Biologji Klasa 10

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Cili nga pohimet e mëposhtme e përshkruan më mirë funksionin e ribosomeve?

  • Rregullimin e ndarjes qelizore.
  • Gjenerimin e energjisë përmes frymëmarrjes qelizore.
  • Sintezën e proteinave. (correct)
  • Transportimin e lëndëve ushqyese në qelizë.

Çfarë ndodh me kromatinën gjatë ndarjes qelizore?

  • Kondensohet për të formuar kromozomet. (correct)
  • Mbetet e shpërndarë në të gjithë qelizën.
  • Transformohet në ribosome.
  • Shpërbëhet në grimca më të vogla.

Sa kromozome gjenden tipikisht në qelizat trupore të njeriut?

  • 23
  • 46 (correct)
  • 69
  • 92

Cilat janë dy format kryesore në të cilat paraqitet kromatina?

<p>Heterokromatinë dhe eukromatinë. (A)</p> Signup and view all the answers

Cili nga pohimet e mëposhtme është i vërtetë për qelizat seksuale (vezët dhe spermatozoidet) në krahasim me qelizat trupore të njeriut?

<p>Ato kanë gjysmën e numrit të kromozomeve. (D)</p> Signup and view all the answers

Cili nga organelet e mëposhtme përmban enzima që katalizojnë oksidimin e acideve yndyrore me zinxhir të gjatë?

<p>Peroksizomi (A)</p> Signup and view all the answers

Cili është roli kryesor i citoskeletit në qelizë?

<p>Të organizojë strukturat dhe aktivitetet e qelizës (A)</p> Signup and view all the answers

Cilat janë tre llojet kryesore të strukturave molekulare që përbëjnë citoskeletin?

<p>Mikrotubulat, mikrofilamentet, filamentet e ndërmjetme (B)</p> Signup and view all the answers

Përveç rolit mbështetës, cili është një tjetër funksion i rëndësishëm i citoskeletit lidhur me lëvizjen?

<p>Bashkëveprimi me proteinat motorike për të prodhuar lëvizje (A)</p> Signup and view all the answers

Çfarë ndodh me molekulat e acideve yndyrore pasi oksidohen në peroksizome?

<p>Ato kalojnë në mitokondri (A)</p> Signup and view all the answers

Në cilën pjesë të qelizës shtrihet citoskeleti?

<p>Në të gjithë citoplazmën (C)</p> Signup and view all the answers

Cili nga funksionet e mëposhtme nuk është një rol i citoskeletit?

<p>Prodhimi i energjisë (C)</p> Signup and view all the answers

Çfarë ndodh nëse citoskeleti dëmtohet ose prishet?

<p>Qeliza humbet formën e saj dhe funksionet e saj mund të preken. (B)</p> Signup and view all the answers

Cili është roli kryesor i molekulave të dineinës në funksionimin e qerpikëve dhe flagjelëve?

<p>Gjenerimi i lëvizjeve të përkuljes përmes ndryshimeve konformacionale të proteinave, të fuqizuara nga ATP. (D)</p> Signup and view all the answers

Si e përdorin krahët e dineinës ATP-në për të gjeneruar lëvizje në mikrotubula?

<p>Ato e hidrolizojnë ATP-në dhe përdorin energjinë për të kapur, shtyrë dhe lëshuar mikrotubulat fqinje. (C)</p> Signup and view all the answers

Cili është funksioni i proteinave ndërlidhëse në strukturën e qerpikëve dhe flagjelëve?

<p>Parandalojnë largimin e tepërt të mikrotubulave gjatë lëvizjes. (D)</p> Signup and view all the answers

Duke pasur parasysh diametrin e mikrofilamenteve, cili nga vlerat e mëposhtme është më e afërti me diametrin e tyre?

<p>$7 nm$ (B)</p> Signup and view all the answers

Cili është roli i ATP-së në ciklin e lëvizjes së molekulës së dineinës?

<p>ATP-ja siguron energjinë e nevojshme për ndryshimet në formën e proteinave të dineinës. (D)</p> Signup and view all the answers

Çfarë do të ndodhte nëse proteinat lidhëse midis mikrotubulave dyshe në një qerpik ose flagjel do të mosfunksiononin?

<p>Qerpiku ose flagjeli do të humbiste strukturën e tij dhe do të shkëputej. (B)</p> Signup and view all the answers

Ku e merr dineina energjinë e nevojshme për të kryer ciklin e lëvizjeve të përkuljes?

<p>Nga hidroliza e ATP-së. (C)</p> Signup and view all the answers

Nëse një qelizë nuk mund të prodhojë ATP, çfarë efekti do të kishte kjo në lëvizjen e qerpikëve dhe flagjelëve?

