DKT109 Dil ve Konuşma Bozuklukları

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Artikülatör organlar arasında hangisi yer almaz?

Gırtlak

Dil

Kulak (correct)

Yutak

Rezonansın belirlenmesinde hangi yapı etkili değildir?

Ağız boşluğu

Beyin (correct)

Dişler

Burun

Normal rezonansın kabul edilebilirlik aralığı nedir?

Her ses için değişmez

Belirli bir süreklilik boyunca algılanır (correct)

Yalnızca yutaktadır

Sadece sabit bir değerdir

Rezonansı etkileyen hangi yapı ses yolunun büyüklüğünü ve şeklini belirlemez?

Ses telleri Signup and view all the answers

Yutak hangi tür organ aittir?

Ses organı Signup and view all the answers

Prozodi nedir?

Akustik olarak süre, yoğunluk ve frekans ipuçları ile iletilen bir insan ifadesi aracıdır. Signup and view all the answers

Prozodideki dördüncü boyut olarak kabul edilen kavram hangisidir?

Doğrusallık Signup and view all the answers

0-3 ay arası bebekler prozodik olarak nasıl iletişim kurar?

Sesli uyarılarla (ağlama, mızıldanma) iletişim kurar. Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi prozodik ifadelerden biri değildir?

Kelimelerin anlamı Signup and view all the answers

Prozodinin unsurlarından biri olan 'ton' nedir?

Sesin yüksekliğini belirten bir terimdir. Signup and view all the answers

19-24 ay arasında çocuklar hangi becerileri geliştirir?

50'den fazla kelime kullanır ve anlarlar. Signup and view all the answers

2-3 yaş arası çocuklar hangi yetenekleri sergiler?

Adlarını sorulduğunda cevaplayabilirler. Signup and view all the answers

İki veya daha fazla kelimeyi bir araya getirebilme yeteneği hangi yaş aralığında gelişir?

19-24 ay Signup and view all the answers

2 yaşına geldiğinde çocukların anladığı kelime sayısı nedir?

1000 Signup and view all the answers

Çocuklar neden ve nasıl sorularını sormaya ne zaman başlar?

2-3 yaş arasında Signup and view all the answers

3-4 yaş arası çocuklar hangi özellikleriyle dikkat çeker?

Sırasıyla heceleri söyler. Signup and view all the answers

Aşağıdaki seçeneklerden hangisi 3-4 yaş arasındaki çocukların kelime haznesinin özelliklerinden değildir?

Uzun anlatımlar yapar. Signup and view all the answers

3-4 yaşındaki çocukların anlama becerileriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

Renkleri ayırt edebilen yetenekleri vardır. Signup and view all the answers

Aşağıdaki ifadelerden hangisi 3-4 yaşındaki bir çocuğun dil gelişimini yansıtmaz?

Karmaşık cümle yapıları kurma yeteneği. Signup and view all the answers

3-4 yaşındaki bir çocuğun aşağıdaki becerilerinden hangisi özelliklerinden biridir?

Hızlı bir şekilde çok fazla soru sorar. Signup and view all the answers

Sıra alma ve söyleşiyi sürdürme kurallarının konusu nedir?

Kullanım bilgisi Signup and view all the answers

Konuşma nedir?

Dilin akustik temsillerini üretme Signup and view all the answers

Sevgi ifade edilirken farklı bir dille kimlere hitap edilebilir?

Her bireye farklı bir dille Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi konuşmanın bir özelliği değildir?

Güzel müzik oluşturma Signup and view all the answers

Sevgi gösterirken hangi kural dikkate alınmalıdır?

Hedef kitleye uygun dil kullanmak Signup and view all the answers

4-5 yaş çocuklarındaki dil gelişiminde hangi beceri en öne çıkar?

Rica etme kalıplarını kullanabilme Signup and view all the answers

4-5 yaş arası çocuklar hangi durumlarda konuşmalarını ayarlayabilir?

