Bewegingsapparaat: Skelet en Spieren

Bewegingsapparaat: Skelet en Spieren

• Het bewegingsapparaat bestaat uit het skelet en spieren.
• De presentatie behandelt de functies, verschillende soorten beenderen (pijpbeenderen, platte beenderen, onregelmatige beenderen), de opbouw van pijpbeenderen (epifyse, diafyse, mergholte, periost, compact botweefsel, spongiosa), voorbeelden van verschillende soorten beenderen, botverbindingen (naadverbindingen, bindweefselverbinding, kraakbeenverbinding, gewrichtsverbindingen), gewrichten (scharniergewricht, rolgewricht, strafgewricht, zadelgewricht, kogelgewricht, ellipsvormig gewricht, vlak gewricht), de opbouw van een skeletspier (spier met fascie, spierbundels, spiervezels, myofibrillen, pees), de taak van spieren (veroorzaken beweging, vorm geven aan het lichaam, stabiliseren van gewrichten, leveren warmte), de slijmbeurs (bursa), bewegingen van het lichaam (flexie, extensie, adductie, abductie, endorotatie, exorotatie, pronatie, supinatie, oppositie, protractie, retractie), het versterken van de spieren (synergisten), tegelijkerwerken van spieren (antagonisten), de aansturing van spieren, de hersenzenuwen (craniale en ruggenmergzenuwen) en de motorische schors.
• Verschillende soorten beenmerg (rood en geel).
• Verschillende soorten gewrichten en hun functies zijn besproken.
• Botverbindingen (suturen, syndesmosen, synchondrosen) worden beschreven.

Doel van de les

• De leerling kan de functies van het skelet beschrijven.
• De leerling kan verschillende beenderen herkennen.
• De leerling kan verschillende gewrichten herkennen.
• De leerling kan de functies van spieren opnoemen.
• De leerling kan verschillende bewegingen nadoen en kan beschrijven hoe een spier aan het skelet bevestigd is.

Functies van het Skelet

• Ondersteuning: Biedt steun aan het hele lichaam.
• Bescherming: Beschermt inwendige organen.
• Aanhechtingsplaats: Vormt de aanhechtingsplaats voor spieren.
• Beweging: Mogelijk maken van bewegingen door botten, botverbindingen en samentrekkingen van spieren.
• Bloedcelvorming: Vormt bloedcellen in het rode beenmerg.
• Calciumopslag: Slaat calcium op.

Soorten Beenderen

• Pijpbeenderen: Lange, holle beenderen (opperarmbeen, spaakbeen, ellepijp, dijbeen).
• Platte beenderen: Plat en breed, beschermen organen (schedelbeenderen, schouderbladen, heupbeenderen, ribben).
• Onregelmatige beenderen: Verschillende vormen en groottes, niet lang, breed, of plat (wervels, bovenkaak, onderkaak)

Opbouw van Pijpbeenderen

• Epifyse: Eind van een pijpbeen; spongieus bot.
• Diafyse: Lang gedeelte van een pijpbeen; compact bot.
• Mergholte: Holte in de diafyse; bevat geel beenmerg.
• Periost: Dunne vlies die het botweefsel omgeeft.
• Compact botweefsel: Hard en dicht botweefsel.
• Spongieus botweefsel: Licht en sponsachtig.
• Groeischijven: Gebieden die zorgen voor botgroei.

Botverbindingen

• Verkorting naar naadverbinding in samenvatting: Verbindingen die door naadachtige verbindingen zijn verbonden.
• Kraakbeenverbindingen: Verbindingen door kraakbeen.
• Bindweefselverbindingen: Botten die door bindweefsel verbonden zijn.
• Gewrichtsverbindingen: Gemakkelijke, soepele botverbindingen.

Gewrichten

• Scharniergewricht: Beweging in één vlak (elleboog).
• Rolgewricht: Beweging rond een as (wervelkolom).
• Strafgewricht: Weinig beweging (bijv. tussen de wervels).
• Zadelgewricht:Twee assen van beweging (duim).
• Kogelgewricht: Beweging in meerdere richtingen (heup, schouder).
• Ellipsvormig gewricht: Beweging in twee richtingen (pols).
• Vlak gewricht: Schuifbeweging (handwortelbeentjes).

Spieren

• Opbouw: Spier, fascie, spierbundels, spiervezels en myofibrillen, pees.
• Spierweefsel:Glad spierweefsel, hart spierweefsel, skeletspierweefsel.
• Functies: Veroorzaken beweging, vorm geven aan het lichaam, fixeren van gewrichten, leveren warmte.
• Aansturing: Via zenuwen; CNS, hersenzenuwen en ruggenmergzenuwen.
• Motorische schors: Bepaalt de bewegingen.
• Extra: Slijmbeurs (bursa) helpt om wrijving tijdens beweging te verminderen.

Bewegingen

• Flexie: Buigen.
• Extensie: Strekken.
• Adductie: Naar het midden brengen.
• Abductie: Van het midden weg brengen.
• Endorotatie: Draaien naar binnen.
• Exorotatie: Draaien naar buiten.
• Pronatie: Draaien van onderarm zodat palm naar beneden wijst.
• Supinatie: Draaien van onderarm zodat palm naar boven wijst.
• Oppositie: Duim tegen andere vingers leggen.
• Protractie: Voort bewegen (van de schouderbladen).
• Retractie: Terug bewegen (van de schouderbladen).

Vergroeiingen en afwijkingen

• Aanleg van botten en verstoring van de groei van de wervelkolom (scoliose, lordose, kyphose).

Doel behaald?

• De student moet de verschillende functies en soorten benoemen, herkenning van de beenderen (pijp, plat, onregelmatig), en gewrichten van het skelet en de spieren.

Extra

• Hersenzenuwen en ruggenmergzenuwen sturen de bewegingen.