<p>Qerpikët dhe flagjelët do të pushojnë së lëvizuri për shkak të mungesës së energjisë. (B)</p> Signup and view all the answers

Cilët janë përbërësit kryesorë të mikrofilamenteve?

<p>Nënnjësitë e aktinës (D)</p> Signup and view all the answers

Cili është roli kryesor i mikrofilamenteve në citoskelet?

<p>Të mbajnë tension (C)</p> Signup and view all the answers

Si ndikojnë mikrofilamentet në formën e qeliza?

<p>Ndihmojnë në mbështetje të strukturës (D)</p> Signup and view all the answers

Cila është konsistenca e korteksit qelizor për shkak të mikrofilamenteve?

<p>Gjysmë ngurtë (C)</p> Signup and view all the answers

Cila strukturë formohet nga lidhja e mikrofilamenteve me proteina të tjera?

<p>Rrjeti strukturor (A)</p> Signup and view all the answers

Cili është diametri tipik i mikrofilamenteve?

<p>7 nm (A)</p> Signup and view all the answers

Si quhen mikrofilamentet të formuara brenda membranës plazmatike?

<p>Mikrofilamente kortikale (D)</p> Signup and view all the answers

Cili është ekuivalenti i aktinës në mikrofilamente?

<p>Nënnjësitë e aktinës (A)</p> Signup and view all the answers

Cila është karakteristika kryesore e mikrotubulave në citoskelet?

<p>Janë më të trashë se përbërësit e tjerë të citoskeletit. (A)</p> Signup and view all the answers

Cila nga këto përkufizime e përshkruan saktë centrosomin?

<p>Një qendër organizuese e mikrotubulave afër bërthamës. (A)</p> Signup and view all the answers

Cilat janë proteinat motorike të lidhura me vezikulat?

<p>Përdorin ATP për të levizur përgjatë mikrotubulave. (D)</p> Signup and view all the answers

Çfarë përbëjnë centriolet në qeliza shtazore?

<p>Nëntë grupe me tre mikrotubula të organizuar në rreth. (D)</p> Signup and view all the answers

Cila është funksioni kryesor i filamentëve të ndërmjetëm?

<p>Të ofrojnë stabilitet struktural për qeliza. (B)</p> Signup and view all the answers

Cila nga këto struktura është më e hollë?

<p>Mikrofilamentet. (C)</p> Signup and view all the answers

Cila është përbërësja bazë e mikrotubulave?

<p>Dimeri i tubulinës. (B)</p> Signup and view all the answers

Cilat janë funksionet e proteinave motorike?

<p>Të transportojnë vezikula. (A)</p> Signup and view all the answers

Cili komponent i citoskeletit është përgjegjës për levizjen celular?

<p>Mikrofilamentet. (B)</p> Signup and view all the answers

Cila strukturë kontribuon në ndarjen qelizore?

<p>Centriolet. (D)</p> Signup and view all the answers

Çfarë përbën muri qelizor në qelizat bimore?

<p>Një strukturë jashtëqelizore (C)</p> Signup and view all the answers

Cili është një nga funksionet e kujdesit që materialet jashtëqelizore ofrojnë për qelizat?

<p>Koordinimi i aktiviteteve qelizore (B)</p> Signup and view all the answers

Cila strukturë jashtëqelizore është e pranishme vetëm në qelizat bimore?

<p>Muri qelizor (B)</p> Signup and view all the answers

Cili komponent ndihmon në krijimin e lidhjeve midis qelizave?

<p>Matriksi jashtëqelizor (A)</p> Signup and view all the answers

Cilat janë strukturat kryesore jashtëqelizore që qelizat sintetizojnë?

<p>Materialet jashtëqelizore si muret qelizore (D)</p> Signup and view all the answers

Cili nga këta është një ndihmës i rëndësishëm në biologjinë qelizore?

<p>Studimi i materialeve jashtëqelizore (D)</p> Signup and view all the answers

Çfarë lloji qelizash përfshin muri qelizor tek bimët?

<p>Qelizat e tij të rritura (C)</p> Signup and view all the answers

Çfarë përmban muri qelizor të bimëve?

<p>Proteina dhe karbohidrate (D)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Kromatina

Materiali gjenetik që përbën kromozomet në qeliza.

Ribozomet

Organele që prodhojnë proteina në qeliza.

Ndarja qelizore

Procesi për të krijuar dy qeliza nga një qelize fillestare.

Numri i kromozomeve në njeri

Njerëzit kanë 46 kromozome në qelizat trupore.

Signup and view all the flashcards

Sistemi membranor i brendshëm

Rregullon trafikun proteinik dhe mundëson funksionet metabolike.

Signup and view all the flashcards

Peroksizomet

Struktura që katalizojnë oksidimin e acideve yndyrore me zinxhir të gjatë.

