Dilbilim ve İletişim Temel Kavramlar

İletişim ve Dilbilim Girişi - Temel Kavramlar

• Dersin konusu, dil, konuşma ve iletişim.
• Sunumun kaynak kişi öğr. gör. Meltem Şen Aksüt, [email protected], Dil ve Konuşma Terapisi Bölümü.

İçerik

• Sunumda ele alınacak konular: dil, iletişim, konuşma, dilbilim tanımları.

Dil, Konuşma ve İletişim Nedir? Dilbilim Nedir?

• Sunum, dil, konuşma ve iletişim ile dilbilimin ne olduğuna dair sorulara odaklanıyor.
• Dil, konuşma ve iletişim bozuklukları da konu başlıkları arasında.

Ne Anlıyoruz?

• Dil nedir?
• İletişim nedir?
• Dilbilim nedir? soruları ele alınıyor.

Dil Nedir?

• Bazı diller diğerlerine göre daha zordur.

• Bazı dillerin dil bilgisi yoktur.

• Ağız dili bozuk biçimler değildir, düzeltilmeleri gerekir.

• Yazılı dil temel, konuşma dili onun yansımasıdır.

• Dilde "doğru kullanım," "yanlış kullanım" ya da "iyi kullanım"/"kötü kullanım" ayrımı yapılabilir.

• Dilin değişmesi bir bozulmadır.

• Çocuklar dili yalnızca çevrelerinden duydukları ile öğrenirler. Başka bir kaynak yoktur.

• Dil, sözcüklerin alışıldık bir şekilde kullanılmasını ifade eden bir yöntemdir.

• Bir ülke veya topluluk tarafından kullanılan iletişim sistemi türüdür (örn: ana dil, kitap 25 dile çevrilmiş).

• Bir sosyal grubun kendini ifade etme biçimi; sözlü, yazılı veya elle yapılan işaretler (semboller). 

• İletişim, kimlik, oyun, hayal gücü, yaratıcı ifade ve duyguların dışavurumu gibi bir sosyal grubun işlevinin bir parçasıdır.

• Tat alma organı: Ağız boşluğunda bulunan kaslardan oluşan bir organ; lokmanın biçimlenmesi, yutma, tat alma ve konuşmanın biçimlendirilmesinde görev alır.

• Büyükbaş hayvanların haşlanıp pişirildikten sonra yenebilen kısmıdır.

• Birçok aletin uzun, yassı ve hareketli parçasıdır.

• İnsanların düşüncelerini ve duygularını kelimeler veya işaretler aracılığıyla ifade etme biçimi.

• Bir çağa, bir gruba, bir yazara özgü söz dağarcığı ve söz dizimi.

• Düşünce ve duyguları bildirmeye yarayan anlatım aracı. İnsanların bildirme biçimi sözcükler veya işaretler aracılığıyla yapılır.

• Belirli durumlara, mesleklere, konulara özgü dil.

• Düşünce, iletişim amacıyla uzlaşılmış, geleneksel, dinamik ve karmaşık semboller-simgeler sistemidir. 

İletişim Nedir?

• Sözcüğün kökeni Latince "communicare" (paylaşmak, ifade etmek, bir şeylere ortak olmak). 

• Bilgi ve fikirlerin aktarılması (değişimi) eylemi.

• İki veya daha fazla kişi arasında gerçeklerin, fikirlerin, düşüncelerin veya duyguların alışverişi ve değişimi.

• İnsanlar arasında mesajların alışverişi.

• Bilginin, önerilerin diğerleri ile paylaşımı eylemidir.

• İki yönlü bir işlemdir: Gönderici ve alıcı arasındaki etkileşim sürecidir.

• Kişiler arasında sözel (verbal) veya sözel olmayan (non-verbal) yollarla bilginin paylaşımı veya alışverişi.

• Çocuklar, anne-babaları veya birincil bakıcıları ile iletişime, sözcükler veya işaretler kullanmadan önce başlar.

Konuşma Nedir?

• Dilin ses sistemine dair.

• Sözlü/sesli söylenen sözcüklerin ağızda nasıl oluştuğu.

• Seslerin özelliklerini içerir.

