Inleiding tot Communicatie

Communicatie Motieven

• Mensen communiceren omwille van genegenheid, erkenning, invloed of macht.
• Deze behoeften zijn belangrijk op alle niveaus: van individueel tot maatschappelijk.
• International akkoorden & bedrijfscommunicatie bevredigen deze behoeften op maatschappelijk niveau.

Overbrengen van een Boodschap

• De manier waarop we een boodschap overbrengen hangt af van de medium, doelgroep en context.
• Media zijn technische of fysieke middelen die een boodschap omzetten in signalen, verzenden en ontvangen via een kanaal, tijd en ruimte overbruggen, en geschikt zijn voor zender en ontvanger .

Communicatieniveaus

• Intrapersoonlijke communicatie: Communicatie met jezelf (innerlijke dialoog).
• Interpersoonlijke communicatie: Communicatie tussen een beperkt aantal mensen in directe interactie.
• Massacommunicatie: Communicatie via een medium naar een groot, verspreid publiek, vaak zonder directe interactie.

Massacommunicatie versus Interpersoonlijke Communicatie

• De grens tussen interpersoonlijke communicatie en massacommunicatie vervaagt door nieuwe media en platformen.
• Massacommunicatie is niet altijd meer eenrichtingsverkeer, zoals te zien in gemedieerde interpersoonlijke communicatie.
• Voorbeelden zijn gesprekken op 'X' die door iedereen gevolgd kunnen worden.

Transmissie- en Transformatiemodel

• Transmissiemodel: Medium als een tussenschakel die boodschappen verzendt.
• Transformatiemodel: Media veranderen boodschappen en creëren betekenis.
• The medium is the message (Marshall McLuhan): Het communicatiemiddel heeft meer invloed op de interpretatie van de boodschap dan de boodschap zelf

Communicatiesectoren

• Massamedia: Grote media (tv, radio, kranten, tijdschriften) die informatie aan een groot publiek geven.
• Digitale en nieuwe media: Media op internet (websites, apps, sociale media, video's).
• Marketing en reclame: Promoten van producten of diensten.
• Interne en organisatorische communicatie: Communicatie binnen bedrijven of organisaties.
• Onderwijs en training: Communicatie gericht op leren en kennisdeling.
• Overheidscommunicatie: Informatie die de overheid met het publiek deelt.
• Gezondheidscommunicatie: Informatie over gezondheid en zorg, bv. communicatie over handen wassen of mondmaskerdragen.
• Eventcommunicatie: Organiseren en communiceren van evenementen.

Massacommunicatie versus Massamiddelen

• Massacommunicatie: Het proces waarbij een boodschap via een medium aan een groot publiek wordt overgebracht.
• Massamiddelen: Communicatiemiddelen die een zender toelaten een boodschap uit te zenden naar een omvangrijk publiek.
• De uitvinding van de boekdrukkunst in de 15e eeuw maakte massale verspreiding van informatie mogelijk.

Historisch Perspectief: De Krant

• De 19e eeuw was de bloeiperiode voor de krant in België.
• De grondwet van 1830 garandeerde persvrijheid, maar de dagbladzegel (belasting op kranten) beperkte de toegankelijkheid.
• De afschaffing van de dagbladzegel in 1848 leidde tot een toename van kranten en een grotere toegankelijkheid.
• Verzuiling (verdeling van de samenleving in levensbeschouwelijke of sociaal-economische groepen ) weerspiegelde zich in de kranten: liberale, socialistische en katholieke kranten.
• De 20e eeuw bracht ontzuiling, waardoor de krant evolueerde van een politiek naar een commercieel instrument.
• De concurrentie van radio, televisie en internet leidde tot een dalende populariteit voor kranten.
• Kranten focussen nu op online aanwezigheid, bijlagen en specials om te overleven.

Functies van de krant van vandaag:

• Informatieve functie: Actuele gebeurtenissen en maatschappelijke thema's.
• Sociale functie: Mensen bespreken wat in de krant staat.
• Opiniërende functie: Mensen vormen een mening.
• Amusementsfunctie
• Servicefunctie Geven van informatie over bv. wegenwerken en overlijdensberichten.

Overtuigingsstrategieën

• Cardstacking: Selectief bewijs presenteren om een standpunt te ondersteunen, tegengestelde informatie wordt weggelaten.
• Aperte bewering: Direct en ongenuanceerde beweringen zonder bewijs.
• Bandwagon- of meezuigeffect: Mensen aanmoedigen om een bepaalde standpunt te volgen omdat anderen dat doen.
• Etikettering en stereotypering: Negatieve labels of stereotypen gebruiken om een individu of groep te kleineren om zo hun standpunt te ontkrachten.
• Belachelijk maken: Gebruik van spot of sarcasme om de tegenstander of diens argumenten te kleineren.
• Testimonials: Beroemdheden of andere invloedrijke figuren inzetten om een product of idee te promoten.
• Herhaling: Herhaling van een boodschap tot deze blijft hangen en herkenbaar is. 
• Rationalisatie: Onacceptabele gedragingen proberen te rechtvaardigen met rationele argumenten.
• Retoriek: Gebruiken van welsprekendheid en krachtige taal om een emotionele reactie op te roepen en mensen te overtuigen.
• Simplificatie: Complexe problemen op een overdreven eenvoudige manier voorstellen, vaak met een idee van een gemakkelijke oplossing.
• Zondebokmechanisme: Een ander de schuld geven voor eigen tekortkomingen.

Overtuigingsstrategieën van Cialdini

• Wederkerigheid: Als een bedrijf iets waardevols aanbiedt, voelen consumenten zich moreel verplicht om iets terug te doen.
• Commitment & consistentie: Mensen willen consistent zijn in hun gedrag en keuzes.

Persoonlijke Ruimte

• Persoonlijke ruimte is een mentale 'bubbel' van ruimte die iedereen om zich heen heeft.
• De grootte van de persoonlijke ruimte en de regels rond lichamelijk contact verschillen per cultuur.

Culturele invloeden op Persoonlijke Ruimte

• Specifieke culturen: Strikte scheiding tussen zaken en privéleven.
• Diffuse culturen: Mensen vinden het belangrijk om hun zakenpartners ook persoonlijk te leren kennen.

Tijdsoriëntatie

• Monochronie: Prioriteit aan één taak tegelijk; tijd is schaars en moet efficiënt gebruikt worden.
• Polychronie: Prioriteit aan meerdere taken tegelijkertijd; tijd is flexibel en relationeel.