Cultuurwetenschappen Hoofdstuk 6: Sociale Stratificatie

Study Notes

Sociale stratificatie: het verdelen van mensen in verschillende posities binnen een samenleving, met een hiërarchische waardering.
Vorm van sociale differentiatie, oorspronkelijk uit geologie (aardlagen).

Een gesloten systeem van sociale stratificatie, zonder sociale mobiliteit.
Voorbeeld: India (5 kasten).
Kenmerken:
- Endogame huwelijk (enkel leden van dezelfde kast).
- Geen mobiliteit.
- Geloof in reincarnatie.

Ontstaan na de industriële revolutie, met bezit van economische productiemiddelen als belangrijkste factor.
Kenmerken:
- De hiërarchie wordt bepaald door economische maatstaven.
- De onderverdeling kent weinig differentiatie.
- Er is sprake van verticale sociale mobiliteit.

Duitser, 19de eeuw.
Centrale figuur in de ontwikkeling van het socialisme en radicalere communisme.
Werk: "Das Kapital" en "Communistisch Manifest".
Analyse van de samenleving:
- Conflicten, ruzies, meningsverschillen en belangenstrijden zijn cruciaal voor een menselijke samenleving.
- Twee groepen: kapitaalkrachtigen en kapitaalarmen.
- Samenleving bestaat uit belangenveld.

Drie criteria voor sociale stratificatie: klasse, status en macht.
Klassen: een verzameling individuen die een ongeveer gelijke positie delen in de markteconomie.
Status: de beoordeling door anderen van het prestige van een groep of persoon.
Macht: het vermogen van iemand om zijn eigen doelstellingen te realiseren, zelfs tegen de wil van anderen.

Open samenleving: mobiliseren is mogelijk.
Gesloten samenleving: mobiliseren is niet mogelijk.
Horizontale sociale mobiliteit: bewegen binnen je laag.
Verticale sociale mobiliteit: bewegen tussen verschillende lagen.
Oorzaken: wijziging in de structuur van de beroepsbevolking, inspanningen van individuen.
Gevolgen: functionele gevolgen (nieuwe ervaringen opdoen, opvattingen verruimen), disfunctionele gevolgen (weet niet hoe te gedragen in nieuwe positie, statusinconsistentie).

Soorten: maatschappelijke tegenstellingen, maatschappelijke scheidingslijnen, maatschappelijke breuklijnen.
Niveaus: relationele breuk, maatschappelijke breuk, ruimtelijke breuk.
Klassieke breuklijnen: breuklijn tussen arm en rijk, de Vlaams-Waalse strijd, de religieus-filosofische zuilen, de sociaal-economische breuklijn, nieuwe breuklijn tussen laag- en hooggeschoolden.