Congo: Van Kolonie naar Onafhankelijke Staat

Congo-Vrijstaat was een gebied in Centraal-Afrika dat in 1885 tijdens de Conferentie van Berlijn aan Leopold II van België werd toegekend.

De Congolese bevolking werd zwaar uitgebuit en mishandeld onder het bewind van Leopold II. Kritiek en druk leidden uiteindelijk tot de overdracht van Congo-Vrijstaat aan België in 1908.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog dienden Congolese soldaten in het 'Force Publique' om te vechten tegen Duitse kolonies.

Na de Eerste Wereldoorlog breidde het Belgische koloniale bestuur zich uit naar Rwanda en Burundi. De kolonie werd geleid door drie instanties: de overheid, de missies en bedrijven.

Het Congolese koloniale leger bestond uit een kleine groep blanke officieren en tienduizenden Congolese soldaten. Het Frans was de voertaal en alle beslissingen werden in Brussel genomen, Congolezen hadden geen inspraak.

Congolezen kregen een beperkt basisonderwijs, maar weinig toegang tot hoger onderwijs. Een kleine groep Congolezen die het westerse levenspatroon overnamen en een beperkt middelbaar onderwijs kregen, werden 'évolués' genoemd.

De evolués bekleden lagere administratieve functies en werden minder betaald dan blanke collega's. Ze kregen langzaam inzicht in de ongelijkheid en begonnen te beseffen dat er een betere toekomst mogelijk was.

Na de Tweede Wereldoorlog werd in veel kolonies een dekolonisatieproces gestart. België onderschatte de invloed van deze trend op Congo, waardoor de dekolonisatie overhaast en chaotisch verliep.

De situatie in het oosten van de Democratische Republiek Congo, waar verschillende rebellengroepen actief zijn en geweld en onveiligheid heersen. De conflicten worden gevoed door de handel in grondstoffen, met betrokkenheid van lokale milities, het Congolese regeringsleger en buitenlandse actoren zoals Rwanda en Oeganda.

De grootste en duurste vredesmissie van de Verenigde Naties, met een budget van meer dan 1 miljard dollar per jaar en meer dan 17.000 militairen en civiele medewerkers. De missie, Monusco, is al 20 jaar actief in Congo, met als doel rebellegroepen te bestrijden en stabiliteit te herstellen.

De Congolese president Félix Tshisekedi wil dat de VN-vredesmissie Monusco zich terugtrekt uit Congo. De terugtrekking is gepland voor eind 2024.

Een belangrijke factor die bijdraagt aan het conflict in Oost-Congo. De controle over deze bronnen genereert inkomsten voor rebellengroepen, het Congolese leger en buitenlandse spelers, wat de conflicten aanwakkert.

De democratische verkiezingen in de Democratische Republiek Congo worden vaak gekenmerkt door onregelmatigheden en manipulaties. De presidentsverkiezingen van 2023 leidde tot opnieuw een verkiezingsoverwinning voor Félix Tshisekedi, wat leidde tot protesten en de bestrijding van de oppositie.

In 1955, Jef Van Bilsen proposed a 30-year plan to guide Congo towards independence. Belgian witnesses argued that Congo needed more than 30 years for a smooth transition. It wasn't until 1957 that Belgium granted Congo certain freedoms.

Etienne Mylemans saw Expo '58 as a catalyst for the demand for independence. 100 Congolese people were at the expo, witnessing independent nations like Ghana and India. This sparked a realization that Congo could also be independent, and it instilled a sense that Belgians weren't superior, as they also had an underclass.

Congolese parties formed were mostly based on regional and ethnic lines. Patrice Lumumba, seeking a unified Congo, founded the first unitary party.

Geneviève Ryckmans pointed to financial reasons behind the swift decolonization. Congo had always funded itself, but began costing Belgium money, prompting a rapid decolonization. The Belgians didn't want to invest further in Congo.

On 20 January 1960, the first round-table conference took place in Brussels between Congolese and Belgian representatives. A second conference followed a few months later. These conferences resulted in Congo's independence on June 30, 1960, and secured the business interests of the Belgians.

The MNC won the first elections in late May 1960. The newly independent Congo faced various challenges, including ethnic tensions and a divided population. Many Belgians left the country, leaving it unprepared for independence. The Congo had no financial resources and no one adequately equipped to manage the newly independent nation.