Signup and view all the flashcards

Kloroplasti

Organelle që fotosintezon dhe ndihmon në prodhimin e energjisë.

Signup and view all the flashcards

Mitokondria

Organelle që prodhon energji duke konvertuar karburantet.

Signup and view all the flashcards

Citoskeleti

Rrjeti i fibrave që organizon strukturat në citoplazmë.

Signup and view all the flashcards

Mikrotubulat

Një tip strukturash në citoskelet që ndihmojnë në mbështetje dhe transport.

Signup and view all the flashcards

Mikrofilamentet

Struktura të vogla që ndihmojnë në lëvizjen e qelizave.

Signup and view all the flashcards

Filamentet e ndërmjetme

Tip strukturash që ofrojnë stabilitet dhe mbështetje të fortë.

Signup and view all the flashcards

Roli i Citoskeletit

Mbeshtetje, lëvizje dhe rregullim i aktiviteteve në qelizë.

Signup and view all the flashcards

Aktina

Një proteinë globulare që ndihmon në ndërtimin e mikrofilamenteve.

Signup and view all the flashcards

Rrjet tre-dimensional

Struktura e formuar nga mikrofilamentet brenda membranës plazmatike.

Signup and view all the flashcards

Korteksit

Shtresa e jashtme citoplazmike që ka konsistencë gjysmë të ngurtë.

Signup and view all the flashcards

Formimi i rrjeteve

Mikrofilamentet formojnë rrjete kur lidhen me proteina të tjera.

Signup and view all the flashcards

Forcat tërheqëse

Forcat që mbahen nga mikrofilamentet në citoskelet.

Signup and view all the flashcards

Mikrofilamentet kortikale

Mikrofilamentet që ndodhen vetëm brenda membranës plazmatike.

Signup and view all the flashcards

Molekulë Dinein

Një proteinë që kryen lëvizje komplekse duke ndryshuar formë me ATP.

Signup and view all the flashcards

Lëvizjet e Dineinës

Lëvizjet e përkuljes të cilieve dhe flagjelëve, të shkaktuara nga ndryshimi i formës.

Signup and view all the flashcards

Krahët e Dineinës

Strukturat që kapin dhe shtyjnë mikrotubthat për lëvizjen.

Signup and view all the flashcards

ATP

Molekulë energjie që fuqizon shumë procese në qelizë, përfshirë lëvizjet e dineinës.

Signup and view all the flashcards

Proteinat ndërlidhëse

Proteina që mbajnë mikrotubthat në vend dhe parandalojnë lëvizjen e tyre të paautorizuar.

Signup and view all the flashcards

Organela

Struktura brenda një qelize me funksione specifike, si ciliet dhe flagjelët.

Signup and view all the flashcards

Qelizat e vdekura të lëkurës

Janë të mbushura me proteina keratine që ndihmojnë në mbrojtjen e trupit.

Signup and view all the flashcards

Komponentët jashtëqelizorë

Materialet që ndihmojnë në koordinimin e aktiviteteve qelizore.

Signup and view all the flashcards

Muri qelizor

Një strukturë jashtëqelizore që dallon qelizat bimore nga ato shtazore.

Signup and view all the flashcards

Muri qelizor primar

Struktura e parë që formohet nga qelizat bimore, e butë dhe fleksibël.

Signup and view all the flashcards

Muri qelizor sekondar

Një strukturë që formohet pas murit primar dhe është më e fortë.

Signup and view all the flashcards

Matriksi jashtëqelizor (ECM)

Mjedisi jashtëqelizor që mbështet dhe lidh qelizat shtazore.

Signup and view all the flashcards

Plasmodesma

Vazo të ngushta që lidh qelizat bimore e lejon shkëmbimin e materialeve.

Signup and view all the flashcards

Kontaktet ndërqelizore

Struktura që mundëson komunikimin dhe ndërveprimin mes qelizave.

Signup and view all the flashcards

Proteinat motorike

Proteina që lëvizin vezikulat përgjatë mikrotubulave.

Signup and view all the flashcards

Vezikulat

Struktura që transporton materiale brenda qelizës.

Signup and view all the flashcards

Centrozomi

Qendra organizuese e mikrotubulave në qelizë.

Signup and view all the flashcards

Centriolet

Struktura brenda centrosomit që ndihmon në ndarjen qelizore.

Signup and view all the flashcards

Mikrogyphtat

Struktura që formohet nga mikrotubulat dhe kontribuojnë në formimin e qelizës.

Signup and view all the flashcards

Dimeri i tubulinës

Njësi strukturore bazë për mikrotubulat, përbërës i tubulinës.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Qeliza, Struktura dhe Funksioni

  • Qeliza është njësia bazë ndërtuese dhe funksionale e gjallesave.
  • Të gjitha organizmat e gjallë janë të ndërtuar nga qelizat.
  • Struktura e qelizës është e lidhur ngushtë me funksionet e saj.
  • Organizmat ndahen në dy tipe: njëqelizore dhe shumëqelizore.

