Podcast Beta
Questions and Answers
Ilan ang titik na bumubuo sa Baybayin?
Ang Idyolek ay barayti ng wika na batay sa dimensyong heograpiko.
False
Ano ang tawag sa varayting nagmumula sa etnolingguwistikong grupo?
Varayting Etnolek
Ang barayti ng wika na nililikha ng dimensyong sosyo sitwasyonal ay tinatawag na __________.
Signup and view all the answers
Ikatugma ang mga varayti ng wika sa kanilang mga tamang paglalarawan:
Signup and view all the answers
Anong uri ng varayting ang tumutukoy sa mga salitang ginagamit ng tao sa isang tiyak na rehiyon?
Signup and view all the answers
Ang dalayek na sosyal ay batay sa panahon.
Signup and view all the answers
Ano ang tatlong dimensyon ng Dayalek?
Signup and view all the answers
Ano ang tawag sa paggamit ng mga salita mula sa dalawa o higit pang wika sa loob ng isang pangungusap?
Signup and view all the answers
Ang code switching ay nagaganap sa antas ng salita o parirala.
Signup and view all the answers
Ano ang tawag sa wika na ginagamit sa pormal na larangan tulad ng edukasyon at pamahalaan?
Signup and view all the answers
Ang ______ ay tumutukoy sa mga barayti ng wika na nakabatay sa edad, kasarian, at sosyal na klase.
Signup and view all the answers
I-match ang mga varayting wika sa kanilang mga deskripsyon:
Signup and view all the answers
Alin sa mga sumusunod ang halimbawa ng barayti ng wika na nakabatay sa lokasyon?
Signup and view all the answers
Ang 'jargon' ay isang uri ng rehistro na ginagamit lamang sa teknikal na usapan.
Signup and view all the answers
Ibigay ang dalawang uri ng grafema sa wika.
Signup and view all the answers
Ano ang tawag sa wika na nabuo mula sa paghahalo ng dalawa o higit pang wika dahil sa pangangailangan ng magkaibang tao na magkausap?
Signup and view all the answers
Ang creole ay isang uri ng pidgin na nagiging likas na wika ng isang komunidad sa paglipas ng panahon.
Signup and view all the answers
Ano ang kahulugan ng code switching?
Signup and view all the answers
Alin sa mga sumusunod na halimbawa ang hindi kabilang sa uri ng varayting wika?
Signup and view all the answers
Ang varayting sosyolek ay nakabatay sa katayuan o __________ ng nag-uusap.
Signup and view all the answers
I-match ang mga uri ng wika sa kanilang katangian:
Signup and view all the answers
Ang varayting etnolek ay nakabatay sa nakaugaliang katangian ng isang grupo o lahi.
Signup and view all the answers
Ano ang epekto ng socio-economic status (SES) sa wika?
Signup and view all the answers
Study Notes
Baryasyon Ng Wika
- Ang baryasyon ng wika ay ang pagkakaroon ng natatanging katangian na kaugnay sa partikular na uri ng katangiang sosyo sitwasyonal na makakatulong sa pagkilala sa isang partikular na varyasyon o varayti ng wika.
- May dalawang uri ng baryasyon ng wika: Permanente at Pansamantala.
- Ang permanente ay para sa mga tagapagsalita/tagabasa, samantalang ang pansamantala ay nagbabago kung may pagbabago sa sitwasyon ng pahayag.
Varayting Dayalek
- Ang dayalek ay tumutukoy sa barayti ng wika na nililikha ng dimensyong heograpiko.
- Ito ay ang Salitang gamit ng mga tao ayon sa partikular na rehiyon o lalawigan na kanilang kinabibilangan.
- May tatlong dimension ang dayalek; Heograpiko (batay sa espasyo), Temporal (batay sa panahon), at Sosyal (batay sa katayuan).
