बैंकिङ्ग सेवाहरूमा नयाँ प्रविधि

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

बैंकिङ्ग सेवाहरूमा नयाँ प्रविधिको प्रयोग कसले बढावा दिएको छ?

ग्राहकहरूको माग

बैंकका प्रतिस्पर्धी

विभिन्न बैंकहरूको सहकार्य (correct)

सरकारी नीतिहरू

नेपालमा बैंकहरूको सहकार्यले केमा योगदान पुर्याएको छ?

सिर्जित र अर्थशास्त्रीय क्रियाकलापमा कमी

ग्राहकहरूको सेवामा कमी

बैंकिङ्ग प्रणालीको सुदृढीकरण (correct)

नयाँ बैंकहरूको स्थापनामा ढिलाइ

विभिन्न बैंकहरूको सहकार्यले केमा सहयोग पुर्याउँछ?

तालिममा

बजार नीतिमा

प्रविधि विकासमा (correct)

प्रतिस्पर्धामा

नेपालमा बैंकहरूको सहकार्य कहाँ देखिन्छ?

वाणिज्य, विकास बैंक, र वित्त कम्पनीहरूमा Signup and view all the answers

बैंकिङ्ग प्रणालीमा विभिन्न बैंकहरूको सहकार्यको उद्देश्य के हो?

आर्थिक विकासमा योगदान Signup and view all the answers

कर्जा असल को उद्देश्य क्या है?

लघुकर्जा समयमा आवश्यक कारवाही गर्नु Signup and view all the answers

लघुवित्त विकास बैंकहरूले महिलाहरूलाई सदस्य बनाउनको प्रमुख कारण के हो?

महिलाहरूको पारिवारिक र आर्थिक जिम्मेवारी Signup and view all the answers

लघुवित्त संस्थाहरूले सामाजिक उत्थानमा कस्तो योगदान पुर्याउँछन्?

गरीब वर्गका लागि कर्जा उपलब्ध गराउने Signup and view all the answers

सरु क्षा व्यवस्थाका क्रममा के गर्न आवश्यक हुन्छ?

चल अचल सम्पत्ति सरू क्षण लिनु Signup and view all the answers

कर्जा असलमा लघुवित्त संस्थाहरूले के गर्नुपर्छ?

आवश्यक कारवाही गर्नुपर्छ Signup and view all the answers

राष्ट्र बैंकको अन्य कार्यहरूमा के समावेश हुन्छ?

तोकेको अन्य काम गर्ने Signup and view all the answers

महिलाहरूको आर्थिक स्थिति के कारणले प्रभावित हुन्छ?

पारिवारिक र आर्थिक जिम्मेवारी Signup and view all the answers

लघुवित्त संस्थाहरूको संरचना र कार्यप्रणाली कसरी परिभाषित हुन्छ?

कर्जा असल र अन्य कार्यहरूद्वारा Signup and view all the answers

महिलाओं का आर्थिक सशक्तिकरण परिवार में किस प्रकार का प्रभाव डालता है?

परिवार में जिम्मेदारी का संतुलन लाता है Signup and view all the answers

महिलाओं की सशक्तिकरण से कौन सा सकारात्मक परिवर्तन होता है?

पारिवारिक संरचना में स्थिरता लाना Signup and view all the answers

महिलाओं को सशक्त बनाना किस प्रकार का विकास करता है?

आर्थिक और सामाजिक विकास में सकारात्मक प्रभाव Signup and view all the answers

महिलाओं को नए व्यवसायिक अवसरों का समर्थन किस कारण से मिलता है?

उनके आर्थिक सशक्तिकरण पर ध्यान देने के कारण Signup and view all the answers

महिलाओं के सशक्तिकरण का प्रमुख उद्देश्य क्या है?

समाज में उनकी स्थिति को सुधारना Signup and view all the answers

लघुवित्त विकास बैंकों को किन समस्याओं का सामना करना पड़ रहा है?

इन सब समस्याओं का समावेश Signup and view all the answers

लघुवित्त विकास बैंक द्वारा दिए जाने वाले कर्जों की उच्चतम व्याजदर क्या है?

