Podcast
Questions and Answers
Çevre hukukunun temel ilkeleri, yalnızca hukukun kendisine özgü bilgilerle oluşturulmuştur.
Çevre hukukunun temel ilkeleri, yalnızca hukukun kendisine özgü bilgilerle oluşturulmuştur.
False
Çevre hukuku, bağımsız bir alan olarak gelişmesini sürdürebilmek için belirli ilkelere ihtiyaç duyar.
Çevre hukuku, bağımsız bir alan olarak gelişmesini sürdürebilmek için belirli ilkelere ihtiyaç duyar.
True
Çevre hukukuna temel oluşturan ilkeler birbirlerinden bağımsız olarak çalışır.
Çevre hukukuna temel oluşturan ilkeler birbirlerinden bağımsız olarak çalışır.
False
Çevre hukukunun karakter kazanmasında temel ilkelerin etkisi yoktur.
Çevre hukukunun karakter kazanmasında temel ilkelerin etkisi yoktur.
Signup and view all the answers
Çevre hukuku ilkeleri, yalnızca çevre sorunları ile ilgili değildir.
Çevre hukuku ilkeleri, yalnızca çevre sorunları ile ilgili değildir.
Signup and view all the answers
Katılım ilkesi sadece bir ilke değildir, aynı zamanda bir haktır.
Katılım ilkesi sadece bir ilke değildir, aynı zamanda bir haktır.
Signup and view all the answers
Bilgi edinme hakkı kanunu 2004 yılında yürürlüğe girmiştir.
Bilgi edinme hakkı kanunu 2004 yılında yürürlüğe girmiştir.
Signup and view all the answers
Önleme ilkesi, tedavi etme yaklaşımına dayanır.
Önleme ilkesi, tedavi etme yaklaşımına dayanır.
Signup and view all the answers
Koruyucu hekim mantığı, tedavi etmeyi öncelikler arasında görür.
Koruyucu hekim mantığı, tedavi etmeyi öncelikler arasında görür.
Signup and view all the answers
Katılım ilkesi, bilgi ve belge edinme hakkı olmadan uygulanamaz.
Katılım ilkesi, bilgi ve belge edinme hakkı olmadan uygulanamaz.
Signup and view all the answers
Çevre kanunu, kirlenen veya bozulmaya neden olan tarafın harcamaları karşılamasını öngörür.
Çevre kanunu, kirlenen veya bozulmaya neden olan tarafın harcamaları karşılamasını öngörür.
Signup and view all the answers
Kirleticilerin masraflarını karşılaması, 1982 yılında kabul edilmiştir.
Kirleticilerin masraflarını karşılaması, 1982 yılında kabul edilmiştir.
Signup and view all the answers
Rio bildirgesi, çevresel maliyetleri göz önüne almayı önerir.
Rio bildirgesi, çevresel maliyetleri göz önüne almayı önerir.
Signup and view all the answers
Kirlenme ve bozulmanın önlenmesi için yapılan harcamalar, devletten bağımsız olarak kirleten tarafından karşılanmaz.
Kirlenme ve bozulmanın önlenmesi için yapılan harcamalar, devletten bağımsız olarak kirleten tarafından karşılanmaz.
Signup and view all the answers
Çevre kanununun 3. maddesi g bendi, çevresel iyileştirme için yapılan harcamaların kim tarafından karşılanacağını belirtir.
Çevre kanununun 3. maddesi g bendi, çevresel iyileştirme için yapılan harcamaların kim tarafından karşılanacağını belirtir.
Signup and view all the answers
Kalkınma anlayışı antroposantrik bir yaklaşım içermez.
Kalkınma anlayışı antroposantrik bir yaklaşım içermez.
Signup and view all the answers
Sürdürülebilir kalkınma, çevreci ve kalkınmacı bakış açıları arasında bir denge arayışıdır.
Sürdürülebilir kalkınma, çevreci ve kalkınmacı bakış açıları arasında bir denge arayışıdır.
Signup and view all the answers
Gelişmiş ülkeler kuzeyi temsil ederken, az gelişmiş ülkeler güneyi temsil etmektedir.
Gelişmiş ülkeler kuzeyi temsil ederken, az gelişmiş ülkeler güneyi temsil etmektedir.
Signup and view all the answers
Sürdürülebilir kalkınma, ulaşılması gereken bir hedef olarak belirtilmiştir.