Duruma ve kişiye göre Signup and view all the answers

İleri düzey cümleler üretme becerisi aşağıdakilerden hangisini içerir?

Uzun ve karmaşık cümleler kurma Signup and view all the answers

Çocuklar konum sözcüklerini nasıl kullanır?

Arkasında, yanında ve arasında gibi konum sözcüklerini anlama ve kullanabilme Signup and view all the answers

Çocukların geçmiş ve gelecek zamanla ilgili kelime bilgisi neyi gösterir?

Dün ve yarın gibi kelimeleri doğru kullanabilme Signup and view all the answers

Study Notes

Genel Bakış

DKT109 Dil ve Konuşma Bozukluklarına Genel Bakış dersi, iletişim, dil ve konuşma kavramlarına giriş yapmaktadır.
Dersin hocası Doç. Dr. M. Emrah Cangi'dir.
Dersin e-posta adresi [email protected]'dir.

İletişim

İletişim, gönderen ve alıcı arasında fikir alışverişi, mesaj iletimi, yanıtlama ve geri bildirimdir.
İletişim, bilgi ve fikir alışverişinin aktif bir sürecidir ve hem anlama hem de ifade etmeyi içerir.
İfade biçimleri arasında kişiselleştirilmiş hareketler, jestler, nesneler, seslendirmeler, sözlü ifadeler, işaretler, resimler, semboller, basılı kelimeler ve artırıcı/alternatif (AAC) cihazlar yer almaktadır.

Dil

Dil, kavramları temsil etmek için kullanılan sosyal olarak paylaşılan bir koddur.
Dil, kurallara göre düzenlenmiş rastgele (keyfi) sembollerden oluşur.
Dilin özellikleri arasında sosyal bir araç olması, kuralların yönettiği bir sistem oluşması, rastgele/keyfi bir kod olması, üretken bir süreç olması ve dinamik bir şema olması yer almaktadır.

İletişimin Temel Unsurları

Gönderici (ileten/kaynak)
Alıcı (hedef)
Mesaj (ileti)
Kanal
Geri bildirim

İnsan Diline İlişkin Çağdaş Görüşler

Dil, belirli tarihsel, toplumsal ve kültürel bağlamlar içerisinde gelişir.
Dil beş parametreyle tanımlanır: fonolojik, morfolojik, sentaktik, semantik ve pragmatik.
Dil öğrenimi ve kullanımı, biyolojik, bilişsel, psikososyal ve çevresel faktörlerin etkileşiminden kaynaklanır.
İletişimde etkin dil kullanımı sürecinin insan etkileşiminin geniş bir şekilde anlaşılmasını gerektirir.

Dilin Temel Bileşenleri

Dilin temel bileşenleri biçim, içerik ve kullanımıdır.
Bu bileşenler, Bloom ve Lahey'in dil taksonomisinde yer almaktadır.

Fonoloji (Sesbilgisi)

Fonoloji, bir dilin ses sistemidir. Dildeki seslerin kategorik ve dizimsel ilişkilerini belirleyen kuralları (dağılım, sıralamalar, yapı) içerir.
Bir dilde anlamı değiştiren en küçük ses birimine fonem denir.
Türkçe'de 29 fonem bulunmaktadır (8 ünlü, 21 ünsüz).
Bir fonemin anlam farkına neden olmayan farklı söylenişlerine allofon denir.

Morfoloji (Biçimbilgisi)

Morfoloji, sözcüklerdeki kök ve ekleri, bunların kurallı düzenleniş biçimleri ve türetilişlerindeki özellikleri içerir.
Sözcüklerin yapısını inceler.
Morfem, bir dildeki en küçük dilbilgisel birimdir.
Sözcükler hem bağımsız hem de bağımlı biçimbirimlerden oluşur.

Sentaks (Sözdizimi)

Sentaks, cümleleri oluşturmak için kelimelerin sırasını ve birleşimini, cümle içindeki öğeler arasındaki ilişkileri düzenleyen sistemdir.
Cümle içindeki kelimenin, diğer kelimeleri nasıl etkilediğini belirler.
Farklı cümle yapıları (emir, soru, vb) sentaks kurallarına göre oluşturulur.