25 प्रतिशत Signup and view all the answers

लघुवित्त विकास बैंकों को थोक कर्ज़ प्राप्त करने में क्या कठिनाइयाँ हैं?

वीभिन्नता से कर्ज वितरण Signup and view all the answers

खराब कर्जा का आकार लघुवित्त प्रणाली में कितना होना चाहिए?

1 प्रतिशत Signup and view all the answers

21वीं सदी में बैंक को सशक्त बनने के लिए क्या आवश्यक है?

सचू ना प्रविधि का प्रयोग करना Signup and view all the answers

लघुवित्त विकास बैंकों द्वारा कर्ज का प्रवाह किस वर्ग से किया जा रहा है?

विपन्न वर्ग Signup and view all the answers

उच्च व्याजदरों का प्रभाव किस प्रकार हो सकता है?

विपन्न वर्ग पर बोझ डालना Signup and view all the answers

किस कारण से लघुवित्त विकास बैंकों को सचू ना प्रविधिको प्रयोग में कमी हो रही है?

शिक्षा की कमी Signup and view all the answers

नेपालको बैंकिङ प्रणालीमा इजाजतप्राप्त बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुको संख्या २०८१ असार मसान्तमा कति थियो?

११० Signup and view all the answers

नेपालमा वाणिज्य बैंकको शाखा संख्या २०८१ असार मसान्तमा कति थियो?

५०५६ Signup and view all the answers

नेपालको बैंकिङ क्षेत्रमा कति प्रकारका बैंक र वित्तीय संस्थाहरुको वर्गीकरण गरिएको छ?

पाँच Signup and view all the answers

बागमती प्रदेशको वित्तीय पहुँचको स्थिति कस्तो छ?

दृढ Signup and view all the answers

कर्णाली प्रदेशको वित्तीय पहुँचको स्थिति कस्तो देखिन्छ?

कमजोर Signup and view all the answers

नेपालमा कर्जा प्रवाह अर्थतन्त्रको कूल ग्राहस्थ उत्पादनको कुन प्रतिशतको हाराहारीमा पाएको छ?

१००% Signup and view all the answers

नेपालको बैंकिङ प्रणालीमा लघुवित्त वित्तीय संस्थाको भूमिका के हो?

वित्तीय पहुँचको मध्यस्थ गर्न Signup and view all the answers

बैंकिङ क्षेत्रको कुल सम्पत्तिमा वाणिज्य बैंकको हिस्सा के कति छ?

दुई तिहाई भन्दा बढी Signup and view all the answers

नेपाल राष्ट्र बैंकको प्रादेवीक कार्यालयहरु कति छन्?

उपत्यका बाहिर ८ Signup and view all the answers

नेपालको वित्तीय पहुँचले कस्तो प्रभाव पार्ने अपेक्षा गरिएको छ?

दिगो विकास Signup and view all the answers

नेपालमा कर्जा सच्याउनेका लागि कुन संस्था छन्?

Credit Rating Agency Signup and view all the answers

नेपालको स्थानीय तहमा वाणिज्य बैंकको कम्तीमा कति शाखा हुनु पर्छ?

रूपमा एक Signup and view all the answers

कस्ता बैंकहरूको संरचना नेपालमा Universal Banking Model तर्फ रुपान्तरण गरिरहेको छ?

वाणिज्य बैंक र वित्त कम्पनी Signup and view all the answers

ग्राहकलाई प्राथमिकता दिने अवधारणा का क्या महत्व है?

ग्राहक की संतोषजनक सेवा के लिए Signup and view all the answers

बैंक में पारदर्शिता का क्या अर्थ है?

बैंक की गतिविधियों में स्पष्टता और खुलापन रखना Signup and view all the answers

बैंक के ग्राहक शिक्षा का मुख्य उद्देश्य क्या है?

ग्राहकों को सुविधाओं की जानकारी देना Signup and view all the answers

ग्राहकों के लिए समान व्यवहार किस नीति का हिस्सा है?

हर ग्राहक को एक समान सेवा प्रदान करना Signup and view all the answers

डिजिटल सेवाओं की पेशकश करने का लक्ष्य क्या है?