Sürdürülebilir kalkınma, ulaşılması gereken bir hedef olarak belirtilmiştir.
Signup and view all the answers
Sosyal ve çevresel olarak sürdürülebilir olmayan ekonomik büyüme yeterlidir.
Sosyal ve çevresel olarak sürdürülebilir olmayan ekonomik büyüme yeterlidir.
Signup and view all the answers
Kuzeyin bakış açısı kalkınmacı bir yaklaşımdır.
Kuzeyin bakış açısı kalkınmacı bir yaklaşımdır.
Signup and view all the answers
Klasik fayda-maliyet analizi, sürdürülebilir kalkınmanın temelini oluşturmaz.
Klasik fayda-maliyet analizi, sürdürülebilir kalkınmanın temelini oluşturmaz.
Signup and view all the answers
Adalet anlayışı sürdürülebilir kalkınmaya dayanmaktadır.
Adalet anlayışı sürdürülebilir kalkınmaya dayanmaktadır.
Signup and view all the answers
Yeni bir ekonomik büyüme dönemine ihtiyaç duyulmadığı ifade edilmiştir.
Yeni bir ekonomik büyüme dönemine ihtiyaç duyulmadığı ifade edilmiştir.
Signup and view all the answers
Çalışmanın giriş kısmında adalet anlayışının önemi vurgulanmamıştır.
Çalışmanın giriş kısmında adalet anlayışının önemi vurgulanmamıştır.
Signup and view all the answers
Çevrenin korunması ve kalkınma kavramları birbirleriyle çatışır.
Çevrenin korunması ve kalkınma kavramları birbirleriyle çatışır.
Signup and view all the answers
2002 Johannesburg Sürdürülebilir Kalkınma Dünya Zirvesinde yoksullukla mücadele önemli bir hedef olarak belirlenmiştir.
2002 Johannesburg Sürdürülebilir Kalkınma Dünya Zirvesinde yoksullukla mücadele önemli bir hedef olarak belirlenmiştir.
Signup and view all the answers
Sürdürülebilir olmayan üretim ve tüketim kalıplarının değiştirilmesi, 2002 zirvesinde ele alınmayan bir konudur.
Sürdürülebilir olmayan üretim ve tüketim kalıplarının değiştirilmesi, 2002 zirvesinde ele alınmayan bir konudur.
Signup and view all the answers
SK yaklaşımı, kalkınma ve çevre arasındaki ilişkinin sadece çatışma ile ilgili olduğunu savunur.
SK yaklaşımı, kalkınma ve çevre arasındaki ilişkinin sadece çatışma ile ilgili olduğunu savunur.
Signup and view all the answers
Çevrenin korunması, kalkınma için gereksinim duyan bir unsurdur.
Çevrenin korunması, kalkınma için gereksinim duyan bir unsurdur.
Signup and view all the answers
Study Notes
Çevre Hukukunun İlkeleri
- Çevre hukuku, çevre hukukuna temel oluşturan, bu hukuk dalının bağımsız bir alan olarak gelişmesinde ve kendine özgü bir karakter kazanmasında belirleyici ilkelerdir.
- Bu ilkeler, başta ekoloji olmak üzere, çevre ile ilgili bilim dallarının verileri ışığında oluşturulmuştur.
- İlkeler birbirlerini tamamlayıcı nitelikler taşır.
Başlıca İlkeler
- Kirleten Öder İlkesi
- İhtiyat İlkesi
- Katılım İlkesi
- Önleme İlkesi
- Entegrasyon İlkesi
- Sürdürülebilir Kalkınma İlkesi
Kirleten Öder İlkesi
- Zarara neden olan kişi, sebep olduğu zararla mücadelenin bedelini ödemelidir.
- Çevresel kirliliğin mali bedelinin karşılanmasına yönelik bir araçtır.
- Çevresel kirlenmeden kim sorumlu?
- Sorumluluk nasıl gerçekleştirilecektir?
Kirleten Öder İlkesi Tanımı
- Kirletenin, çevrenin kabul edilebilir bir durumda olmasını sağlamak için kamu otoritelerince belirlenen kirliliği önleme ve kontrol önlemlerinin masraflarına katlanmasıdır.
- Ekonomik kökenli tanımında, kirletenin çevrenin kabul edilebilir bir durumda olmasını sağlamak için kamu otoritelerince belirlenen kirliliği önleme ve kontrol yöntemlerinin masraflarına katlanmasıdır.
