göstərir. Məsələn, qrup üzrə oksidləşmə dərəcəsi, qaynama nöqtəsi və digər xassələr artır və ya azalır.
• Dövri sistem kimyəvi reaksiyaların təbiətini proqnozlaşdırmaqda və elementlərin xassələrini təsnif etməkdə çox vacib rol oynayır.

Valentlik

• Valentlik, bir elementin digər elementlərlə kimyəvi bağlar əmələ gətirmə qabiliyyətini ifadə edir.
• Valentliyin ölçüsü bir atomda kimyəvi bağa daxil olan elektronların sayından asılıdır.
• Valentlik elementlər arasındakı kimyəvi reaksiyaların quruluşunu və təbiətini anlamaqda rol oynayır. Məsələn, iki halidlərin müxtəlif valentlikləri müxtəlif maddələr yaratdığını göstərir.
• Müxtəlif elementlər müxtəlif valentliklər göstərə bilər. Məsələn, karbon 4 valentli, azot isə 3 valentliyə malik olur.
• Məlum valentliklər bir elementin hansı birləşmələrdə iştirak edə biləcəyini müəyyən etmək üçün istifadə edilir.

Oksidləşmə dərəcəsi

• Oksidləşmə dərəcəsi bir elementin bir kimyəvi birləşmədəki formal yüküdür. Bu yük elementin elektron paylaşma dərəcəsinə əsaslanır və birləşmədə iştirak etmə qabiliyyətini göstərir.
• Oksidləşmə dərəcəsi bir atomda elektronların dağılımını müəyyənləşdirməklə öyrənilə bilər.
• Oksidləşmə dərəcəsi müsbət, mənfi və ya sıfır ola bilər. Oksidləşmə dərəcəsi kimyəvi reaksiyalar üçün əsas göstəricidir. Məsələn, elektron alma qabiliyyəti oksidləşmə dərəcəsinin müsbət olmasını şərtləndirir.
• Oksigen bir reaksiyada elektron qəbul etmə əməliyyatına görə oksidləşdirici kimi çıxış edir.
• Oksidləşmə dərəcəsi kimyəvi reaksiyaları təsnif etmək və proqnozlaşdırmaq üçün istifadə edilə bilər.