İçerik (Semantik)

İçerik (semantik), dil, iletişim kurmak için kullanıldığından bir şeyle ilgili olmalıdır, içindeki anlam ya da semantik olarak tanımlanır.
Anlambilim (semantik) kelimelerin ve cümlelerin anlamlarını yöneten sistemdir.
Dilin içeriğini oluşturan söz varlığı, anlama ve dilbilgisi işleviyle oluşturulan kelimeler olarak iki kategoriye ayrılmıştır.

Kullanım (Pragmatik)

Dilin sosyal bağlamda, amaçlı, uygun kullanımına ilişkin bilgidir.
Sosyal bağlam, insanları aynı veya farklı hedeflere ulaşmak için dil seçenekleri arasından nasıl seçim yapacaklarını belirler.
Bu alan, sıra alma, konuşma sürdürme, konu belirleme gibi kuralları içerir.
Dili kullanırken, farklı kişiler ve bağlamlara uygun şekillerde kullanılmalıdır.

Konuşma

Dilin akustik temsillerine veya konuşma seslerine verilir.
Konuşma, çeşitli organlar aracılığıyla sözel dil yapıların işitilebilir hale getirme işlemidir.
Konuşmayı oluşturan bileşenler arasında solunum, fonasyon, artikülasyon, rezonans ve prozodi yer almaktadır.

Solunum (Respirasyon)

Solunum, oksijen-karbondioksit alışverişi ve ses üretimi için gerekli enerjinin sağlanması ile iki önemli işlevi yerine getirir.
Respirasyon (nefes alışverişi), inspirasyon (hava alma) ve ekspirasyon (hava verme) evrelerinden oluşur.
Konuşma üretimi, solunumun ekspirasyon aşamasında meydana gelir.

Sesleme (Fonasyon)

Sesleme, akciğerlerden gelen havanın ses tellerini titreştirmesidir.
Titreşim sonucu meydana gelen ses üretim sürecidir.

Artikülasyon (Sesletim)

Vokal kordlar tarafından üretilen seslerin artikülatör organlar tarafından şekillendirilmesidir.
Artikülatör organlar arasında dil, dudak, sert damak, yumuşak damak, dişler, yutak, gırtlak ve burun yer almaktadır.

Rezonans

Rezonans, sesin yutak, ağız ve burun boşlukları gibi ses yolunun büyüklüğü ve şekli tarafından modifikasyonu/düzenlenmesidir.
Normal rezonansın kabul edilebilir bir aralığı vardır.

Prozodi

Prozodi, süre, yoğunluk ve frekans gibi akustik ipuçları yoluyla insan ifadesindeki anlamlı anlamları ileten bir araçtır.
Örnekler arasında vurgu, ezgi, melodi, ton ve ritim yer almaktadır.

Çocuklarda İletişim Süreci (0-3 Yaş, 4-6 Yaş, 7-12 Yaş, 13-18 Yaş, 19-24 Yaş, 2-3 Yaş, 3-4 Yaş, 4-5 Yaş)

Belirtilen yaş aralıklarında çocukların iletişim becerileri gelişimi hakkında çeşitli bilgiler sunulmaktadır.
Belirtilen yaşlarda çocukların gösterdiği iletişim becerilerine ek olarak gelişen başka beceriler de mevcuttur.

Kaynaklar

Sunumdaki kaynaklar, asha.org, makaleler, kitaplar ve çeşitli yayınlar olarak listelemektedir.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

DKT109 Dil ve Konuşma Bozukluklarına Genel Bakış dersi, iletişim, dil ve konuşma kavramlarına giriş yapmaktadır. Bu quiz, ders içeriğini anlamanızı sağlamak için çeşitli sorular içermektedir. İletişim ve dilin temel unsurlarına odaklanmaktadır.