Дәрумендер туралы викторина

Дәрумендер

Дәрумендердің тапшылығы

Тапшылықтың себептері:
- Дұрыс тамақтанбау
- Азық-түліктің сапасыздығы
- Джіңіл тамақтар мен фастфудтарды көп тұтыну
- Спецификалық аурулар (асқазан-ішек жолдарының аурулары)
- Вегетариандық немесе вегандық диета
- Қарттық пен гормоналдық өзгерістер
Дәрумен тапшылығының белгілері:
- Жалпы әлсіздік
- Тері мен шаштың жағдайы нашарлауы
- Көз аурулары (мысалы, көру қабілетінің нашарлауы)
- Иммунитеттің төмендеуі
- Депрессия және көңіл-күйдің өзгеруі
- Сүйек және буын аурулары
Негізгі дәрумен тапшылықтары мен салдары:
- Витамин A тапшылығы:
  - Көру қабілетінің нашарлауы, кешкі соқырлық
- Витамин D тапшылығы:
  - Сүйек аурулары (рахит, остеопороз)
- Витамин C тапшылығы:
  - Скотч ауруы, иммунитеттің төмендеуі
- Витамин B12 тапшылығы:
  - Анемия, жүйке жүйесінің бұзылуы
- Фолий қышқылы тапшылығы:
  - Жүктілік кезіндегі даму ақаулары, анемия
Тапшылықтың алдын алу:
- Дұрыс және теңгерімді тамақтану
- Дәрумендер мен минералдарға бай өнімдерді тұтыну
- Қосымша дәрумендер мен минералды қоспаларды қабылдау (дәрігер кеңесімен)
- Регулярлы медициналық тексеру
Ескертпелер:
- Дәрумендердің жетіспеушілігі денсаулыққа кері әсерін тигізеді.
- Тиісті тамақтану мен дұрыс өмір салты тапшылықты болдырмауға көмектеседі.

Дәрумендер және олардың тапшылығы

Тапшылықтың негізгі себептері:
- Ақуыздар мен дәрумендермен бай тамақ тұтынбау организмнің қажеттіліктерін қанағаттандырмайды.
- Азық-түліктің сапасыздығы дәрумендердің жетісуіне әсер етеді.
- Джіңіл тамақтар мен фастфудтардың артықшысы денсаулыққа зиян, қоректік заттардың жетіспеушілігіне әкеледі.
- Асқазан-ішек жолдарының аурулары дәрумендердің сіңірілуіне кедергі келтіреді.
- Вегетариандық немесе вегандық диета кейбір дәрумендерге тапшылық тудыруы мүмкін.
- Қарттық пен гормоналдық өзгерістер ағзадағы дәрумендер теңгерімін бұзады.
Дәрумен тапшылығының белгілері:
- Жалпы әлсіздік - ағзаның энергия тапшылығын көрсетеді.
- Тері мен шаштың жағдайы нашарлауы - дәрумендер жетіспеушілігін білдіреді.
- Көз аурулары, мысалы, көру қабілетінің нашарлауы, витамин A тапшылығымен байланысты.
- Иммунитеттің төмендеуі жиі инфекцияларға ұшыратады.
- Депрессия және көңіл-күйдің өзгеруі психоэмоционалдық денсаулыққа әсер етеді.
- Сүйек және буын аурулары, витамин D тапшылығына қатысты.
Негізгі витамин тапшылықтары мен олардың салдары:
- Витамин A тапшылығы:
  - Көру қабілетінің нашарлауы, кешкі соқырлыққа әкеледі.
- Витамин D тапшылығы:
  - Сүйек аурулары, атап айтқанда рахит пен остеопороз қауіпі.
- Витамин C тапшылығы:
  - Скотч ауруы, иммундық жүйенің әлсіреуі.
- Витамин B12 тапшылығы:
  - Анемия мен жүйке жүйесінің бұзылуы.
- Фолий қышқылы тапшылығы:
  - Жүктілік кезіндегі даму ақаулары мен анемия.
Тапшылықтың алдын алу шаралары:
- Дұрыс әрі теңгерімді тамақтану организмнің барлық қажеттіліктерін қамтамасыз етеді.
- Дәрумендер мен минералдарға бай өнімдерді тұтыну ұсынылады.
- Қосымша дәрумендер мен минералды қоспаларды қабылдауда дәрігердің кеңесі маңызды.
- Регулярлы медициналық тексеру ағзаның күйін бақылауға көмектеседі.
Ескертпелер:
- Дәрумендердің жетіспеушілігі денсаулыққа теріс әсер етеді.
- Тиісті тамақтану мен дұрыс өмір салты тапшылықтың алдын алуға ықпал етеді.

Дәрумендер және денсаулық

Дәрумендер – организмнің қалыпты қызметі үшін қажетті микронутриенттер.
Энергия өндірісінде, метаболизмде, иммундық жауапта және клеткалардың сау болуында маңызды рөл атқарады.
Дәрумендердің түрлері:
- Суда еритін дәрумендер: B тобы, C дәрумені – организмде жиналмайды, күнделікті қабылдау қажет.
- Майда еритін дәрумендер: A, D, E, K – организмде жиналуы мүмкін, қабылдау мөлшерін бақылау маңызды.
Дәрумендердің жетіспеушілігі:
- Дәрумен D жетіспеушілігі – остеопороз, сүйек ішіндегі минералдардың азаюы.
- Дәрумен A жетіспеушілігі – көру қабілетінің бұзылуы, қараңғыда көрудің қиындауы.
- Дәрумен C жетіспеушілігі – сквирви, тәндегі гингивит және тері өзгерістерімен сипатталады.

Иммунитет

Иммунитет – организмнің ауру тудыратын микроорганизмдер мен заттарға қарсы тұру қабілеті.
Иммунитеттің түрлері:
- Гуморальдық иммунитет:
  - Антиденелердің өндірісі арқылы жүзеге асады.
  - В-лимфоциттер (плазматикалық клеткалар) антиденелерді шығарады, бактериялар мен вирустарды нейтрализациялайды.
- Жасушалық иммунитет:
  - T-лимфоциттер арқылы жүзеге асады, вирустармен және рак клеткаларымен күреседі.
  - T-лимфоциттер: цитотоксикалық (CD8+) және көмекші (CD4+) клеткалар.
Иммунитетті күшейту:
- Дәрумендер (C, D, E) мен минералдар (мырыш, селен) иммундық жүйенің жұмысын жақсартады.
- Дұрыс тамақтану, физикалық белсенділік және стресстен қорғау иммунитетті нығайтуға көмектеседі.