Biyoloji Elementleri ve Özellikleri

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Doğada bulunan toplam element sayısı nedir?

120

102

100

109 (correct)

Vücuttaki temel elementlerin yüzdesi nedir?

%75

%85,6

%99,3 (correct)

%90

En sık rastlanan elementler arasında hangisi yer almaz?

Oksijen (O)

Hidrojen (H)

Karbon (C)

Sodyum (Na) (correct)

Biyomoleküllerin yapısında bulunan element sayısı nedir?

27 Signup and view all the answers

Hangi element çift kovalent bağ kurma özelliğine sahip değildir?

Hidrojen (H) Signup and view all the answers

Canlıların atomik ve moleküler yapısında hangi elementler yer alır?

C, H, O, N, P, S Signup and view all the answers

Aşağıdaki elementlerden hangisi canlı organizmalarda önemli işlevler yürütmez?

Ar Signup and view all the answers

Hangi grup elementler canlılarda önemli işlevler yürütmektedir?

Na, K, Ca, Mg, Cl Signup and view all the answers

Aşağıdaki elementlerden hangisi canlı yapısı için sadece az miktarda bulunan bir elementtir?

I Signup and view all the answers

Buzu 00C'den suya dönüştürmek için gerekli olan ısı miktarı nedir?

80 cal/g Signup and view all the answers

Canlıların moleküler yapısında hangi elementlerin bir araya geldiği önemlidir?

C, H, O, N, P, S Signup and view all the answers

Yüksek dielektrik sabiti olan suyun (Ԑ=80) temel özelliği nedir?

İyonik çözücü olması Signup and view all the answers

Su hangi özelliği sayesinde çözme yeteneği gösterir?

Hidratlaşma özelliği Signup and view all the answers

Suyun dielektrik sabiti değeri nedir?

80 Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi suyun özelliklerinden biri değildir?

Sert bir yapıya sahip olması Signup and view all the answers

Coulomb Yasası'na göre iki yüklü partikül arasındaki kuvvet hangi faktörlere bağlıdır?

Partiküllerin yükleri ve aralarındaki uzaklık Signup and view all the answers

Eşit işaretli yüklü partiküller arasındaki kuvvetin özellikleri nelerdir?

İtme kuvveti oluşturur Signup and view all the answers

Boşluktaki partiküller için sağlanan sabit k'nin değeri nedir?

1 Signup and view all the answers

Eğer bir parçacığın yükü pozitif ve diğerinin yükü negatif ise, partiküller arasındaki kuvvetin türü nedir?

Çekim kuvveti Signup and view all the answers

Coulomb Yasası'nın matematiksel ifadesinde r neyi temsil eder?

Partiküllerin aralarındaki uzaklığı Signup and view all the answers

Suyun iyonlaşma özelliğinde hangi iyonlar oluşur?

Hidroksil (OH-) Signup and view all the answers

Su moleküllerinin birbirleriyle etkileşiminde hangi bağ türü önemli bir rol oynamaktadır?

Hidrojen bağı Signup and view all the answers

Hangi tür maddelere hidrofilik maddeler denir?

Su ile H bağları kurabilen maddeler Signup and view all the answers

Suyun hücre içi ve hücrelerarası ortamda ana bileşen olmasının nedeni nedir?

H bağı oluşturma eğilimi Signup and view all the answers

Su, hangi özelliği sayesinde diğer moleküllerle etkileşime girebilir?

Dipolar karakter Signup and view all the answers

Proteinlerin hangi işlevi enzimatik katalizdir?

Kimyasal tepkimeleri hızlandırma Signup and view all the answers

Hangi protein, oksijen taşıma işlevini üstlenir?

Hemoglobin Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi proteinlerin mekanik destek sağlama işlevini temsil eder?

Kollogen Signup and view all the answers

Sinir uyarılarının iletiminde hangi proteinler rol oynar?

Receptor proteinler Signup and view all the answers

Nükleik asitlerin temel işlevi nedir?