Lumumba successfully formed a government despite resistance from the Belgians. Kasavubu became president, and Lumumba was appointed prime minister.

On June 30, 1960, Congo gained independence. King Baudouin and Lumumba both gave speeches, but with distinct focuses. Baudouin talked about the work of civilization and avoided mentioning Leopold II's atrocities. Lumumba talked about the end of oppression and exploitation, along with future plans for Congo.

General Janssens claimed that the Congolese army hadn't changed much since independence, arguing that the situation was the same before and after independence. However, dissatisfaction was growing within the Congolese army. Racial discrimination, low wages, and the continued presence of white officers fueled discontent. The situation escalated into mutiny, leading to violence against white people, including Belgian women. This prompted many Belgians, including government officials, to flee Congo.

On July 11, 1960, Moïse Tshombe declared the independence of Katanga, a wealthy mining province. The Belgians were heavily involved, supporting Ttshombe financially and militarily, sending troops to Congo to disarm Congolese soldiers.

After facing Belgian aggression, Lumumba sought help from the United Nations. Subsequently, Albert Kalonji declared the independence of the diamond-rich Southern Kasai province. Lumumba turned to the Soviet Union for support, which led to him being perceived as a communist.

In September 1960, Mobutu seized power through a coup. Lumumba was imprisoned and taken to Katanga, where he was tortured and murdered.

Mobutu's rule was marked by a dictatorship and corruption. He implemented an 'authenticity campaign' to promote Congolese culture and reduce colonial influences, changing the country's name from Congo to Zaire in 1971. However, this campaign only served to further entrench corruption and favoritism, leading to a decline in the living standards of the Congo's population.

The term "'dipenda'" is the Congolese word for independence. It reflects the Congolese perspective on their own independence, showing their own narrative and experience.

Mobutu's campagne die de nadruk legt op Congolese tradities en een terugkeer naar de eigen cultuur om zo de steun van de bevolking te winnen.

Mobutu probeert de macht naar zich toe te trekken door de steun van de bevolking te winnen via de authenticiteitscampagne.

De Koude Oorlog heeft Mobutu geholpen om aan de macht te blijven, omdat hij gesteund werd door westerse landen die hem zagen als een bondgenoot tegen het communisme.

De gebeurtenissen in Rwanda, met name de genocide en de vluchtelingenstroom, destabiliseerden de regio en leidden tot de val van Mobutu.

De conflicten in Rwanda leidden tot een vluchtelingenstroom, waardoor de spanningen in Congo hoog opliepen en uiteindelijk aanleiding gaven voor de gewelddadige afzetting van Mobutu.

Na de genocide in Rwanda vluchtten Hutu's naar Zaïre, waardoor onrust ontstond. Kagame, de vicepresident van Rwanda, organiseerde met steun van Oeganda een opstand om de vluchtelingenkampen aan te vallen en Mobutu af te zetten.

De opstand tegen Mobutu werd geleid door Laurent-Désiré Kabila en kreeg steun van troepen uit Rwanda en Oeganda, die Congolese bodemrijkdommen als beloning eisten.

De nieuwe president van Congo, Laurent-Désiré Kabila, was net zo dictatoriaal als zijn voorganger en kreeg te maken met opstand door zijn oude bondgenoten die de natuurlijke rijkdommen van Congo wilden controleren.

De Congolese bevolking kon in 2006 voor het eerst hun president kiezen, met Joseph Kabila als de eerste verkozen president.

De verkiezingen in 2011 werden gekenmerkt door fraude en betwisting, wat de democratische geloofwaardigheid van de staat in twijfel trekt.

Joseph Kabila probeerde zijn macht te behouden door de verkiezingen uit te stellen en protesten hardhandig te onderdrukken.

De verkiezingen van 2018 verliepen moeizaam met problemen met de kiezerslijsten, internationale waarnemers en intimidatie, wat de twijfels over de democratische processen in Congo versterkt.

Félix Tshisekedi werd tot president gekozen na een deal met Joseph Kabila, waarin de controle over strategische sectoren bij Kabila's kamp bleef.

De aanname van een nieuwe regering door Tshisekedi, met een focus op inclusie en een beperkter aantal leden, was bedoeld om de invloed van Joseph Kabila te verminderen.