Kirliliğin Önlenmesi ve Kontrolü İfadesi
- Önce önlemeye, sonra kontrole vurgu yapılır.
- Kirleten, kirlenme olasılığını önlemek için gerekli tedbirleri alacak ve masraflarını karşılayacaktır.
- Önlemlerin hiç alınmamış veya gerektiği şekilde alınmamış olması durumunda, kirleten yine ilgili masrafları karşılamakla yükümlüdür.
Çevre Kazaları Durumu
- Önlemlerin kirleten tarafından alınması beklenmez.
- Gereken önlemler kamu otoritelerince alınır.
- Masraflar kirletenden tahsil edilir.
- Yetkililerin ilk harcamaları yapabilmesi için evrensel sözleşmeler ve ulusal çevre mevzuatında acil müdahale fonları oluşturulmuştur.
Kabul Edilebilirlik Düzeyi
- Kabul edilebilirlik düzeyi nasıl belirlenecek?
- Kirliliği önleme ve kontrol masrafları nasıl ve ne ölçüde saptanabilecek?
- Önlemleri belirlemede hangi yaklaşım esas alınacak?
Kirleten Öder
- 1972 Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından kabul edilmiştir.
- Rio bildirgesi "çevre maliyetleri" başlığı altında.
- Çevre Kanunu "ilkeler" başlıklı 3. maddesi g bendinde yer almaktadır.
Çevre Kanunu "İlkeler" Başlıklı 3. Maddesi g Benti
- Kirlenme ve bozulmanın önlenmesi, sınırlandırılması, giderilmesi ve çevrenin iyileştirilmesi için yapılan harcamalar kirleten tarafından karşılanır.
- Kirleten, kirlenmeyi veya bozulmayı durdurmak, gidermek veya azaltmak için gerekli önlemleri almaması veya kamu kurum ve kuruluşlarca doğrudan bu önlemlerin alınması sonucunda oluşan harcamalar 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre kirletenden tahsil edilir.
Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik m.4/1
- Kirleten, atıkların oluşturduğu veya oluşturabileceği çevresel kirlenme ve bozulmayı önlemek, sınırlandırmak, gidermek ve çevrenin iyileştirilmesi için yapılan harcamaları karşılayacaktır.
Kirleten Öder İlkesi İle Beklenen
- Maliyet-fiyat ilişkisiyle çevresel kaynakların daha iyi dağılımı ve üretim araçları gibi ekonomik kullanımı sağlanır.
- Kirletenler, sebep oldukları kirlilikle mücadelenin bedelini öderken; çevresel zararlara neden olanlar, zararları azaltmaya yönelik yöntemler geliştirmeye ve teşvik edilir.
Kirleten Öder İlkesine Getirilen Eleştiriler
- Uygulamanın zorlukları
- Parası olan kişilerin kirlilikle mücadele maliyetinin tüketiciye yansıtarak kirletme hakkını satın alması.
- Belirlenemeyen çevresel unsurların fiyatlandırılması.
Kirleten Öder İlkesinin Hayata Geçirilmesine Yönelik Yöntemler
- Müdahaleci Yöntemler (devlet)
- Emir ve kontrol
- Kirlilik ücretleri
- Ortak tazmin fonları ve kirlilik sigortaları
- Piyasa yöntemleri (ekonomik güdü)
- Mülkiyet hakları
- Emisyon ticareti
Türkiye'de Uygulama (Çevre Kanunu m.3/g)
- Emir kontrol yöntemleri (standartlar)
- Kirlilik ücretleri (vergi, harç, katılma payı, emisyon ücreti vb.)
- Temiz teknolojinin teşvik edilmesi
- Kirleten öder ilkesinde kirlilikle mücadele önlemlerinin mali yükünün azaltılması (devletin yardımıyla).
- Çevre kirliliğinin önlenmesi ve giderilmesi için teşvik uygulaması.
İhtiyat İlkesi
- 1970'lerde Almanya'da uygulanmaya başlanmıştır.
- Bilimsel belirsizlik varsa, önleyici tedbirler alınmalıdır.
- Faaliyetin olumsuz çevresel etkileri hakkında şüphe varsa, önleyici tedbirler alınır.