Bilgi taşımak Signup and view all the answers

Study Notes

Moleküler Biyofiziğin Kavramları (Bölüm II)

Moleküler biyolojide ele alınacak konular: Biyomoleküllerin alt yapısı, molekül içi ve moleküllerarası bağlar, Su; Biyolojik önemi ve özellikleri, Biyolojik Makromoleküller

Öğrenim Hedefleri-I

Biyolojik moleküllerin yapı taşlarını (element, mineral ve eser elementler) ve önemini kavramak
Atom ve elementlerin tanımını, atom çeşitlerini bilmek.
Atom altı parçacıkları ve aralarındaki ilişkiyi kavramak
Doğada bulunan temel kuvvetleri ve atomlar arası bağlanmalarda etkili kuvvetleri anlamak

Öğrenim Hedefleri-II

Bağ enerjisini tanımlayabilmek
Molekül içi ve moleküllerarası bağları sınıflandırmak
Kovalent ve kovalent olmayan bağlar arasındaki fiziksel ve yapısal farklılıkları açıklamak
Suyun biyolojik önemini ve fiziksel özelliklerini kavramak
Biyolojik makro-moleküllere örnek vererek görevlerini açıklamak

Atomlardan Moleküllere

Yaşayan canlılarda bulunan molekül tipleri ve oranları
Canlı yapısında bulunan moleküllerin rolleri

Canlıların Atomik ve Moleküler İçeriği

Canlılar, temel olarak C, H, O, N, P, S gibi hafif elementlerin atomlarından oluşur.
Canlılarda Na, K, Ca, Mg, Cl gibi elementler önemli işlevlere sahiptir.
Fe, Zn, Cu, F ve I gibi elementler de canlı organizmalarda az miktarda bulunmasına rağmen önemli işlevlere sahiptir.

Doğada Elementlerin Sayısı ve Biyomoleküllerin Yapısında Bulunan Elementler

Doğada 109 element mevcuttur.
Biyomoleküllerin yapısında 27 element bulunur.
En sık rastlanan elementler O₂ ve H'dir.
C, N ve O₂ çift kovalent bağlar kurabilir.
Makromoleküllerin ağırlıkları 10³-10⁹ dalton aralığındadır.

Vücuttaki Temel Elementler

Hidrojen (%63)
Oksijen (%26)
Karbon (%9)
Azot (%1)
Diğer elementler (%0,7) – Kalsiyum (Ca) ve Fosfor (P) gibi elementler de bulunur.

Eser Elementler

Demir (Fe), Selenyum (Se), İyot (I), Molibden (Mo), Bakır (Cu), Florür (F), Çinko (Zn), Manganez (Mn), Kalay (Sn), Silisyum (Si), Kobalt (Co), Vanadyum (V) ve Krom (Cr)

Vücut Sağlığı Açısından Mineral ve Eser Elementlerin Önemi

Mineral ve eser elementlerin eksikliği veya fazlalığının vücut sağlığına etkileri
Mineral ve eser elementlerin pH seviyelerindeki ve moleküler yapılarındaki etki mekanizmaları
Mineral ve eser elementlerin fiziksel özellikleri

Atom ve Element Nedir?

Atom: Maddenin temel yapı taşı
Element: Belirli bir atom türünden oluşan madde

Atom Çeşitleri

İzotop: Aynı proton sayısına ancak farklı nötron sayısına sahip atomlar
İzobarı: Aynı kütle sayısına ancak farklı proton sayısına sahip atomlar
İzoton: Aynı nötron sayısına ancak farklı proton sayısına sahip atomlar
İzomer: Aynı atom sayısına ve atom yapısına sahip ancak farklı geometrik yapıya sahip moleküller

Atomun Yapısı

Atomların çapları angstrom birimlerinde ölçülür (1Å=10-¹⁰ metre).
Atom çekirdeği etrafında bulunan elektron bulutları farklı enerji seviyelerine sahip (K, L, M,...)
İyon oluşumu: Elektron kazanımı veya kaybı sonucu oluşan atom

Atom-Altı Parçacıklar

Atomlar, kuarklar, leptonlar ve nötrinolar gibi temel parçacıklardan oluşmaktadır.
Hadronlar: baryonlar ve mezonlar

İzotopların Örnekleri

Hidrojen'in 3 izotopu vardır (1₁H¹, ₁H², ₁H³).
Çekirdeği stabil olmayan izotoplar radyoaktif izotoplar olarak tanımlanır.

Atomik Yapıların Kütle ve Elektrik Yükleri

Nötron, proton ve elektronun kütlesi ve elektrik yükü verilmiştir.

