Podcast
Questions and Answers
Диуани хикмет жинағының жазылған тілі қандай?
Диуани хикмет жинағының жазылған тілі қандай?
- Шағатай тілі (correct)
- Араб тілі
- Казақ тілі
- Орта ғасыр тілдері
Диуани хикмет жинағы қай жылы алғаш жарық көрді?
Диуани хикмет жинағы қай жылы алғаш жарық көрді?
- 1902 жылы
- 1887 жылы
- 1901 жылы
- 1878 жылы (correct)
Диуани хикметте неше хикмет бар?
Диуани хикметте неше хикмет бар?
- 149 (correct)
- 152 (correct)
- 135
- 120
Диуани хикмет жинағында не туралы дәріптеледі?
Диуани хикмет жинағында не туралы дәріптеледі?
Диуани хикметтің мазмұны қандай ілімдермен байланысты?
Диуани хикметтің мазмұны қандай ілімдермен байланысты?
Диуани хикмет жинағында кімнің өмірі баяндалады?
Диуани хикмет жинағында кімнің өмірі баяндалады?
Диуани хикмет жинағы кімдерді сынайды?
Диуани хикмет жинағы кімдерді сынайды?
Диуан хикмет жинағы нені ескертеді?
Диуан хикмет жинағы нені ескертеді?
Диуани хикмет жинағында неге мән беріледі?
Диуани хикмет жинағында неге мән беріледі?
Диуани хикмет жинағындағы өлеңдердің құрылысы қанша буыннан тұрады?
Диуани хикмет жинағындағы өлеңдердің құрылысы қанша буыннан тұрады?
Аллаға жақындау үшін адам өмірінде қанша басқыштан өтуі керек?
Аллаға жақындау үшін адам өмірінде қанша басқыштан өтуі керек?
Сопылық ілімнің философиялық бағыты бойынша, адам өмірінің біріншісі қайсы?
Сопылық ілімнің философиялық бағыты бойынша, адам өмірінің біріншісі қайсы?
Диуани хикметті қазақ тіліне аударған тұлғалардың бірі?
Диуани хикметті қазақ тіліне аударған тұлғалардың бірі?
Сопылық поэзияның мақсаты неден тұрады?
Сопылық поэзияның мақсаты неден тұрады?
Ахмет Иассауи кесенесі қай жылы салынды?
Ахмет Иассауи кесенесі қай жылы салынды?
Хикметтердің жазылу тарихын алғаш жан-жақты зерттеген ғалым?
Хикметтердің жазылу тарихын алғаш жан-жақты зерттеген ғалым?
Сопылық ілімнің негізгі идеясы неде?
Сопылық ілімнің негізгі идеясы неде?
Иассауи ілімінің қазақ даласындағы жалғасы кімнің поэзиясында байқалады?
Иассауи ілімінің қазақ даласындағы жалғасы кімнің поэзиясында байқалады?
Сопылық бағыттағы әділдік және рухани тазалық деген түсініктер кімнің философиялық ой-пікірлеріне жатады?
Сопылық бағыттағы әділдік және рухани тазалық деген түсініктер кімнің философиялық ой-пікірлеріне жатады?
2016 жылы неге Иассауи жылы атанды?
2016 жылы неге Иассауи жылы атанды?
А. К. Боровковтың сын есебі бойынша, Даналық кітабы қандай тілде жазылған?
А. К. Боровковтың сын есебі бойынша, Даналық кітабы қандай тілде жазылған?
Flashcards
Диуани хикмет жинағының тақырыбы
Диуани хикмет жинағының тақырыбы
Диуани хикмет жинағы адам баласының рухани жетілу мен даналық игеру жолын өрнектеген ғибратты өлеңдер жиынтығы.
Диуани хикметтің мағынасы
Диуани хикметтің мағынасы
«Диуани» - жинақ, «хикмет» - Алланың құдыретті ақ жолы дегенді білдіреді.
Диуани хикметтің тілі
Диуани хикметтің тілі
Шағатай тілінде жазылған
Диуани хикметтің философиясы
Диуани хикметтің философиясы
Signup and view all the flashcards
Хикметтің екі тобы
Хикметтің екі тобы
Signup and view all the flashcards
Диуани хикметтің баспаға шығу жолы
Диуани хикметтің баспаға шығу жолы
Signup and view all the flashcards
Диуани хикметтің жарияланым саны
Диуани хикметтің жарияланым саны
Signup and view all the flashcards
Хикметтегі адамның табиғаты
Хикметтегі адамның табиғаты
Signup and view all the flashcards
Дүниеқоңыздық
Дүниеқоңыздық
Signup and view all the flashcards
Кемел адамның қасиеттері
Кемел адамның қасиеттері
Signup and view all the flashcards
Study Notes
Диуани Хикмет - Әдеби Ескерткіш
- Диуани Хикмет - шағатай тіліндегі Алланың құдыретті ақ жолын жырлаган хикметтер жинағы.