İhtiyat İlkesinin Uygulama Araçları
- Yasaklama
- Sıkı koşullara bağlanmış izin sistemi
- Bazı üretim yöntem ve teknolojilerinin kullanımı zorunluluğu
- İspat yükünün tersine çevrilmesi
- Karar alma usullerinde değişiklik
Hareketsizlik veya Yasaklama
- Sıfır risk
- Yeni kimyasal madde veya atığın çevreye bırakılması reddedilebilir.
- Yasaklama tam veya kısmi olabilir.
- Bazı istasyonların kurulması yasak olabilir.
Sıkı Koşullara Bağlanmış İzin
- Faaliyet gerçekleştirilmeden önce, faaliyetin gerçekleştirileceği yerin yetkili mercilerine durumun bildirilmesi ve izin talep edilmesi gereklidir.
- Tehlikeli madde ve atıkların uluslararası transferi gibi durumlarda da bu uygulama geçerlidir.
Bazı Üretim Yöntem ve Teknolojilerinin Kullanma Zorunluluğu
- Temiz teknolojilerin kullanımı zorunludur.
- Mevcut en gelişmiş-en ileri teknolojilerin kullanılmasının şart koşulması gerekmektedir.
İspat Yükünün Tersine Çevrilmesi
- Çevresel bozulmaya yol açabilecek faaliyete karşı çıkanlar, bu faaliyetin çevresel zarar yaratmayacağını ispatlamakla yükümlüdür.
Karar Alma Usullerinde Değişiklik
- Evrensel metinlerin hazırlanması için teknik kararların çoğunlukla alınması kabul edilmektedir.
- İsteksiz tarafın iznini alma zorunluluğundan kurtulmak hedeflenmektedir.
Katılım İlkesi
- Bireylerin çevresel yönetim sürecinde rol alması ve sürece etkide bulunması
- Kendi yaşamlarını şekillendirecek bu süreci yönlendirmesi ve ifade etmesi
Yönetim Sürecinde Katılım
- Karar alma aşamasında çevrenin korunması için katılım çok önemlidir.
- Uygulama aşamasında hizmet alımı veya idareye/yargıya başvuru şeklinde katılım sağlanabilir.
- Karar alma aşamasında katılım yeterli değilse, ikinci aşamada daha önem kazanır.
Katılım İlkesinin Yararları
- Çevresel kararların demokratik meşruiyetini ve etkililiğini artırır
- Halka idari kararların alınması ve uygulanması sürecinin denetimi imkanı sağlar.
- Devlet idaresinde şeffaflığı artırır.
- İlgili idari birime temel oluşturacak sağlam bilgiye erişme olanağı sağlar.
- İdari kararların yerel koşulları da göz önünde bulundurarak alınmasını sağlar.
Katılım İlkesini Diğer İlkelerden Ayıran Özellik
- Sadece bir ilke değil aynı zamanda bir "hak"tır.
- Katılım ilkesinin hayata geçirilmesinin ön koşulu bilgi ve belge edinme hakkının kabulüdür.
Önleme İlkesi
- Korumak, tedavi etmekten iyidir (Koruyucu hekim mantığı).
- Mevcut çevresel sorunların giderilmesi değil, önlenmesi önceliklidir.
Önleme İlkesinin Özellikleri
- Akılcı ve ekonomiktir.
- Çevre sorunlarının ortaya çıkmasından önce alınacak tedbirler, sonradan alınacak tedbirlerden daha akılcı ve ekonomiktir.
- İhtiyat ilkesinin çekirdeğini oluşturur.
Entegrasyon İlkesi (Bütünleyicilik İlkesi)
- Farklı öğelerin bir bütün içinde uyumlu bir şekilde birleştirilmesi
- Çevre hukukunda esas alınan bütüncül yaklaşımın bir yansımasıdır.
Entegrasyon İlkesi (Bütünleyicilik İlkesi) Dış Entegrasyon
- Çevre koruma gereklerinin diğer politika alanlarının şekillenmesi ve yürütülmesinde dikkate alınması
- Diğer politikaların çevre politikasıyla uyumlu hale getirilmesi gerekliliği
Entegrasyon İlkesi (Bütünleyicilik İlkesi) İç Entegrasyon
- Bir maddenin veya faaliyetin sadece belli bir çevresel öğe üzerinde değil, bütünsel çevre bağlamında doğuracağı etkilerin göz önünde tutulması gerekliliği.
