Untitled Quiz

बदलते जीवन: भाग १

इसवी सन १९६१ ते २००० पर्यंत भारतीय जीवनातील बदल स्पष्ट केले आहेत.
विसाव्या आणि एकविसाव्या शतकात मानवी जीवन झपाट्याने बदलले आहे.
पूर्वीच्या तुलनेत आता गोष्टी वास्तवात उतरल्या आहेत.
प्राचीन आणि मध्ययुगीन काळात धर्म महत्त्वाचे होते.
हिंदू, मुस्लिम, ख्रिस्ती, शीख, जैन, बौद्ध, पारशी व ज्यू हे प्रमुख धर्म होते.
आधुनिकीकरण आणि डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी भारतीय विचारधारेत मोठा बदल घडवून आणला.
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी भारताचे संविधान तयार केले.
संविधानाप्रमाणे सर्वांच्या दृष्टीने कायद्यापुढे समानता आहे.
धर्म, वंश, जात, लिंग किंवा जन्मस्थान या कारणांवरून भेदभाव केला जाणार नाही.
नागरिकांना भाषण व अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य, शांततेने एकत्र जमण्याचा व संघटित होण्याचा हक्क आहे.
देशातील सर्व नागरिकाला संपूर्ण देशात मुक्तपणे राहणे, फिरणे, संचार व व्यापार करण्याचा अधिकार आहे.
संविधानाने जातिव्यवस्थेवर धक्का बसला.
जुन्या तरतुदींमुळे जीवनाच्या सर्वांगीण बदलाचा मार्ग खुला झाला.
ब्रिटिश राजवटीत रेल्वे डब्यांचे चार प्रकार होते.
तिसर्‍या वर्गाचे प्रवाशांकडे नकारात्मक नजर होती.
१९७८ मध्ये रेल्वे विभागात तीन वर्गाची व्यवस्था काढून टाकल्या.
पुढे पुणे-मुंबई आणि मुंबई-कोलकता दौड्यावर वर्गविरहित गाड्या सुरू झाल्या.

बदलते जीवन: भाग २

स्वतंत्र भारतात सामाजिक बदल, कुटुंबसंस्था, समाजकल्याण, आरोग्य, अनुसूचित जाती व जमातीआणि सार्वजनिक आरोग्य या बाबींचा समावेश होतो.
समाजात छोटे मोठे बदल हळूच घडून आले आहेत.
नागरिकाला हॉटेलमध्ये धार्मिक, वंश, जात, लिंग या कारणांवरून प्रवेश नाकारता येणार नाही.
मतप्रदर्शन सुरु झाले.
स्वातंत्र्यपूर्व काळात कुटुंबसंस्था भारतीय समाजाची एक प्रमुख ओळख होती.
जागतिकीकरणाच्या लाटेमुळे विभक्त कुटुंब व्यवस्थेला चालना मिळाली.
भारतात समाजकल्याण खाते १४ जून १९६४ रोजी स्थापन झाले.
भारत हा जगातील पहिला देश जो संविधानात समाजकल्याणाला कर्तव्य म्हणून नमूद केलेल्या आहे.
भारतीय नागरिकांसाठी पूरक रोजगार, आरोग्य, शिक्षण व विकासासाठी संधी उपलब्ध करणे हे समाजकल्याण कार्यक्रमाचे उद्दिष्ट आहेत.
डॉ. एन. गोपीनाथ यांनी भारतात पहिली 'ओपन हार्ट शस्त्रक्रिया' यशस्वी केली.
भारतात मूत्रपिंड प्रत्यारोपण यशस्वी झाले.
१९७१ मध्ये ही शस्त्रक्रिया यशस्वी झाली.
डॉ. जॉनी आणि डॉ. मोहनराव ह्यांनी ही कृती केली.

बदलते जीवन: भाग ३

टेस्ट ट्यूब बेबी तंत्रज्ञानाचा प्रचार झाला.
कोलकता येथे डॉ. सुभाष मुखोपाध्याय यांनी 'दुर्गा' या मुलीचा जन्म करून दिला.
प्रतिकूल परिस्थितीतील तरुणांसाठी शिक्षणाची सोय सुरू झाली.
भारतात ग्रामीण व नागरी जीवन बदलत आहे.
जनसांख्या वाढ झाली.
८२% लोक ग्रामीण भागात होते.
१९७१ मध्ये ८०.१% लोक ग्रामीण भागात राहत होते.

बदलते जीवन: भाग ४

ग्रामीण भागात शेती, ग्रामीण दळणवळण, आरोग्य व शिक्षणाचा विकास हा महत्त्वाचा विषय आहे.
स्वतंत्रोत्तर कालखंडात ग्रामीण विकास हा मोठ्ठा प्रयत्नात ठळक झाला होता.
सरकारने समूह विकास योजनेने शेती व जलसिंचनाचा विकास केला.
ग्रामीण भागातील शिक्षण, आरोग्य, स्वच्छता ह्यांचा विकास केला.
विद्युतीकरण योजनांमध्ये वाढ दिसून येत होती.
१९६६ पासून पंप आणि कूपनलिकांना अधिक वीज देण्याची योजना सुरु झाली.
ग्रामीण भागात विद्युतीकरणाची मोठी वाढ झाली.
ग्रामविज्ञापने, ग्रामपंचायत, आदि.
स्वातंत्र्योत्तर भारतीय समाजात ग्रामीण व शहरी जीवनांमधील फरक स्पष्ट केला आहे.