Temel Kuvvetler

Kütleçekim kuvveti (Graviton)
Zayıf nükleer kuvvet (Z ve W bozonlar)
Elektromanyetik kuvvet (Foton)
Güçlü nükleer kuvvet (Gluon)

Etkileşim Enerjisi veya Bağ Enerjisi

Isısal hareketlere karşılık gelen molekül başına ortalama kinetik enerji, vücut sıcaklığında RT~2,5 kJ/mol'dür.
Bağlanma enerjisi RT'den büyükse, etkileşimler kuvvetlidir, RT'ye yakın veya küçüktür, etkileşimler zayıftır.

Bağların Gücü

Kovalent bağların enerjisi (C-C, C-H) yaklaşık 300-400 kJ/mol iken kovalent olmayan bağların enerjileri 10-100 kat daha düşüktür (0.3-30 kJ/mol).

Molekül İçi ve Moleküllerarası Bağlar

Bağlar, kovalent bağlar(son derece kuvvetli), zayıf etkileşimler(hidrojen bağları, iyonik bağlar, van der Waals kuvvetleri) olarak sınıflandırılabilir.

Molekül İçi Ve Moleküllerarası Bağlar

Kovalent bağlar, atomlar arasında elektron paylaşımı ile oluşur.
İyonik bağlar, zıt yüklü iyonlar arasındaki çekim ile oluşur.
Hidrojen bağları, polar moleküller arasında oluşan özel bir zayıf etkileşimdir.
Van der Waals kuvvetleri, moleküller arasındaki geçici dipol-dipol etkileşimlerdir.

Hücre Ortamı, Su ve Diğer Bileşenler

Hücre ortamı boşluk gibi değildir.
Yüklü partiküller arasında daima su, diğer moleküller veya moleküllerin parçaları bulunmaktadır(dielektrik ortam).
Dielektrik ortamın varlığı, partiküller arasındaki gerçek etkileşim kuvvetini teorik değere göre daha düşük hale getirir.
Su, yüksek dielektrik sabiti ile iyi bir çözücüdür (E=80).

Suyun Özellikleri ve Canlılar İçin Önemi

Yüksek kaynama noktası (termoregülasyon)
Yüksek buharlaşma ısısı (termoregülasyon)
Yüksek özgül ısı (termoregülasyon)
Yüksek erime ısısı (donma direnci)
Yüksek dielektrik sabiti (iyonik çözücü)
Çözücü özelliği (hidratlaşma)
İyonlaşma özelliği (H₃O+ ve OH- iyonları)

Polar ve Apolar Moleküller

Suda çözünen moleküllere hidrofilik, çözünmeyen moleküllere ise hidrofobik maddeler denir.
Hidrofobik moleküller, suda birleşme eğilimindedir.

Biyolojik Makromoleküller

Proteinler, amino asitlerden oluşan polimerlerdir.
Nükleik asitler, nükleotidlerden oluşan polimerlerdir. (DNA ve RNA)
Polisakkaritler, şekerlerden oluşan polimerlerdir.
Lipitler, suda çözünmeyen organik moleküllerdir.

Amino Asitler

Proteinlerin yapıtaşlarıdır.
Alfa karbonuna bağlı bir amino grubu, karboksil grubu, hidrojen atomu ve bir yan zincir içerirler.
Yan zincirleri, polar, apolar veya iyonik olabilir.

Proteinler

Biyolojik reaksiyonları katalizleyen ve kontrol eden maddelerdir.
Enzimler, taşınma, yapı, hormonlar gibi birçok işlev görür.

Nükleik Asitler

Genetik bilgiyi taşıyan ve aktaran maddelerdir.
DNA ve RNA gibi farklı tipleri vardır.
Genetik kodlama ve protein sentezi gibi önemli süreçlere katılırlar.

Lipitler

Suda çözünmeyen organik moleküllerdir.
Enerji kaynağı, hücre zarlarının yapısı gibi çok önemli fonksiyonları vardır.

Kaynaklar

Biyofizik Ders Kitabı, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Pehlivan F. Biyofiziğe giriş

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Bu quizde, doğadaki elementlerin sayısı, vücuttaki temel elementlerin yüzdeleri ve biyomoleküllerin yapısında yer alan elementler gibi konular ele alınmaktadır. Canlıların atomik ve moleküler yapısındaki önemli unsurları keşfedeceksiniz.