De standenmaatschappij in de late Middeleeuwen

De standenmaatschappij in Europa

• De samenleving was verdeeld in drie standen: de geestelijkheid (1e stand), de adel (2e stand) en de gewone bevolking (3e stand).
• De geestelijkheid (1e stand): Bestond uit de clerus (priesters, monniken, etc.). Betaalde geen belastingen, had eigen rechtbanken en bezat veel grond.
• De adel (2e stand): Was verdeeld in zwaard- en ambtadel. Betaalde geen belastingen, bezat veel grond, had militaire macht en adviseerde de koning.
• De gewone bevolking (3e stand): Bestond uit boeren, handwerkslieden en handelaars. Betaalde wel belastingen en had minder rechten. 90% van de bevolking zat in deze stand.

De late Middeleeuwen (11e - 15e eeuw)

• West-Europa was agrarisch (landbouwgericht).
• De Vikings waren Scandinavische zeelieden die handel en rooftochten in Europa beoefenden.
• Steden groeiden door handel.
• De macht van de koningen nam toe ten koste van de feodale heren.
• De kerk speelde een belangrijke rol, zowel religieus als cultureel. De bouw van kerken en kathedralen nam toe.
• Het Byzantijnse rijk ging ten onder.
• Mongoolse rijk had een impact op handel tussen Europa en Azië.

Bevolkingsstructuur

• Hoge nataliteit en hoge mortaliteit kenmerkten de bevolkingsstructuur tijdens de middeleeuwen.
• Kindersterfte was hoog, en levensduur kort door voedseltekorten, ziektes (o.a. pest).
• Hoge huwelijksleeftijd en veel ongehuwden.
• Bevolkingsgroei was afhankelijk van de voedselproductie.
• Een onvoldoende voedselvoorziening leidde tot overbevolking, hongersnoden, ziektes en een daling van de bevolking.

Bevolkingsontwikkeling

• De Europese bevolking kende perioden van groei en krimp.
• In de periode tussen 1000 en 1300 groeide de bevolking.
• In de 14e eeuw trad een grote daling op door de pest.
• In de late middeleeuwen kende de bevolking een trage groei en vanaf ca. 1750 een explosieve groei.