Буындар туралы ақпарат

Жалпы сипаттама

• Буын — сүйектердің бір-бірімен қосылуы.
• Буынның негізгі қызметі — қозғалыс.
• Буындардың түрлеріне байланысты қозғалыс мүмкіндігі және қарсылығы да әртүрлі болады.
• Буындар адам ағзасындағы қозғалыс жүйесінің негізгі құрылымдық элементтері болып табылады.

Буындардың құрылысы

• Буындық қуыс: сүйектердің бір-бірімен жалғасу аймағындағы бос кеңістік.
• Буындық қабық (капсула): буындық қуысты қоршайтын жіңішке тін қабаты. Буындық қабықтың функцияларына буындық қуыстың ішіндегі қысымды реттеу, майлау, сүйекті қорғау жатады.
• Буындық сұйықтық: буындық қуыста орналасқан, қозғалысты жеңілдететін және сүйектерді майлайтын сұйық зат.
• Синовиалды мембрана: буын қабығының ішкі жағын қаптайтын тін қабаты. Оның функцияларына буындық сұйықтықты өндіру кіреді.
• Буын шеміршегі: буын беттерін жабатын және қозғалыс кезіндегі үйкелісті азайтатын ерекше тін.

Буындық қосылымдардың типтері

• Буында қозғалыстың ағзалар үшін қажетті дәрежесіне қарай бірнеше типтерге жіктеледі:

  • Жоқ қозғалысы бар (фиброзды буындар)
  • Кем қозғалысы бар (семязуын буындары)
  • Еркін қозғалысты (синовиалды буындар)

• Фиброзды буындар:

  • Бұл буындар қозғалыс мүмкіндігі шектеулі.
  • Мысалы, жақ сүйегінің буыны, сүйектерді біріктіретін сүйек тіндері.

• Семязуын буындары:

  • Бұл буындар фиброзды буындарға қарағанда қозғалыс мүмкіндігі біршама көп.
  • Мысалы, омыртқа аралық буындар.

• Синовиалды буындар:

  • Бұл буындар ең кең таралған буындар және қозғалыс мүмкіндігі ең жоғары.
  • Буындық қабық: буын беттерін қаптайды, буындық сұйықтықты бөледі, буынды қорғайды.
  • Буындық беттер: буындық сұйықтыққа батып, теменгі қысымны ұстап тұрады.
  • Сіңірлер мен буын шеміршектері қозғалыс кезінде сүйектерді қорғайды.
  • Синовиалды буындардың түрлеріне: шар тәрізді, эллипстік т.б. жатады.

Буындың қозғалыс шектелу себептері

• Буындық зақымданулар, тіреуік жарақаттары
• Қабыну аурулары(артрит)
• Тамыр жүйесінің аурулары
• Жағдайға тәуелді аурулар
• Белгісіз себептер

Буындың аурулары (мысалдар)

• Артроз (дегенеративті буын ауруы)
• Ревматоидты артрит
• Буындық инфекциялар
• Буындық зақымданулар (жарақаттар)
• Буындық қабықтың бұзылуы (синовит)
• Буындың ісінуі
• Буындың қаттылығы

Буындың саулығын қамтамасыз ету

• Дұрыс тамақтану, сау өмір салты
• Дене белсенділігін сақтау
• Қозғалыстарды дұрыс орындау
• Жарақат алмауға тырысу
• Регулярлы медициналық тексеруден өту