Podcast
Questions and Answers
Дигибридті будандастыру барысында қанша түрлі гаметалар түзіледі?
Дигибридті будандастыру барысында қанша түрлі гаметалар түзіледі?
Дигибридті будандастыруда бірінші ұрпақ (Ғ1) өсімдіктерінің барлық түрлері қандай белгілерге ие?
Дигибридті будандастыруда бірінші ұрпақ (Ғ1) өсімдіктерінің барлық түрлері қандай белгілерге ие?
Тұқымның пішіні тегіс екенін анықтайтын ген қайсы?
Тұқымның пішіні тегіс екенін анықтайтын ген қайсы?
Мендельдің ажырау заңына сәйкес екінші ұрпақта (Ғ2) белгілердің ажырау қатынасы қандай?
Мендельдің ажырау заңына сәйкес екінші ұрпақта (Ғ2) белгілердің ажырау қатынасы қандай?
Signup and view all the answers
Пеннет торының мақсаты неде?
Пеннет торының мақсаты неде?
Signup and view all the answers
Қай ген тұқымның сары түсін анықтайды?
Қай ген тұқымның сары түсін анықтайды?
Signup and view all the answers
Хромосомалардың мейоздық бөлінуінде аллельдердің тәуелсіз ажырауы қалай аталады?
Хромосомалардың мейоздық бөлінуінде аллельдердің тәуелсіз ажырауы қалай аталады?
Signup and view all the answers
Тұқымның жасыл түсін анықтайтын ген қандай?
Тұқымның жасыл түсін анықтайтын ген қандай?
Signup and view all the answers
Гендердің қандай хромосомада орналасуы дигибридті будандастыру үшін маңызды?
Гендердің қандай хромосомада орналасуы дигибридті будандастыру үшін маңызды?
Signup and view all the answers
Дигибридті будандастырумен қандай белгілердің тұқым қуалауын зерттейді?
Дигибридті будандастырумен қандай белгілердің тұқым қуалауын зерттейді?
Signup and view all the answers
Дигибридті будандастыруда Ғ2 кезінде генотип бойынша ажырау қатынасы қандай?
Дигибридті будандастыруда Ғ2 кезінде генотип бойынша ажырау қатынасы қандай?
Signup and view all the answers
Мендель белгілердің тәуелсіз ажырау заңын қай қатынаста тұжырымдады?
Мендель белгілердің тәуелсіз ажырау заңын қай қатынаста тұжырымдады?
Signup and view all the answers
Дигибридті будандастыру нәтижесінде сары және жасыл тұқымның арасындағы қатынас қандай?
Дигибридті будандастыру нәтижесінде сары және жасыл тұқымның арасындағы қатынас қандай?
Signup and view all the answers
Дигибридті будандастыруда гендер мен олар анықтайтын белгілер қалай тұқым қуалайды?
Дигибридті будандастыруда гендер мен олар анықтайтын белгілер қалай тұқым қуалайды?
Signup and view all the answers
Дигибридті будандастыруды не деп атауға болады?
Дигибридті будандастыруды не деп атауға болады?
Signup and view all the answers
Мендельдің үшінші заңына сәйкес, белгілердің тәуелсіз тұқым қуалау заңын сақтау үшін қандай шарттар қажет?
Мендельдің үшінші заңына сәйкес, белгілердің тәуелсіз тұқым қуалау заңын сақтау үшін қандай шарттар қажет?
Signup and view all the answers
Қай классикалық ұғымда Мендельдің тәуелсіз ажырау заңын қолдануға болады?
Қай классикалық ұғымда Мендельдің тәуелсіз ажырау заңын қолдануға болады?
Signup and view all the answers
Тұқымдардың пішіні бойынша тегіс және бұдыр пішінділердің ара қатынасы қандай?
Тұқымдардың пішіні бойынша тегіс және бұдыр пішінділердің ара қатынасы қандай?
Signup and view all the answers
Гендердің тәуелсіз алмасуының нәтижесінде қандай өсімдіктер пайда болады?
Гендердің тәуелсіз алмасуының нәтижесінде қандай өсімдіктер пайда болады?
