Czas w literaturze i w Grze o Tron

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson
Download our mobile app to listen on the go
Get App

Questions and Answers

Jakie pojęcie opisuje osobę, rzecz lub miejsce będące wytworem wyobraźni?

  • Fantazmat (correct)
  • Künstlerroman
  • Czas cykliczny
  • Czas cyrkularny

Która powieść jest przykładem gatunku Künstlerroman?

  • Martin Eden (correct)
  • Zwierzenia klowna
  • Chłopi
  • Czarodziejska góra

Które z poniższych tematów jest centralnym motywem w powieści Zwierzenia klowna?

  • Przewartościowanie wartości w powojennych Niemczech (correct)
  • Zakochanie w osobie wyższego stanu
  • Awans społeczny
  • Choroba i śmierć

W jakiej powieści występuje postać Castorpa, który jest kierowany przez nauczycieli?

<p>Czarodziejska góra (D)</p> Signup and view all the answers

Która z postaci w Czarodziejskiej górze reprezentuje mieszczaństwo i wartości związane z bezpieczeństwem?

<p>Settembrini (B)</p> Signup and view all the answers

Który z poniższych tekstów jest przykładem ramowej kompozycji?

<p>Dekameron (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie tematy są poruszane w Czarodziejskiej górze oprócz poznania?

<p>Czas i śmierć (A)</p> Signup and view all the answers

Jak można określić czas w narracji, który wraca do punktu wyjścia?

<p>Czas cyrkularny (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie są trzy etapy dotyczace czasu akcji w narracji?

<p>przedakcja, akcja, poakcja (D)</p> Signup and view all the answers

Co to jest teleologia?

<p>teoria porządku celowego (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie zjawisko językowe określa tautologię?

<p>powtarzanie znaczenia wyrazów (A)</p> Signup and view all the answers

Czym charakteryzuje się powieść epistolarna?

<p>napisana w formie listów (C)</p> Signup and view all the answers

Czym jest punkt zerowy orientacji czasowej?

<p>moment, w którym narrator rozpoczyna opowieść (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie znaczenie ma topos w retoryce?

<p>to schemat argumentacji i perswazji (D)</p> Signup and view all the answers

Czym jest frazeologizm?

<p>ustabilizowanym połączeniem wyrazów o stałym znaczeniu (A)</p> Signup and view all the answers

Które z wymienionych toposów opiera się na antytezie?

<p>locus amoenus - locus terribilis (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie uczucia bohatera są wskazywane poprzez obsesyjne przywoływanie epizodu z stonogą w Żaluzji?

<p>Zazdrość (C)</p> Signup and view all the answers

Czym charakteryzuje się narracja wszechwiedząca?

<p>Relacjonuje przeszłe wydarzenia (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie wrażenie odczuwa odbiorca podczas czytania akcji rozgrywającej się w powieści Ul?

<p>Widzi i słyszy wszystko naraz (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie rodzaje narracji opisują czas zdarzeń równoległy do narracji?

<p>Strumień świadomości (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie znaczenie ma preakcja w narracji?

<p>Ukazuje historię wcześniejszych zdarzeń (A)</p> Signup and view all the answers

Co oznacza symultaniczność czasu narracji?

<p>Czas narracji pokrywa się z czasem zdarzeń (C)</p> Signup and view all the answers

Kiedy narracja uznawana jest za obiektywną i autentyczną?

<p>Gdy odbiorca ma dostęp do pełnej wiedzy (A)</p> Signup and view all the answers

Co różni narrację przyszłą od narracji przeszłej?

<p>Przyszła zapowiada nadchodzące zdarzenia (C)</p> Signup and view all the answers

Co obejmuje czas zdarzeń w fabule?

<p>Preakcję, akcję i poakcję (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie elementy należy wziąć pod uwagę opisując czas zdarzeń?

<p>Chronologię zdarzeń oraz wzajemne relacje między nimi (C)</p> Signup and view all the answers

Czym charakteryzuje się czas autentyczny?

