Дәрумендер туралы викторина

Дәрумендер

Дәрумендердің тапшылығы

• Тапшылықтың себептері:

  • Дұрыс тамақтанбау
  • Азық-түліктің сапасыздығы
  • Джіңіл тамақтар мен фастфудтарды көп тұтыну
  • Спецификалық аурулар (асқазан-ішек жолдарының аурулары)
  • Вегетариандық немесе вегандық диета
  • Қарттық пен гормоналдық өзгерістер

• Дәрумен тапшылығының белгілері:

  • Жалпы әлсіздік
  • Тері мен шаштың жағдайы нашарлауы
  • Көз аурулары (мысалы, көру қабілетінің нашарлауы)
  • Иммунитеттің төмендеуі
  • Депрессия және көңіл-күйдің өзгеруі
  • Сүйек және буын аурулары

• Негізгі дәрумен тапшылықтары мен салдары:

  • Витамин A тапшылығы:
    • Көру қабілетінің нашарлауы, кешкі соқырлық
  • Витамин D тапшылығы:
    • Сүйек аурулары (рахит, остеопороз)
  • Витамин C тапшылығы:
    • Скотч ауруы, иммунитеттің төмендеуі
  • Витамин B12 тапшылығы:
    • Анемия, жүйке жүйесінің бұзылуы
  • Фолий қышқылы тапшылығы:
    • Жүктілік кезіндегі даму ақаулары, анемия

• Тапшылықтың алдын алу:

  • Дұрыс және теңгерімді тамақтану
  • Дәрумендер мен минералдарға бай өнімдерді тұтыну
  • Қосымша дәрумендер мен минералды қоспаларды қабылдау (дәрігер кеңесімен)
  • Регулярлы медициналық тексеру

• Ескертпелер:

  • Дәрумендердің жетіспеушілігі денсаулыққа кері әсерін тигізеді.
  • Тиісті тамақтану мен дұрыс өмір салты тапшылықты болдырмауға көмектеседі.

Дәрумендер және олардың тапшылығы

• Тапшылықтың негізгі себептері:

  • Ақуыздар мен дәрумендермен бай тамақ тұтынбау организмнің қажеттіліктерін қанағаттандырмайды.
  • Азық-түліктің сапасыздығы дәрумендердің жетісуіне әсер етеді.
  • Джіңіл тамақтар мен фастфудтардың артықшысы денсаулыққа зиян, қоректік заттардың жетіспеушілігіне әкеледі.
  • Асқазан-ішек жолдарының аурулары дәрумендердің сіңірілуіне кедергі келтіреді.
  • Вегетариандық немесе вегандық диета кейбір дәрумендерге тапшылық тудыруы мүмкін.
  • Қарттық пен гормоналдық өзгерістер ағзадағы дәрумендер теңгерімін бұзады.

• Дәрумен тапшылығының белгілері:

  • Жалпы әлсіздік - ағзаның энергия тапшылығын көрсетеді.
  • Тері мен шаштың жағдайы нашарлауы - дәрумендер жетіспеушілігін білдіреді.
  • Көз аурулары, мысалы, көру қабілетінің нашарлауы, витамин A тапшылығымен байланысты.
  • Иммунитеттің төмендеуі жиі инфекцияларға ұшыратады.
  • Депрессия және көңіл-күйдің өзгеруі психоэмоционалдық денсаулыққа әсер етеді.
  • Сүйек және буын аурулары, витамин D тапшылығына қатысты.

• Негізгі витамин тапшылықтары мен олардың салдары:

  • Витамин A тапшылығы:
    • Көру қабілетінің нашарлауы, кешкі соқырлыққа әкеледі.
  • Витамин D тапшылығы:
    • Сүйек аурулары, атап айтқанда рахит пен остеопороз қауіпі.
  • Витамин C тапшылығы:
    • Скотч ауруы, иммундық жүйенің әлсіреуі.
  • Витамин B12 тапшылығы:
    • Анемия мен жүйке жүйесінің бұзылуы.
  • Фолий қышқылы тапшылығы:
    • Жүктілік кезіндегі даму ақаулары мен анемия.

• Тапшылықтың алдын алу шаралары:

  • Дұрыс әрі теңгерімді тамақтану организмнің барлық қажеттіліктерін қамтамасыз етеді.
  • Дәрумендер мен минералдарға бай өнімдерді тұтыну ұсынылады.
  • Қосымша дәрумендер мен минералды қоспаларды қабылдауда дәрігердің кеңесі маңызды.
  • Регулярлы медициналық тексеру ағзаның күйін бақылауға көмектеседі.

• Ескертпелер:

  • Дәрумендердің жетіспеушілігі денсаулыққа теріс әсер етеді.
  • Тиісті тамақтану мен дұрыс өмір салты тапшылықтың алдын алуға ықпал етеді.

Дәрумендер және денсаулық

• Дәрумендер – организмнің қалыпты қызметі үшін қажетті микронутриенттер.
• Энергия өндірісінде, метаболизмде, иммундық жауапта және клеткалардың сау болуында маңызды рөл атқарады.
• Дәрумендердің түрлері:
  • Суда еритін дәрумендер: B тобы, C дәрумені – организмде жиналмайды, күнделікті қабылдау қажет.
  • Майда еритін дәрумендер: A, D, E, K – организмде жиналуы мүмкін, қабылдау мөлшерін бақылау маңызды.
• Дәрумендердің жетіспеушілігі:
  • Дәрумен D жетіспеушілігі – остеопороз, сүйек ішіндегі минералдардың азаюы.
  • Дәрумен A жетіспеушілігі – көру қабілетінің бұзылуы, қараңғыда көрудің қиындауы.
  • Дәрумен C жетіспеушілігі – сквирви, тәндегі гингивит және тері өзгерістерімен сипатталады.

Иммунитет

• Иммунитет – организмнің ауру тудыратын микроорганизмдер мен заттарға қарсы тұру қабілеті.
• Иммунитеттің түрлері:
  • Гуморальдық иммунитет:
    • Антиденелердің өндірісі арқылы жүзеге асады.
    • В-лимфоциттер (плазматикалық клеткалар) антиденелерді шығарады, бактериялар мен вирустарды нейтрализациялайды.
  • Жасушалық иммунитет:
    • T-лимфоциттер арқылы жүзеге асады, вирустармен және рак клеткаларымен күреседі.
    • T-лимфоциттер: цитотоксикалық (CD8+) және көмекші (CD4+) клеткалар.
• Иммунитетті күшейту:
  • Дәрумендер (C, D, E) мен минералдар (мырыш, селен) иммундық жүйенің жұмысын жақсартады.
  • Дұрыс тамақтану, физикалық белсенділік және стресстен қорғау иммунитетті нығайтуға көмектеседі.