ग्राहकों के लिए सेवाओं को सुलभ और आसान बनाना Signup and view all the answers

कर्मचारी प्रशिक्षण का प्रमुख उद्देश्य क्या है?

कर्मचारियों को ग्राहक सेवा में सुधार करने के लिए प्रशिक्षित करना Signup and view all the answers

किस प्रकार की सेवाएं विभिन्न ग्राहकों को उपयुक्त होती हैं?

विभिन्न ग्राहकों के अनुसार अलग-अलग सेवाएं Signup and view all the answers

ग्राहक सेवा में सरल भाषा का उपयोग क्यों किया जाता है?

ग्राहक को समझाने में आसान बनाने के लिए Signup and view all the answers

Study Notes

बैंकिङ अवधारणा र नेपालमा बैंकिङ विकास

बैंक भनेको निक्षेप प्राप्त गर्न र कर्जा प्रदान गर्न इजाजत पाएको वित्तीय संस्था हो।
बैंकिङ भनेको पैसाको बचत, ऋण, र विभिन्न वित्तीय सेवाहरू प्रदान गर्ने प्रक्रिया हो।
यो एक प्रकारको वित्तीय मध्यस्थता हो जुन बचतकर्ताहरूको पैसा लिएर लगानीकर्तालाई ऋण दिन्छ।
बैंक एक वित्तीय मध्यस्थता हो जो मुख्य रूपले निक्षेप स्वीकार गर्छ, सेवा प्रदान गर्छ, र जसलाई कोष चाहिन्छ उनीहरूलाई कोष प्रदान गर्दछ।

नेपालमा बैंकिङको इतिहास

नेपालमा आधुनिक बैंकिङ प्रणालीको विकास २०औं शताब्दीको मध्यतिर सुरु भएको हो।
नेपालमा बैंकिङको इतिहासलाई निम्न चरणहरूमा विभाजन गर्न सकिन्छः
- प्राचीन काल (धातुका मुद्रा, तेजारथ अड्डा)
- आधुनिक बैंकिङको सुरुवात (पहिलो कागजी नोट)
- नेपाल राष्ट्र बैंकको स्थापना र विकास (विकास बैंकहरूको स्थापना)
- उदारीकरण र बैंकिङ क्षेत्रको विस्तार (२०४० को दशक, संयुक्त लगानीका बैंकहरू, ग्रामीण विकास बैंकहरू)
- नियमन र सुधार (नयाँ नेपाल राष्ट्र बैंक ऐन, बैंक र वित्तीय संस्था ऐन, मर्जर र अधिग्रहण)
- हालको अवस्था (विभिन्न वर्गका बैंकहरू, वित्तीय समावेशीकरण, अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डहरू)

नेपालमा हालको बैंकिङ अवस्था: एक विस्तृत विश्लेषण

नेपालको बैंकिङ क्षेत्रले २०८१ असार मसान्तमा ११० बैंकहरू तथा वित्तीय संस्थाहरू र ११,५५६ शाखा भएको छ।
२०७९, २०८० र २०८१ मा वाणिज्य बैंक, विकास बैंक, वित्त कम्पनी, लघुवित्त, र पूर्वाधार विकास बैंकको संख्या र शाखाको संख्या
बागमती प्रदेश उच्च वित्तीय पहुँचमा छ। कर्णाली प्रदेश कम छ।
डेबिट कार्ड, क्रेडिट कार्डको प्रयोग, कर्जाको विस्तार र निक्षेपको विस्तार निरन्तर विस्तारित भइरहेको छ।
लगभग दुई तिहाइ बैंक सम्पत्ति वाणिज्य बैंकहरूको छ।
कर्जालाई अर्थतन्त्रको कूल आन्तरिक उत्पादन (GDP) को करिब १००% र निक्षेप संकलन १२०%को हाराहारीमा रहेको छ।

तहगत बैंकिङ प्रणाली (क, ख, ग, घ वर्गीकरण)