- 149 хикметтен тұрады, (кейбір деректер бойынша 152). Өлеңдерді Иассауи және оның шәкірттері жазған.
- 1878 жылдан бастап Қазанда, Стамбулда, Ташкентте жеке баспадан шыққан.
- 1990 жылдан бері қазақ тілінде 17 рет басылған.
- Адам баласының рухани жетілу жолын және даналық қасиеттерін бейнелейді.
- Екі топқа бөлінеді: сопылық ілімдерге негізделген үгіт-насихат, өсиет; және ақынның дәуірі мен қоғамын көрсететін лирикалық шығармалары.
Хикметтің Мазмұны
- Ислам дінінің қағидаларын және шарттарын поэзия тілі арқылы баяндайды.
- Адамның нәпсісін тізгіндеу, өмірдің мәні, адамгершілік және имандылық туралы философиялық ойларды қамтиды.
- Ахмет Иассауидің Мухаммед пайғамбарға дейінгі өмірін сипаттайды.
- Дүниеқоңыздықтан сақтануды, қайырымдылық пен жоқшыларға көмек беруді насихаттайды.
- Адам баласының жан азығына айналатын құндылықтарды дәріптейді.
- Рухани жетілу үшін білімді игерудің маңыздылығын айқындайды.
- Кемел адамға тән қасиеттерді анықтайды.
- Елді қанап, әділетсіздік танытқан және арамнан мал жиған адамдарды сынайды.
- Нәпсіге құл болған адамның ізгі істерден алыс екендігін ескертеді.
- Адамзатты туыстыққа, бауырмалдыққа, ізгілік пен шыншылдыққа шақырады.
Хикметтің Сопылық Философиясы
- Сопылық ілімінің негізгі философиялық ойлары: әділдік жолына түсу, ақиқатты іздеу, рухани тазалық.
- Аллаға жақындау үшін төрт басқыш бар:
- Шариғат: Ислам дінінің қағидаларын орындау.
- Тариқат: Жалған дүниенің ләззатынан бас тарту.
- Мағрифат: Дүниенің құпиясын танып білу.
- Хиқиқат (фано): Аллаға жақындаудың ең жоғарғы сатысы.
- Сопылық мағынада "топырақ" адамның парасаттылығы мен қарапайымдығын білдіреді.
- Хикметтерде адамның табиғаты су мен топыраққа теңестіріледі.
Диуани Хикметтің Зерттелуі
- Диуани Хикметті Ф.Көпрүлзаде,М.Ф.Копрүлзаде, А.Т.Боровков, А.Н.Самойлович, Е.Э.Бертэльс, Э.Р.Рустамов, Н.М.Маллаев, Г.Ф.Благова, басқа зерттеушілер зерттеген.
- Диуани Хикмет қазақ тіліне М.Жармұхаммедұлы, С.Дәуітұлы, М.Шафағи, Б.Сағындықов аударған.
- Рахманқұл Бердібаев А.Иассауи еңбектерін зерттеген.
- А.К. Боровков даналық кітабы өте қарапайым және түсінікті деп жазған.
- Абайдың бірнеше ойлары Иассауи хикметтерімен сәйкес келеді.
Иассауи Кесенесі және Мұрасы
- Иассауи кесенесі - сәулет өнерінің ортағасырлық үлгісі.
- Әмір Темірдің бұйрығымен 1396-1399 жылдары салынған.
- 2016 жылы ЮНЕСКО тізіміне енгізілген.
- С.Бақырғани, Қажы Бекташ шәкірттерінің шығармаларына ықпал еткен.
- Қазақ даласында Шәкәрім мен Абай поэзиясында жалғасын тапқан.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Description
Диуани Хикмет - ислам мәдениетінің маңызды шығармасы, ол адамның рухани жетілуі мен даналықты дәріптейтін хикметтер жинағы. Мұнда Ислам дінінің қағидалары мен адамның өмірлік мәні туралы философиялық ойлар баяндалады. Иассауи мен оның шәкірттері жазған бұл туынды, поэзия арқылы рухани тәрбие береді.
