Bone Structure: Compact and Cancellous Bone

Bone Structure

• Compact Bone: Dense, compact tissue that forms the outer layer of bones
  • Composed of cylindrical units called osteons
  • Osteons contain:
    • Central canal (Haversian canal): contains blood vessels and nerves
    • Concentric layers of bone matrix (lamellae)
    • Lacunae: small cavities containing bone cells (osteocytes)
• Cancellous Bone: Spongy, porous tissue that forms the inner layer of bones
  • Composed of trabeculae: thin, branching strands of bone tissue
  • Contains red bone marrow: produces blood cells

Bone Functions

• Support: Provides framework for the body
• Protection: Protects internal organs, such as the brain, heart, and lungs
• Movement: Acts as a system of levers, allowing for movement and locomotion
• Blood Cell Production: Produces blood cells in the bone marrow
• Storage of Minerals: Stores minerals such as calcium and phosphorus

Bone Development and Maintenance

• Ossification: Process of bone formation
  • Two types: intramembranous (direct) and endochondral (indirect)
• Bone Remodeling: Continuous process of bone resorption and formation
  • Involves osteoclasts (break down bone) and osteoblasts (build bone)
• Bone Growth: Bones grow through the process of appositional growth

Suv O'zgarishi

• Kompakt Suv: Suvning tashqi qatlami tashkil etuvchi zich, zich to'qima
  • Osteonlar deb ataluvchi silindrsimon birliklardan iborat
  • Osteonlarda:
    • Markaziy kanal (Haversian kanali): qon tomirlari va nervlarni o'z ichiga oladi
    • Bone matrixning (lamellae) konsentrik qatlamlari
    • Lakunalar: suyak hujayralari (osteotsitlar) joylashgan kichik kavernalar
• Kancelluz Suv: Suvning ichki qatlami tashkil etuvchi xarobali,Porli to'qima
  • Trabekulalar deb ataluvchi yupqa, shoxlanib ketayotgan suyak to'qimalaridan iborat
  • Qizil suyak mazasi mavjud: qon hujayralarini ishlab chiqaradi

Suv Funktsiyalari

• Qo'llab-quvvat: Badanni tashkil etuvchi ramka
• Himoya: Ichki a'zolarni, masalan, miya, yurak, o'pkanlarni himoya qiladi
• Harakat: Suv tizimini tashkil etuvchi, harakat va yurishga imkon beradi
• Qon Hujayralari Ishlab Chiqarish: Qon hujayralarini ishlab chiqaradi
• Minerallar Ombori: Kaltsiy, fosfor va boshqa minerallarni saqlaydi

Suv Rivojlanishi va Saqlanishi

• Ossifikatsiya: Suv hosil bo'lish jarayoni
  • Ikki xil: intramembran (to'g'ridan-to'g'ri) va endokondral (bilvosita)
• Suv Qayta Qurilishi: Suvni buzish va qurish jarayoni
  • Osteoklastlar (suvni buzadi) va osteoblastlar (suvni quradi) ishtirok etadi
• Suv O'sishi: Suv appozitsional o'sish jarayoni orqali o'sadi

Suyak Tuzilishi

Suyak To'qimalari Komponentlari

• Organik matritsa: suyak to'qimasining 35% ni tashkil etadi, kollagen tolalari (I turi) va proteoglikanlaridan iborat
• Anorganik matritsa: suyak to'qimasining 65% ni tashkil etadi, gidroksiapotit (kalsiy fosfat) kristallaridan iborat

Suyak Hujayralari

• Osteoblastlar: suyak shakllanishiga javobgar, osteoid (mineralizlanmagan suyak matritsasi) ishlab chiqarishadi
• Osteoklastlar: suyakning yemirishiga javobgar, suyak to'qimasini yemirishadi
• Osteotsitlar: yetuk suyak hujayralari, suyak matritsasida joylashgan, suyak to'qimasini saqlab turishadi

Suyak Tuzilishi

• Kompakt suyak: zich, kompaktsiz suyak to'qimasi, suyakning tashqi qatlamini tashkil etadi
• Kancelluz suyak: porli, spongiyali suyak to'qimasi, suyakning ichki qatlamini tashkil etadi
• Periosteum: suyakning tashqi qatlamini, suyakni atrof-muhit bilan bog'laydi
• Endosteum: suyakning ichki qatlamini, suyak moyini qoplashini tashkil etadi

Suyak Turlari

• Uzun suyaklar: diafiz (sklet), metafiz (o'sish qatlami) va epifiz (uch) bilan tavsiflanadi
• Qisqa suyaklar: kub shaklidagi suyaklar, qo'llab-quvvatlash va barqarorlikni ta'minlaydi
• Yassi suyaklar: yupiq, yassi suyaklar, ko'pincha egri yoki plastinka shaklida
• Notekis suyaklar: murakkab, notekis shakllari, ko'pincha ko'p xususiyatlarga ega

Suyak Rivojlani

• Intramembranoz ossifikatsiya: suyakning shakllanishi, mesenchimal hujayralardan tashkil topadi, flat suyaklarni shakllantiradi
• Endokondral ossifikatsiya: suyakning shakllanishi, kartaobrazdan tashkil topadi, uzun suyaklarni shakllantiradi