Congo: Van Kolonie naar Onafhankelijkheid

De huidige president van de Democratische Republiek Congo die opnieuw verkozen is, ondanks protesten over een gebrek aan democratie.

De situatie in Oost-Congo wordt gekenmerkt door gewelddadige conflicten tussen rebellen en de Congolese regering, waarbij de bevolking vaak het slachtoffer is.

Deze middelen worden door rebellengroepen gebruikt om hun activiteiten te financieren, waardoor de gewelddadige conflicten in Oost-Congo voortduren.

De VN-Veiligheidsraad en de VN-missie Monusco zijn betrokken bij het stoppen van het geweld in Oost-Congo, maar de missie zal eind 2024 uit Congo vertrekken.

Deze aanhoudende conflicten hebben tragische gevolgen voor de bevolking, met miljoenen doden en een grote humanitaire crisis.

Op de Conferentie van Berlijn in 1885 werd Leopold II van België erkend als heerser over de Congo-Vrijstaat, een gebied dat een groot deel van het Congobekken omvatte.

De Congolezen werden in de Congo-Vrijstaat zwaar uitgebuit en mishandeld, wat leidde tot veel kritiek op het beleid van Leopold II.

In 1908 werd de Congo-Vrijstaat door België overgenomen, na veel kritiek op het beleid van Leopold II.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog vochten Congolese soldaten onder leiding van de Force Publique tegen Duitse kolonies, waarbij duizenden Congolezen omkwamen.

Na de Eerste Wereldoorlog kreeg België ook het bestuur over de Duitse kolonies Rwanda en Burundi.

Het Belgische koloniale beleid werd uitgevoerd door drie instanties: de overheid, de missies en de ondernemingen, die elk verantwoordelijk waren voor hun eigen taken.

In de Belgische kolonie was de voertaal Frans, alle beslissingen werden in Brussel genomen en Congolezen hadden geen politieke inspraak.

Beperkt aantal Congolezen werd opgeleid voor verantwoordelijke functies, enkel degenen die een westerse levensstijl aannamen en een beperkt middelbaar onderwijs genoten, werden bevorderd tot 'évolués'.

De authenticiteitscampagne van Mobutu was een poging om de Congolese cultuur te bevorderen en terug te keren naar traditionele waarden.

Mobutu gebruikte zijn authenticiteitscampagne om zijn eigen macht te versterken door de steun van het volk te winnen.

Mobutu's authenticiteitscampagne had invloed op de Congolese cultuur, maar had geen invloed op de Congolese economie.

Mobutu kreeg steun van westerse landen tijdens de Koude Oorlog, omdat hij als bondgenoot tegen het communisme werd gezien.

De val van Mobutu werd veroorzaakt door een combinatie van factoren, waaronder binnenlandse protesten en de destabilisatie van de regio door de Rwandese genocide.

De Rwandese genocide werd veroorzaakt door de crash van het vliegtuig van de Rwandese president, die werd gezien als de aanleiding tot het geweld tussen Hutu’s en Tutsi’s.

Kagame, vice-president van Rwanda, vormde een alliantie om Mobutu af te zetten, bestaande uit ontevreden Congolese soldaten, kindsoldaten, en soldaten uit Rwanda en Oeganda.

De alliantie die Kagame vormde, viel eerst vluchtelingenkampen aan bij de grens met Rwanda en trok vervolgens naar Kinshasa om Mobutu af te zetten.

De Rwandezen en Oegandezen kregen toegang tot Congolese grondstoffen als beloning voor hun steun in de strijd tegen Mobutu.

Kabila, na het afzetten van Mobutu, bleef een autoritaire leider, net als zijn voorganger.

Kabila’s poging om buitenlandse troepen uit Congo te verwijderen leidde ertoe dat zijn bondgenoten zich tegen hem keerden, omdat ze invloed wilden houden op de Congolese grondstoffen.

De Congolese presidentsverkiezingen in 2006 waren de eerste democratische verkiezingen in de geschiedenis.

Kabila’s presidentschap werd gekenmerkt door twijfelachtige verkiezingsresultaten en oppositie tegen zijn pogingen om een derde termijn te verkrijgen.

