Crisis do Século XVII: Aspectos Socioeconómicos e Políticos

O século XVII marca un período de crise para a Monarquía Hispánica, caracterizado por un declive económico, social e político. A crise é especialmente profunda en Castela, o núcleo da monarquía.

O século XVII viu un empeoramento das condicións climáticas, levando á diminución da produción agrícola e á perda de colleitas. O clima frío e as pragas afectaron a agricultura e a gandería.

A competencia externa e os custos da política exterior dos Austrias españois presionaron a economía de Castela. A industria téxtil e o comercio marítimo foron afectados pola competencia de produtos estranxeiros.

A crise demográfica foi exacerbada por factores como a diminución da alimentación, a propagación de enfermidades e a expulsión dos mouriscos en 1609. A expulsión provocou o esvaeciamento das zonas interiores.

A redución da poboación, a diminución do comercio con América e a perda de produtividade levaron a unha crise financeira. A Facenda Real, a administración financeira da monarquía, viu os seus ingresos diminuírem.

A guerra dos Trinta Anos (1618-1648) e conflitos como a revolta catalá e portuguesa de 1640 drenaron os recursos financeiros da Coroa española.

O peso da política exterior recaía exclusivamente en Castela e a súa economía. A Monarquía Hispánica necesitaba recursos para manter o seu poder en Europa e no mundo, pero estes recursos chegaban principalmente de Castela.

A crise do século XVII deixou a monarquía española debilitada e a economía de Castela empobrecida. A Espanha perdeu o seu poder e influencia no mundo, e o século XVIII representou un período de reformas e reconstrución para a monarquía.

A situación económica da España do século XVII caracterizouse pola falta de recursos e unha alta inflación. Para solucionar isto, o goberno tomou medidas como subir impostos, pedir préstamos a banqueiros con altos intereses e emitir unha moeda de baixa calidade.

O fretamento é o prezo a pagar por transportar mercadorías, independentemente do medio de transporte usado (terra, río, mar ou aire).

A sociedade do século XVII na España estaba dividida nunha minoría rica (nobreza, clero e alta burguesía) e unha maioría pobre (campesiños, artesáns e pequenos comerciantes).

A pintura barroca de Murillo e José de Ribera reflicte a pobreza da época. Moitos homes e mulleres pobres se vían obrigados a mendigar nas cidades.

A crise económica e social do século XVII na España provocou o aumento do bandoleirismo, especialmente en Valencia e Cataluña.

O arbitrismo é unha corrente de pensamento que buscaba solucións para a crise económica do século XVII na España.

Os arbitristas cren que a raíz da crise era a falta de produción propia e os excesivos gastos da coroa. Propuxeron aumentar a produción interna e reducir os gastos.

O conde-duque de Olivares intentou reformar a España no século XVII para solucionar a crise interna e manter a hexemonía en Europa.

O descontento dos portugueses pola política de castelanización e a obrigada participación de soldados portugueses en Cataluña, xunto á perda de parte do seu imperio colonial polos ataques dos holandeses, foron os detonantes da independencia.

O duque de Braganza foi proclamado rei de Portugal, Xoán IV, aproveitando a debilidade da Monarquía española. España recoñeceu a independencia de Portugal en 1668, tras os intentos fallidos de recuperalo. O matrimonio de Catarina de Braganza con Carlos II de Inglaterra fortaleceu a alianza anglo-portuguesa, dificultando a recuperación do reino para a Coroa española.

A entrada de tropas reais en Cataluña para combater os franceses, que invadiran o Rosellón, levou á sublevación popular, coñecida como 'Corpus de Sangue'. Os segadores (campesiños) sublevaronse e mataron o vicerrei, o conde de Santa Coloma, en Barcelona.

A Generalitat catalá, liderada por Pau Clarís, convocou Cortes e asumiu o goberno de Cataluña, buscando axuda en Francia. A Generalitat proclamou a Luís XIII conde de Barcelona en 1641 durante a rebelión.

As tropas reais entraron en Barcelona en 1652 e Felipe IV ratificou os privilexios forais de Cataluña. A rebelión de Cataluña durou anos e culminou cunha certa autonomía pero a soberanía española.

A crise provocou medidas para reforzar o poder real e a unificación lexislativa dos reinos. A Coroa buscaba unificar a España e garantir unha maior contribución económica dos reinos para a política exterior. A política do valido buscaba fortalecer a España.

A independencia de Portugal e a rebelión catalá foron respostas á política de centralización da Coroa española. Os diferentes reinos defenderon os seus privilexios forais e a súa autonomía ante as reformas.

Os arbitristas propuxeron medidas para superar a crise económica, recomendando a produción propia a través de medidas proteccionistas e a redución da emisión de moeda para combater a inflación.

Os Mouriscos eran musulmáns convertidos ó cristianismo logo da conquista de Granada polos Reis Católicos en 1492.

Foron expulsados de España no século XVII por Felipe III.

O Valido era unha figura política con gran poder, moi próxima ao Rei.

O Conde-Duque de Olivares foi o Valido de Felipe IV.

Un proxecto político que buscaba a unión de todos os reinos da Monarquía Hispánica en defensa común.

O duque de Medina Sidonia liderou unha conspiración en 1641 para crear un reino andaluz independente en Andalucía, sen éxito. Esta rebelión, como outras, foi reprimida con forza pola Coroa.

En 1648, o duque de Híjar encabezou unha conspiración na que pretendían establecer Aragón como un reino independente, buscando apoio de Portugal e Francia. Esta rebelión tamén foi suprimida pola Coroa.

O fracasso das reformas de Olivares e os numerosos conflitos internos e externos levaron á súa substitución por Luís Méndez de Haro.

A Paz de Westfalia en 1648, asinada por Luís de Haro, marcou o fin da guerra dos Trinta Anos e sinalou o comezo do declive da hexemonía española en Europa. España recoñeceu a independencia dos Países Baixos e Francia anexionou Alsacia e Lorena.

A guerra en Cataluña terminou en 1652 cando Felipe IV conquistou Barcelona, aproveitando a rebelión da Fronda en Francia.

O tratado de paz dos Pireneos, firmado en 1659 por Luís de Haro en representación de España e o Cardeal Mazarino por Francia, sinalou o fin formal da guerra entre España e Francia. España cedeu territorios como Artois, o Rosellón e parte de Cataluña.

A Paz dos Pireneos estableceu unha fronteira con Francia nos Pireneos, casou a Luís XIV con María Teresa, filla de Felipe IV, e obrigou España a compensar os cataláns perseguidos.

Os tratados de Westfalia e os Pireneos marcaron o final da guerra dos Trinta Anos e o comezo do declive da Monarquía hispánica, dando paso á ascensión de Francia como potencia dominante en Europa.