नेपालको बैंकिङ प्रणालीलाई पूँजीगत आधारमा र कार्यक्षेत्रका आधारमा क, ख, ग र घ चार वर्गमा वर्गीकरण गरिएको छ।
क वर्ग: वाणिज्य बैंकहरू (८ अर्ब चुक्ता पुँजी, BAFIA 2073 को दफा ४९ (क))
ख वर्ग: विकास बैंकहरू (२.५० अर्ब चुक्ता पुँजी, BAFIA 2073 को दफा ४९ (ख))
ग वर्ग: वित्त कम्पनीहरू (बासेल ।। र III मापदण्ड, BAFIA 2073 को दफा ४९ (ग))
घ वर्ग: लघु वित्तीय संस्थाहरू (न्यूनतम ६० करोड, BAFIA 2073 को दफा ४९ (घ))

ग्राहकमुखी बैंकिङ सेवा

बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूले ग्राहकहरूको आवश्यकता र प्राथमिकतामा ध्यान केन्द्रित गर्दै सेवाहरू सुधार गर्नुपर्छ।
ग्राहकको गुनासा सुन्नु र हल गर्नु आवश्यक छ।
सबै ग्राहकहरूलाई बराबरको व्यवहार गर्नु पर्छ।
बैंकका सेवाहरूलाई डिजिटल बनाउनु पर्छ।
कर्मचारीहरूलाई ग्राहकमुखी सेवाको तालिम दिनु पर्छ।

ग्राहक संरक्षण सिद्धान्त (Customer Protection Principles)

ग्राहकहरूको हकहितको रक्षा गर्नु प्रमुख उद्देश्य ।
समान र निष्पक्ष व्यवहार, पारदर्शिता, उचित मूल्य निर्धारण, ग्राहक गोपनीयता, अधिकार सुरक्षा, विश्वास विकास, प्रतिस्पर्धा प्रोत्साहन, ग्राहक सुरक्षा, विवाद समाधान, जिम्मेवारी, र नियामक अनुपालन ।

ग्राहक पहिचान (Know Your Customers/KYC)

ग्राहकको सही पहिचान गर्न सकिने प्रक्रिया हो।
मनी लाउन्डरिङ र अन्य वित्तीय अपराध रोक्ने प्रयास।
कानूनी व्यवस्थाको कार्यान्वयन, साख वर्गीकरण, विश्वसनीयता, र अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डको पालना ।

निक्षेपका प्रकार तथा परिचालन

चल्ती निक्षेप (करिब बराबर तरलता)
बचत निक्षेप (हालको आवश्यकता र भविष्यको लागि)
मुद्दती निक्षेप (निश्चित समयसम्म जम्मा, उच्च ब्याज)
कल निक्षेप (तुरुन्त प्राप्त गर्न सकिने)

कर्जा लगानी र यसका सिद्धान्तहरू

बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूले निक्षेपहरूलाई निश्चित अवधिको लागि ब्याज सहित विभिन्न क्षेत्रहरूलाई दिने प्रक्रिया।
लगानीको विविधिकरण, नाफा योग्यता, जोखिम न्यूनीकरण, राष्ट्रिय हित, तरलता, दिगोपन र सामाजिक उत्तरदायित्व ।

भुक्तानीका साधनहरू

नगद
चेक, ड्राफ्ट, ट्राभलर चेक
क्रेडिट कार्ड, डेबिट कार्ड
इ-बैंकिङ (मोबाइल बैंकिङ, इन्टरनेट बैंकिङ)

RTGS प्रणाली (Real-Time Gross Settlement)

वास्तविक समयमा रकम स्थानान्तरण गर्ने इलेक्ट्रोनिक प्रणाली।
उच्च मूल्य, समय संवेदनशील लेनदेनहरूका लागि उपयोगी तरिका ।
ग्रोस सेटलमेन्ट (प्रत्येक लेनदेन तुरुन्तै सेटलमेन्ट हुन्छ)

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

यो क्विजले नेपालमा बैंकिङ्ग सेवामा नयाँ प्रविधि र बैंकहरूको सहकार्यको महत्वको बारेमा जानकारी दिन्छ। यसले प्रविधिको प्रयोगले कसरी बैंकिङ्ग क्षेत्रलाई परिवर्तन गरिरहेको छ भन्ने कुरामा प्रकाश पार्नेछ।