- Sektörel yaklaşımın terk edilerek bütüncül bir yaklaşım benimsenmesi
Sürdürülebilir Kalkınma
- Ekonomik büyüme ile doğal kaynak korunması arasındaki dengeyi sağlama
- Kalkınma, sosyal ve kültürel öğeleri de içeren bir kavramdır.
- Büyüme, ekolojinin ilkelerini yadsıyan sınırsız bir kaynak tüketim anlayışını temsil eder.
- Kalkınma, kaynakların kıtlığının ve yenilenemez kaynakların farkına vararak sürdürülebilirliği içerir.
- Doğal kaynak kullanımını, insanların hizmetine tahsis edilmiş bir kaynak olarak görmez.
Sürdürülebilir Kalkınma - Denge Arayışı
- Kuzey ile Güney arasındaki çatışmaya dengeleyici bir araç gibi karşımıza çıkar.
- Gelişmiş ülkeler çevreci bir bakış açısını yansıtırken, gelişmekte olan ülkeler kalkınmacı bir bakış açısını benimsemiştir.
- Güney, Kuzey'in uygulamalarını sömürgecilik aracı olarak algılayarak, sürdürülebilir kalkınma modellerine karşı çıkmaktadır.
Sürdürülebilir Kalkınma - Gelecek Kuşakların İhtiyaçları
- Gelecek kuşakların ihtiyaçları dikkate alınarak sürdürülebilir bir kalkınma modeli önerilir.
- İmzalanan uluslararası antlaşmalar ve anlaşmalar sürdürülebilir kalkınma için bir yol haritası oluşturur.
- Sürdürülebilir kalkınma, çevre koruma politikalarının temel kavramdır.
Brundtland Raporu
- Çevre sorunlarının insan refahını tehdit ettiğini ve sürekli ve dengeli bir kalkınma ihtiyacını vurgular.
- Sürdürülebilir kalkınmaya dayalı bir adalet anlayışının gerekliliğini vurgulamıştır.
Sürdürülebilir Kalkınma - Önem Kazanmasının Nedeni
- Mevcut ekonomik kalkınma anlayışının tehlikeyi gösteren gerçeklerle karşı karşıya gelmesi.
- Doğal kaynakların sınırlı olduğu gerçeği.
- Kurgulanmamış kalkınma stratejisinin gelecekteki ihtiyaçları gözetmeyebileceği konusu.
- Çevresel bozulmanın çoğu zaman geri döndürülemez olduğu gerçeği.
Sürdürülebilir Kalkınmanın Temel Felsefesi
- Ekonomik ve sosyal yapı ile çevrenin etkileşiminin bütüncül bir şekilde değerlendirilmesi.
- Bugünküler ve gelecekteki nesillerin, kalkınmanın getirdiği fırsatlardan hakkaniyetli bir şekilde yararlanmasının sağlanması.
Sürdürülebilir Kalkınmada "Çevre" Sözcüğünün Olmaması
- Sürdürülebilir kalkınma kavramının içeriğinde çevre sözcüğü bulunmamakla birlikte, kavramın özü çevrenin korunması ve kalkınma kavramlarının birbirini tamamladığıdır.
2002 Johannesburg Sürdürülebilir Kalkınma Dünya Zirvesi
- Yoksullukla mücadele
- Sürdürülebilir olmayan üretim ve tüketim kalıplarının değiştirilmesi
- Doğal kaynakların korunması ve yönetilmesi
- Enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi
- Enerji kullanımında adil ve dengeli bir dağılım
- Biyolojik çeşitliliğin korunması
Yeşil Büyüme
- Sürdürülebilir kalkınma kavramıyla bağlantılı
- OECD ve uluslararası örgütlerin "yeşil büyüme" veya "yeşil ekonomi" tanımı.
- Çevresel iyileştirmelere katkı sağlayan mal ve hizmetlerin yatırım ve tüketimini önceliklendiren bir anlayış.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Related Documents
Description
Bu quiz, çevre hukukunun temel ilkeleri hakkında bilgi vermektedir. Katılım, bilgi edinme ve önleme ilkeleri gibi kavramlar çevre hukuku içerisinde önemli bir yer tutar. Geçmişte kabul edilen düzenlemeler ve ilkelerin çevre sorunları üzerindeki etkisi ele alınmaktadır.