• Bebekler doğuştan, çevrelerindeki dilin seslerine duyarlılık kazanarak öğrenirler.

• Bazı çocuklar iyi dil becerileri sergileyebilir, ama bazı sesleri yanlış üretebilirler.

• İnsan iletişiminin önemli bir parçasıdır.

• İnsanları hayvanlardan ayıran özellik, sembollerle iletişim kurma ve geliştirdikleri karmaşık dil sistemidir.

• İnsanlar dil sayesinde duygularını, düşüncelerini ve birikimlerini birbirlerine aktarabilirler.

• Dil, toplumsal bir varlık olarak insanın ihtiyaç duyduğu anlaşma ve uzlaşmanın aracıdır.

• Günlük konuşmalardan tiyatro konuşmalarına kadar her türlü sözlü iletişim.

• Konuşma dili, bölgesel değişimlere karşılıkstandart dilin özelliklerini içerir.

• İki veya daha fazla kişi arasındaki sözlü etkileşim.

• Karşılıklı konuşmalar, konuşmayı içeren diğer etkileşim biçimleri ve insanlarda kullandıkları yönteme dair araştırmadır.

Dilbilim Nedir?

• Dilin bilimsel yöntemlerle incelenmesiyle ilgilenen bilim dalı.

• Çağdaş anlamda bilimsel ve bağımsız dil incelemeleri 19. yüzyılın karşılaştırmalı dil çalışmalarıyla başladı.

• 20. yüzyılın başlarında F. de Saussure'ün 'dili kendi içinde kendisi için inceleme' yaklaşımı, dilbilimin özerk bir bilim dalı haline gelmesini sağladı.

• Kendine özgü yöntemlerle genel olarak dil olaylarını, özellikle doğal dilleri, yapıları, işleyişleri, zaman içerisindeki değişimleri, edinimleri gibi yönlerden inceleyen bir bilim dalıdır.

• İnsan bilimlerinin en gelişmişlerinden biridir; yansız gözlemlere, nesnel görüşlere ve betimleyici, açıklayıcı yaklaşımına dayanır.

• F. de Saussure'ün söylemlerini ele alıyor (Söz ve Dil).

• Dilin tüm insanlardaki ortak dil yetisine dayandığını belirtiyordur. Kompleks bir sistemdir.

• Tek tek diller (Türkçe, İngilizce vb.) ortak dil yeteneğine dayalı alt-sistemlerdir.

• İnsanlar bu alt-sistemleri kullanarak iletişime geçer.

• İnsanların olayları, durumları, duyguları ifade etme şekilleri farklı olabilir.

• Herkes, dilin genel dizgesinden yararlanır ve kendine özgü söylemler üretir.

• Bu söylemler geçici ve bireyseldir. 

Söylem (discourse)

• Konuşan kişinin üstlendiği/kullandığı dildir.
• Saussure'ün "söz (parole)" kavramıyla eşdeğerdir.
• "Bildirilerin üretilmesi", "sözceleme= sözce üretme" kavramlarını içerir..
• Tümceye eşit veya tümceden daha büyük bir birimdir; bir bildirinin başlangıcı ve sonu olan bir sözcedir.
• Göstergebilimde tümceötesi anlamlı birimlere verilen isimdir; siyasi söylem, yazınsal söylem vb.

Dil veya Konuşma Bozuklukları Terimi

• Amerika Birleşik Devletleri Özürlü Bireyler için Eğitim Yasası (IDEA) kapsamındaki tanıma ilişkin.
• Kekemelik, bozuk/sorunlu telaffuz, dil yetersizliği veya ses sorunları gibi, çocuğun eğitim performansını olumsuz etkileyen iletişim bozuklukları.

Ek

• İletişim, konuşma, konuşma dili, dil terimleri ve tanımlarıyla ilgili.
• Dilbilim tanımları ve temel kavramlar. 

Bu sunum, dil, konuşma ve iletişim ile dilbilimin temel kavramlarını ele alıyor. Dil ve iletişim bozuklukları da dahil olmak üzere temel tanımlara dair sorulara derinlemesine yanıtlar sunuluyor. Eğitimciler ve öğrenciler için yararlı bir kaynak niteliği taşıyor.