Cywilizacje prekolumbijskie: Aztekowie

• Na kontynencie amerykańskim, przed przybyciem Europejczyków, rozwinęły się trzy wielkie cywilizacje prekolumbijskie.
• Działalność konkwistadorów doprowadziła do szybkiego upadku tych cywilizacji.

Aztekowie

• Stworzyli potężne imperium ze stolicą w Tenochtitlan (obecne Meksyk).
• Byli federacją plemion, wojownikami, którzy podbili inne plemiona w Meksyku.
• Zajmowali się głównie rolnictwem, uprawiali kukurydzę, bób, pomidory, kakao, figi, pataty, agawę, bawełnę.
• Hodowali indyki, kaczki, gęsi i rozwinęli handel.
• Potrafili nawadniać pola dzięki systemom irygacyjnym.
• Obrabiali miedź i złoto, wytwarzali kauczuk, ceramikę i kamieniarskie wyroby.
• Rozwinięty system religijny i mitologia opierały się na czczeniu bóstw przyrody i bóstw ogólnych.
• "Narodowym" bóstwem Azteków był Huitzilopochtli, bóg słońca i wojny.
• Budowano świątynie na kamiennych piramidach schodkowych.
• Stworzyli skomplikowany rytuał i składali ofiary z ludzi (wyrywali serca).
• Stworzyli system dróg i sieć kurierską.
• Rozwinęli wiedzę astronomiczną ze względów religijnych i przejęli kalendarz od Majów.

Majowie

• Żyli w Mezoameryce (Płw. Jukatan, dzisiejszy Honduras, Gwatemala i Salwador).
• Zamieszkiwali miasta-państwa rywalizujące ze sobą.
• Uprawiali rolę dzięki systemom irygacyjnym, uprawiali kukurydzę i bób.
• Wysoko rozwinięte rzemiosło, kamieniarstwo, tkactwo, garncarstwo, wytwarzanie ozdób; rozwinęli handel
• Wierzyli w wielu bogów uosabiających siły przyrody (animizm).
• Stworzyli system pisma, początkowo obrazkowy, później sylabiczny i głoskowy.
• Budowali monumentalne zespoły architektoniczne (świątynie, pałace, tarasy, boiska).
• Potrafili obrabiać metal.
• W astronomii wyliczyli czas obrotu Księżyca i planet, przewidywali zaćmienia, obliczyli długość roku słonecznego do 1 minuty.
• Stworzyli kalendarz (podzielili rok na 365 dni).
• W matematyce wynaleźli dwudziestkowy system zapisu.
• Dbali o higienę budując łaźnie parowe.

Inkowie

• Stworzyli imperium w Ameryce Południowej, w Andach (Peru, Ekwador, północne Chile).
• Państwo rozciągało się wzdłuż wybrzeża na długości 3000 km ze stolicą w Cuzco.
• Uprawiali kukurydzę, ziemniaki, komosę ryżową, dynię, fasolę, paprykę dzięki systemom irygacyjnym i tarasom nawadniającym.
• Hodowali lamy, świnki morskie, alpaki.
• Rozwinięte rzemiosło, górnictwo, metalurgia, jubilerstwo, tkactwo i garncarstwo.
• Państwo scentralizowane na czele z królem – Inka, synem słońca.
• Wyznawali kult przodków i wierzyli w życie pozagrobowe.
• Budowali sieć dróg łączących państwo i komunikowali się za pomocą znaków ogniowych i dymnych.
• Mieli wysoki poziom medycyny, umieli trepanować czaszki.
• Budowali mosty linowe nad wąwozami.
• Budowali świątynie zdobione rzeźbami i złotem.
• Stworzyli własny kalendarz, pocztę i specjalne pismo sznurkowe.

Skutki gospodarcze odkryć geograficznych - aspekty pozytywne

• Nowe szlaki handlowe na Oceanie Atlantyckim i Indyjskim.
• Rozwój portów morskich w Europie (Lizbona, Kadyks, Sewilla, Londyn, Plymouth, Amsterdam, Antwerpia, Nantes, Hawr).
• Napływ złota do Europy wzmocnił Hiszpanię i Portugalię.
• Rozwój banków, towarzystw handlowych, manufaktur oraz narodziny kapitalizmu.

Skutki gospodarcze odkryć geograficznych - aspekty negatywne

• Spadek znaczenia szlaków handlowych na Morzu Śródziemnym.
• Upadek potęg handlowych we Włoszech.
• Spadek handlu hanzeatyckiego.
• Rewolucja cen w Europie Zachodniej (wzrost cen, zwłaszcza na towary rolne).
• Wzrost różnic cen między żywnością a towarami przemysłowymi.
• Podział Europy na strefę zachodnią (przemysł, handel, kapitalizm) oraz wschodnią (rolnictwo, feudalizm).

Nauka i życie codzienne - aspekty pozytywne

• Przywiezienie do Europy nowych roślin (ziemniaki, kukurydza, pomidory, kawa, herbata, tytoń, kakao, papryka) i zwierząt (indyki, kaczki, gęsi).
• Europejczycy stykali się z obcymi kulturami, co wpłynęło na rozwój kultury Odrodzenia.
• Zmiana obyczajów (popularność używek).
• Poszerzenie wiedzy o świecie.

Nauka i życie codzienne - aspekty negatywne

• Nowe choroby w Nowym Świecie, które zdziesiątkowały ludność.
• Nowe choroby w Europie.

Narodziny nowożytnego kolonializmu

• W XVI wieku Hiszpania i Portugalia stały się potęgami kolonialnymi.
• Hiszpania kolonizowała Meksyk, Amerykę Środkową i zachodnie wybrzeża Ameryki Południowej (tereny Azteków, Majów i Inków).
• Portugalia kolonizowała wybrzeża Afryki i wschodnie wybrzeże Ameryki Południowej (Brazylia).
• Konkwistadorzy dokonywali podbojów ziem, podbój Meksyku przez Ferdynanda Corteza (1519-1521).
• Podbój imperium Inków przez Franciszka Pizarro i Diego de Almagro (1532-1534).

Kolonizacja Nowego Świata

• Szybki rozwój osadnictwa, migracja Europejczyków.
• Mieszanie się ras, pojawienie Metysów i Mulatów.
• Przejęcie języka hiszpańskiego i portugalskiego.
• Chrystianizacja, budowa klasztorów i kościołów, zmuszanie Indian do chrześcijaństwa.
• Powstanie majątków ziemskich.
• Rozwój górnictwa, urbanizacja i zakładanie szkół i szpitali.
• Eksterminacja Indian i rozwój niewolnictwa.
• Konflikty o kolonie (Traktat z Tordesillas).

Kolonizacja Ameryki Północnej

• Anglia, Francja i Niderlandy dołączyły do wyścigu o kolonie.
• Anglicy (1620) - "Mayflower" i pierwsi purytanie, Wirginia.
• Francuzi w XVII w. założyli kolonię nad rzeką św. Wawrzyńca.
• Holendrzy (1626) - Nowy Amsterdam (Nowy Jork).