<p>Zdarzenia są przedstawiane w szczegółowy sposób (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie podejście do narracji przyjmuje narrator w przypadku retrospekcji?

<p>Manipuluje kolejnością wydarzeń dla osiągnięcia celów narracyjnych (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie techniki narracyjne stosowane są do budowania suspensu?

<p>Retardacja akcji (A)</p> Signup and view all the answers

Czym jest czas schematyczny?

<p>Narrator streszcza zdarzenia przez dłuższy okres czasu (D)</p> Signup and view all the answers

Jak narrator może manipulować czasem narracji?

<p>Zwalniając tempo akcji i pomijając pewne wydarzenia (C)</p> Signup and view all the answers

Co wyróżnia czas jednoczesny?

<p>Zdarzenia są przedstawiane jednocześnie (C)</p> Signup and view all the answers

Jaką formę kompozycji charakteryzuje powracanie do punktu wyjścia w narracji?

<p>Kompozycja cykularna (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie są główne tematy przedstawione w Dekameronie?

<p>Obyczajowość, miłość i sfera profana (A)</p> Signup and view all the answers

Co organizuje fabułę poszczególnych nowel w Dekameronie?

<p>Motyw (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie dzieło jest przykładem kompozycji epizodycznej?

<p>Dziady (C)</p> Signup and view all the answers

Jaką strukturę kompozycyjną ma Rękopis znaleziony w Saragossie?

<p>Kompozycja szkatułkowa (A)</p> Signup and view all the answers

Jaki motyw często przewija się w Księdze tysiąca i jednej nocy?

<p>Miłość w różnych facjach (B)</p> Signup and view all the answers

Ile nowel opowiada Dekameron?

<p>100 (A)</p> Signup and view all the answers

Jak długo trwa fabuła Dekameronu?

<p>Dwa tygodnie (C)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Czas zdarzeń

Okres, w którym rozgrywa się fabuła opowiadania, obejmujący preakcję, akcję i poakcję.

Czas narracji

Czas przedstawiania wydarzeń przez narratora, obejmujący czas wypowiedzi i snucia historii.

Czas autentyczny

Przedstawienie wydarzeń w sposób chronologiczny, tak jak miały miejsce.

Czas schematyczny

Streszczenie lub skrótowe przedstawienie wydarzeń, pomijające szczegółowe opisy.

Signup and view all the flashcards

Czas sukcesywny

Zdarzenia przedstawione w kolejności, w jakiej się odbyły.

Signup and view all the flashcards

Czas jednoczesny

Zdarzenia przedstawione tak, jakby miały miejsce jednocześnie, np. w symultanizmie.

Signup and view all the flashcards

Inwersje czasowe

Zmiana kolejności chronologicznej wydarzeń, np. retrospekcje, antycypacje.

Signup and view all the flashcards

Retardacja

Spowalnianie akcji, często stosowane w kryminałach, by budować napięcie.

Signup and view all the flashcards

Symultaniczność czasowa

Techniką narracyjną, w której narrator ukazuje jednocześnie wiele zdarzeń, wzmacniając wrażenie koncentracji akcji.

Signup and view all the flashcards

Czas narracji uprzedni do czasu zdarzeń

Narrator opowiada o wydarzeniach, które miały miejsce w przeszłości, opisuje je z perspektywy czasu.

Signup and view all the flashcards

Czas narracji równoległy do czasu zdarzeń

Narrator opisuje wydarzenia, które mają miejsce w tej samej chwili co narracja.

Signup and view all the flashcards

Czas narracji uprzedni do czasu zdarzeń

Narrator opowiada o wydarzeniach, które nastąpią w przyszłości, przewidując lub przedstawiając hipotetyczne scenariusze.

Signup and view all the flashcards

Preakcja

Opisanie ukazanych zdarzeń poprzedzających fabułę, w formie retrospekcji.

Signup and view all the flashcards

Analiza psychiczna postaci

Technika narracyjna, w której narrator skupia się na stanie psychicznym bohatera, np. poprzez powtarzanie obsesyjnych myśli.