Teoria qelizore

  • Robert Hooke, në 1665, zbuloi muret qelizore tek qelizat e vdekura.
  • Antoni van Leeuwenhoek, vizualizoi qelizat e gjalla duke përdorur lente zmadhuese.
  • Robert Brown, në 1831, identifikoi bërthamën në qelizat bimore.
  • Matthias Schleiden (bimët, 1838) dhe Theodor Schwann (kafshët, 1839), arritën në një përfundim: Çdo gjallesë përbëhet nga një ose më shumë qeliza.
  • Rudolf Virchow, në 1855, shpjegoi se qelizat e reja vijnë nga qelizat ekzistuese.
  • Teoria qelizore moderne përfshin idenë se qelizat kanë bërthamë, citoplazmë, organele dhe membranë qelizore.

Mikroskopia

  • Studiuesit përdorin mikroskopët për të parë qelizat shumë të vogla.
  • Mikroskopi me dritë: Drita e dukshme kalon nëpër material dhe lente zmadhuese. Cilësia e imazhit vlerësohet nga fuqia zmadhuese, rezolucioni dhe kontrasti.
  • Mikroskopi elektronik: Përdor rreze elektronesh për të parë detaje të vogla. Ka dy lloje kryesore, me skanim (SEM) dhe me transmetim (TEM).

Mikroskopi Elektronik

  • Mikroskopi elektronik me skanim (SEM): Paraqet një imazh tre-dimensional të sipërfaqes së një objekti.
  • Mikroskopi elektronik me transmetim (TEM): Paraqet një imazh dy-dimensional të strukturës së brendshme të një objekti.

Qeliza prokariote dhe qeliza eukariote

  • Qelizat eukariote kanë organele të brëndshme të rrethuar me membranë (p.sh., bërthamë, mitokondri, retikul endoplazmatik).
  • Qelizat prokariote nuk kanë organele të tilla.

Fraksionimi qelizor

  • Fraksionimi i qelizave ndan përbërësit e qelizave bazuar në madhësi dhe dendësi.
  • Përdor centrifugën për të separuar qelizat.

Organelet qelizore

  • Shpjegimi i vetive dhe roleve të organeleve të qelizës eukariote, si bërthama, mitokondria, retikul endoplazmatik, aparati Golgi, ribozomet, lizozomet, peroksizomet, vakuolat (në qelizat bimore)

Citoskeleti

  • Citoskeleti është një rrjet i fibrave proteinore në citoplazmë.
  • Përbëhet nga mikrotubulat, mikrofilamentet dhe filamentet e ndërmjetme.
  • Ai i jep formë qelizës, ndihmon në lëvizje dhe ndarje qelizore.

Lidhjet ndërqelizore

  • Lidhjet ndërqelizore janë struktura të specializuara që lidhin qelizat me njëra-tjetrën në indet shtazore dhe bimore.
  • Shembujt e lidhjeve ndërqelizore tek bimët: plasmodezmat
  • Shembujt e lidhjeve ndërqelizore tek shtazët: kontakt i ngushtë, desmozome, lidhje me çarje.

Matriksi jashtëqelizor (ECM)

  • Qelizat shtazore janë të rrethuar nga një matriks jashtëqelizor (ECM).
  • Përbëhet nga proteina së bashku me karbohidratet.
  • Rol në mbështetje, lidhje, dhe komunikim ndërqelizor.

Ciliet dhe Flagjelët

  • Ciliat dhe flagjelët janë sisteme lëvizjeje qelizore.
  • Përbëhen nga mikrotubulat. Ato janë të lidhura fort me trupin bazal.
  • Lëvizjet e tyre mbështeten nga motorët proteinikë (dynein).

Mikrofilamentet (Actin Filaments)

  • Përbëhen nga molekulat e proteinës së aktinës.
  • Kanë rol në mirëmbajtjen e formës së qelizës, ndryshimin e formës, tkurrjen muskulore, lëvizje dhe ndarje qelizore.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

More Like This

Cell Biology: Ribosomes and ER
9 questions
Prokaryotic Cell Structure Quiz
6 questions

Prokaryotic Cell Structure Quiz

PersonalizedHeisenberg avatar
PersonalizedHeisenberg
Cell Structure Quiz
21 questions

Cell Structure Quiz

FriendlyDobro avatar
FriendlyDobro
Cell Structure and Function Quiz
5 questions

Cell Structure and Function Quiz

ArticulateAntigorite6049 avatar
ArticulateAntigorite6049
Use Quizgecko on...
Browser
Browser