Kabila’s poging om aan de macht te blijven leidde tot protesten, die hardhandig werden onderdrukt, met als gevolg tientallen doden.

De verkiezingen van 2018 hadden een aantal problemen, waaronder de afwezigheid van internationale waarnemers en pers, problemen met de kiezerslijsten en stemcomputers, intimidatie en omkoping.

Tshisekedi won de presidentsverkiezingen in 2018, maar moest concessies doen aan Kabila om aan de macht te komen.

Jef Van Bilsen creëerde een plan in 1955 om de onafhankelijkheid van Congo te begeleiden, voorgesteld als een 30 jaar durend proces. Belgen waren echter van mening dat Congo meer tijd nodig had.

In 1957 kregen de Congolezen bepaalde vrijheden. Deze omvatten de vrijheid van pers en meningsuiting. Dit leidde tot de oprichting van de eerste Congolese politieke partij.

De Expo ’58 inspireerde de Congolezen om onafhankelijkheid te eisen. Ze zagen diverse landen zoals Ghana en India die onafhankelijk waren en ontdekten dat Belgen niet superieur waren. Dit moedigde de vorming van verschillende Congolese politieke partijen aan.

De meeste Congolese politieke partijen waren gebaseerd op regio en etniciteit. Patrice Lumumba richtte de eerste nationale partij op, die gericht was op eenheid.

Lumumba richtte de MNC (Mouvement National Congolais) op, een nationale partij die streed voor eenheid en onafhankelijkheid van Congo.

België haalde financiële voordelen uit Congo, maar na de oorlog werd Congo een financiële last. Dit was een factor die de snelle dekolonisatie beïnvloedde.

Op 20 januari 1960 begon een conferentie tussen Congolezen en Belgen om de onafhankelijkheid van Congo te bespreken. Een tweede conferentie werd enkele maanden later gehouden. De conferenties beslisten over de datum van de Congolese onafhankelijkheid (30 juni 1960) en beoogden de bescherming van Belgische belangen.

Na de eerste verkiezingen in Congo in 1960, won de MNC. Congo werd echter geconfronteerd met etnische spanningen, een vertrek van Belgen, en een gebrek aan voorbereiding op onafhankelijkheid.

Ondanks tegenwerking van de Belgen slaagde Lumumba erin een regering te vormen. Kasavubu werd president en Lumumba premier.

Op 30 juni 1960 kreeg Congo zijn onafhankelijkheid. Koning Boudewijn gaf een toespraak over de 'beschaving' die België had gebracht. Lumumba sprak over de onderdrukking en uitbuiting, en de hoop voor een betere toekomst voor Congo.

Na de onafhankelijkheid bleef racisme en lage lonen een probleem in het Congolese leger, wat leidde tot een opstand. Blanke officieren werden mishandeld en sommige Belgische vrouwen werden verkracht. Dit resulteerde in een massaal vertrek van Belgen, inclusief ambtenaren. Lumumba ontsloeg blanke officieren en benoemde Mobutu tot stafchef.

Moïse Tshombe verklaarde Katanga, een rijke mijnbouwprovincie, onafhankelijk van Congo. Belgen steunden Tshombe, omdat ze hem zagen als een marionet en hem omkochten. Ze stuurden een leger naar Congo om de Congolese soldaten te ontwapenen.

Lumumba vroeg de Verenigde Naties om hulp tegen de Belgische agressie. Albert Kalonji verklaarde de diamantprovincie Zuid-Kasai ook onafhankelijk. Omdat de hulp van de VS onzeker was, vroeg Lumumba steun aan de Sovjet-Unie, wat hem een communistisch imago gaf.

In 1960, na een staatsgreep, greep Mobutu de macht in Congo. Lumumba werd gevangengezet en later vermoord in Katanga.

Mobutu's dictatuur in Congo, die een enorme invloed had, begon na vijf jaar onrust. Hij verrijkte zichzelf ten koste van de bevolking en voerde een campagne voor 'authenticiteit' om de Congolese cultuur te bevorderen, waardoor hij in 1971 de naam van het land veranderde in Zaïre. Corruptie en vriendjespolitiek werden wijdverspreid, en de levensstandaard van de bevolking daalde.