Signup and view all the flashcards

Powtórzenie motywu jako podkreślenie znaczenia

Technika narracyjna polegająca na podkreśleniu ważności pewnego wydarzenia przez jego wielokrotne przywoływanie, np. traumatycznego doświadczenia.

Signup and view all the flashcards

Narrator „na żywo"

Technika narracyjna, w której narrator nie wie, co się wydarzy w przyszłości, bo opisuje wydarzenia w czasie rzeczywistym.

Signup and view all the flashcards

Topoi

Pojęcie z retoryki starożytnej, oznaczające schematy argumentacji i perswazji. To ustalone ujęcia tematów i wzory wypełniania miejsc mowy.

Signup and view all the flashcards

Powieść epistolarna

Gatunek powieści, w której akcja przedstawiana jest za pomocą listów.

Signup and view all the flashcards

Tautologia

Konstrukcja językowa, w której znaczenie poszczególnych wyrazów się powtarza.

Signup and view all the flashcards

Punkt zerowy orientacji czasowej

Moment w opowieści, w którym narrator rozpoczyna swoją opowieść.

Signup and view all the flashcards

Sezon ogórkowy

Okres niekorzystny dla danej gałęzi gospodarki - np. zima dla hotelarzy nadbałtyckich.

Signup and view all the flashcards

Frazeologizm

Ustalone w danym języku połączenie wyrazów, którego znaczenie nie wynika ze znaczeń tych wyrazów.

Signup and view all the flashcards

Zwrot metaforyczny

Ustalone w danym języku połączenie wyrazów, które wyrażają metaforycznie znaczenie.

Signup and view all the flashcards

Powiedzenie

Krótkie zdanie zawierające myśl ogólną lub morał.

Signup and view all the flashcards

Fantazmat

Postać, rzecz, miejsce itp. stworzone przez wyobraźnię. Wymyślone, nieistniejące w rzeczywistości.

Signup and view all the flashcards

Czas cykliczny

Czas, który się powtarza, np. cykle pór roku, powtarzające się wydarzenia w powieści.

Signup and view all the flashcards

Czas cyrkularny

Czas, który wraca do punktu wyjścia, np. w filmie "Dzień Świstaka".

Signup and view all the flashcards

Künstlerroman

Powieść, w której najważniejszym elementem jest przedstawienie stawania się artystą, jego drogi rozwoju.

Signup and view all the flashcards

Poznanie

Umysłowy proces wnikliwego badania, pozyskiwania wiedzy, dochodzenia do prawdy.

Signup and view all the flashcards

Magia

W powieści, szczególne miejsce o magicznym charakterze, np. sanatorium w "Czarodziejskiej Górze".

Signup and view all the flashcards

Czas

W powieści, czas nie tylko jako fabularny, ale też jako temat, np. w antologii.

Signup and view all the flashcards

Kompozycja ramowa

W narracji, dwa poziomy opowiadania: jeden w ramach drugiego, np. "Dekameron".

Signup and view all the flashcards

Kompozycja szkatułkowa

Kompozycja utworu, w której wiele poziomów narracji jest osadzonych jeden w drugim, tworząc strukturę przypominającą rosyjską lalkę matrioszkę.

Signup and view all the flashcards

Kompozycja epizodyczna/luźna

Kompozycja utworu, w której kolejne części lub epizody nie są ze sobą bezpośrednio powiązane, ale łączy je wspólna tematyka lub motyw.

Signup and view all the flashcards

Kompozycja cyrkularna (kołowa)

Kompozycja utworu, w której akcja powraca do punktu wyjścia, tworząc cykl.

Signup and view all the flashcards

Dekameron

Zbiór 100 nowel opowiadanych przez florentczyków ukrywających się przed zarazą, zorganizowanych według tematu dnia.

Signup and view all the flashcards

Tematyka Dekameronu

Motyw, który występuje w większości opowieści Dekameronu i skupia w sobie tematykę obyczajową, miłość i sferę profanum.