Signup and view all the answers
Дигибридті будандастыру процесінде қандай белгілердің басымдылығы ескерілуі керек?
Дигибридті будандастыру процесінде қандай белгілердің басымдылығы ескерілуі керек?
Signup and view all the answers
Study Notes
Дигибридлы будандаштыру
- Дигибридлы будандаштыру ике пар каршы белгелерне берүче геннарнын берүлүен өйрәнә.
- Г. Мендель сары төшлере белән тигез төшлерле буыннарны, хәер яшел төшлере белән бөртмә төшлерле белән буыннарны будандаштырган.
- Беренче буын (F1) барлык үсемлекләрдә сары, тигез төшле булган.
- Сары төш еңешле ген белән билгеләнә (A), яшел төш рецессив ген белән (a).
- Тигез төш еңешле ген белән билгеләнә (B), бөртмә төш рецессив ген белән (b).
- F1 буынын үз-үзенә тозанландыргач, F2да Мендельнең аерылту канунына туры килгән белгеләр үзгәрешләре күзәтелә.
- F1 буыны ике пар аллель буенча дигетерозигота (AaBb) булганга, ул дүрт төрле гамета төзе.
- А һәм В геннар гомолог булмаган хромосомаларда урнашкан. Хромосомалар мейозның I анафазасында полюсларга бәйсез рәвештә аерыла.
- Хромосомаларның бәйсез берләшүе гаметаларның барлыкка килүен аңлатырга мөмкин: AB, Ab, aB, ab.
- Пеннет сеткасы аналык һәм ата гаметаларның берләшүен аңлатырга ярдәм итә.
- F2да белгеләрнең фенотипик үзгәрешләре 9:3:3:1 катнашында күзәтелә.
- F2да генотипик үзгәрешләре (1:2:1:2:4:2:1:2:1) ике пар белгенең һәркайсы өчен 1:2:1 катнашында үзгәрешләрне күрсәтә.
Мендельнең Үзгәрешсез Аерылту Кануны
- Мендель F2 белгеләрнең 9:3:3:1 катнашында үзгәрешләрен анализлаганда, белгеләрнең үзгәрешсез аерылту канунын тәкъдим итә.
- Бу канун буенча, парлы каршы белгеләр бер-берсеннән бәйсез бер-берсеннән айрылалар һәм hәр пар белгенең аерылуы 3:1 катнашында була.
- Ике яки аннан да күбрәк парлы каршы белгеләр буенча гетерозиготалы ике шәхесне будандаштырганда, геннар һәм алар билгеләгән белгеләр бер-берсеннән бәйсез бер-берсеннән айрылалар һәм мөмкин булган hәр берләшүне барлыкка китерергә мөмкин.
- Төшләрнең төсе буенча карыйк, барлыгы 16 үсемлектән 9 + 3 = 12 сары төшле, 3 + 1 = 4 яшел төшле була.
- Төшләрнең формасы буенча карыйк: 9 + 3 = 12 тигез төшле, 3 + 1 = 4 бөртмә төшле була.
- Дигибридлы будандаштыру ике моногибридлы будандаштыруның күбәюе дип аталырга мөмкин.
- Бу канунның башкарылуы өчен ике
шарт кирәк:
- Будандаштыру вакытында бер белге икенчесеннән тулысынча басым ясарга тиеш.
- Бер-берсеннән аерым хромосомаларда күчә торган геннар булырга тиешләр.
- F2да ата-аналары белән бер төрле яңа белгеләр барлыкка килә.
- Белгеләрнең бер-берсеннән бәйсез аерылу кануны хромосомаларның бәйсез алмашу нәтиҗәсендә барлыкка килә.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Description
Дигибридлы будандаштыру генетикада ике пар каршы белгәне турында. Г. Мендельнең сары һәм яшел төшләр белән билгеләнгән буыннарын анализлап, F1 һәм F2 буыннарындагы генетик үзгәрешләрне өйрәнәбез. Гаметаларның формалашуы һәм Пеннет сеткасын кулланып, генетик берләшүне аңлатабыз.