Signup and view all the flashcards

Księga tysiąca i jednej nocy

Zbiór około 300 baśni, podań i legend z różnych kultur, połączonych ramową opowieścią o sułtanie Szachrijarze i Szeherezadzie.

Signup and view all the flashcards

Rękopis znaleziony w Saragossie

Powieść o kompozycji szkatułkowej, w której protagonista podróżując po Hiszpanii spotyka różnych ludzi i słucha ich opowieści, które tworzą kolejne 'mise en abyme'.

Signup and view all the flashcards

Mise en abyme

Technika narracyjna, która polega na osadzaniu jednej historii w innej, tworząc efekt „zagłębiania się” w kolejne poziomy narracji.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

CZAS W LITERATURZE

  • Czas zdarzeń (fabularny): Obejmuje preakcję, akcję i poakcję; czas trwania fikcyjnych wydarzeń w historii opowiadania.
  • Czas narracji (czas opowieści): Czas poświęcony na opowiedzenie zdarzeń, manipulowany przez narratora.
  • Czas autentyczny: Wydarzenia opisane szczegółowo, z uwzględnieniem wszystkich detali.
  • Czas schematyczny: Przestrzenny zarys zdarzeń z podsumowaniem zdarzeń.
  • Czas sukcesywny: Wydarzenia przedstawione w kolejności ich wystąpienia.
  • Czas jednoczesny (symultanizm): Wydarzenia przedstawiane jak zachodzące równocześnie.
  • Relacja czasu zdarzeń i czasu narracji:
    • Czas zdarzeń przed czasem narracji (retrospekcje).
    • Czas zdarzeń równoczesny z czasem narracji (opowieść w czasie rzeczywistym, np. strumień świadomości).
    • Czas zdarzeń po czasie narracji (antycypacje).

PRZYKŁADY CZASU W GRZE O TRON

  • Czas akcji: Od wizyty Roberta Baratheona w Winterfell do rozstrzygnięcia walki o Żelazny Tron.
  • Preakcja: Historia obalenia króla Szalonego.
  • Poakcja: Ewentualnie epilog, opisująca dalsze losy bohaterów.
  • Czas narracji: Używany do skrócenia czasu, koncentracji, i skupienia się na najważniejszych wydarzeniach.

TOOPY LITERACKIE

  • Toposy (loci communes): Schematy argumentacji, powtarzające się motywy i wątki w literaturze.
  • Locus amoenus/locus terribilis: Toposy kultury śródziemnomorskiej: idealne miejsce vs. groźne miejsce.
  • Toposy konceptualne: Koncepcje (np. świat na opak, dusza jako ogród).

KOMPOZYCJA LITERACKA

  • Kompozycja ramowa: Dwa poziomy narracji, gdzie jeden jest narratorem dla drugiego.
  • Kompozycja szkatułkowa: Wnętrzne historie w opowieści.
  • Kompozycja epizodyczna/luźna: Dzieło z niezależnymi częściami, choć spójnymi pod względem tematyki.
  • Kompozycja cykliczna/kołowa: Powracanie do punktu wyjścia.

TERMINOLOGIA LITERACKA

  • Teleologia: Teoria porządku celowego.
  • Tautologia: Konstrukcja językowa z powtarzającymi się znaczeniami.
  • Powiedzenie: Krótkie zdanie z morałem.
  • Frazeologizm: Zestaw wyrazów o ustalonym znaczeniu.
  • Zwrot metaforyczny: Metaforyczny sens.
  • Sezon ogórkowy: Okres niekorzystny.
  • Punkt zerowy orientacji czasowej: Moment, gdy narrator zaczyna opowiadać.
  • Powiesc epistolarna: Opowieść w formie listów.
  • Fanazmat: Osoba, przedmiot, miejsce w wyobraźni.
  • Czas cykliczny/cyrkularny: Powtórzenie, powracanie do punktu wyjścia.

PRZYKŁADY LITERACKIE

  • Martin Eden: Pozycja awansu społecznego.
  • Czarodziejska góra: Zagadnienie wartości i światopoglądów.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

CZAS SKRYPT PDF

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Browser