Walong Pangunahing Wikain sa Pilipinas
- Tagalog
- Kapampangan
- Pangasinense
- Ilokano
- Bikolano
- Cebuano
- Winaray
- Hiligaynon
Varayting Idyolek
- Ang idyolek ay kaugnay ng personal na kakayahan ng tagapagsalita o wikang ginagamit ng partikular na indibidwal.
- Ito ay maaaring idyosinkratiko tulad ng paggamit ng partikular na bokabularyo ng madalas.
- Ang idyolek ng isang taong may sapat na gulang ay permanente.
- May pekulyaridad sa pagsasalita ng isang indibidwal.
Varayting Etnolek
- Ang etnolek ay ang barayti ng wika mula sa mga etnolingguwistikong grupo.
- Nagmula ito sa salitang etniko at dialek.
- Taglay ang mga salitang nagiging bahagi na ng pangkat etniko.
Varayting Rejister
- Ang rejister ay ang barayti ng wika na kaugnay ng panlipunang papel na ginagampanan ng tagapagsalita sa oras ng pagpapahayag.
- Halimbawa, sayantipikong register, panrelihiyong register, pang-akademikong register, at iba pa.
- Mas madalas itong nakikita o ginagamit sa isang partikular na disiplina.
Code Mixing
- Ang code mixing ay ang paggamit ng mga salita o parirala mula sa dalawa o higit pang wika sa loob ng isang solong pangungusap o talata.
- Halimbawa, “Kailangan kong mag-grocery ngayon. I'm going to buy mga ingredients para sa dinner.”
Code Switching
- Ang code switching ay ang paglipat ng isang tao sa pagitan ng dalawa o higit pang wika sa loob ng isang pag-uusap.
Istandard na Wika
- Ang standard na wika ay ang paglalarawan kaugnay sa tunog, salita, at pangungusap o anupamang may kaugnayan sa pambansang wika.
- Ito ay ang varayting maaaring bumuo sa gamit ng wika sa mga pang malawakang domeyn sa isang lipunan, gaya na lamang ng wika sa edukasyon, pamahalaan, midya at iba pa.
- Ang Filipino ang standard na wika sa Pilipinas.
Article 14 Section 6 ng 1987 constitution
- Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.
Karagdagang Impormasyon
- Ang baryasyon ng wika ay nakikita sa mga sumusunod: Pormal, Impormal, Teknikal
- Ang mga sumusunod na salik ay nakakaapekto sa baryasyon ng wika: edad, kasarian, geograpiya, sosyal na klase.
- Ibang tawag sa rejister: jargon (identity), repertoire, kalipunan, pangkatin
- Ibang tawag sa dayalek: mother tongue, foreign language, proto language (first/original), katutubong wika
- Dalawang uri ng grafema: Letra/simbolo (baybayin, abecedario, alpabetong ingles, abakada, alpabetong pilipino, modernong alpabeto) at Di-letra (tuldik, tuldik pahilis, tuldik paiwa, tuldik pakupya, patuldok, shwasand(dierisis))
- Makrong Kasanayan: pakikinig, pagsusulat, pagbabasa, pagsasalita, at panonood
Ponolohiya, Morpolohiya, Sintaks
- Ponolohiya: Pag-aaral ng mga tunog ng wika.
- Morpolohiya: Pag-aaral ng mga salita.
- Sintaks: Pagbibigay kahulugan sa mga pangungusap.
Tatlong Uri ng Dimension
- Field o Larangan: Ang layunin at paksa ay naaayon sa larangan ng taong gumagamit nito.
- Mode o Modo: Paraan kung paano isinasagawa ang uri ng komunikasyon.
- Tenor: Naaayon sa relasyon ng nag-uusap.
Paghahalo ng Varayti ng Wika
- Code switching o palit koda at panghihiram
Varayting Sosyolek
- Ang sosyolek ay nakabatay sa katayuan o antas panlipunan o dimensyong pantao ng nag-uusap.
Jargon
- Ang jargon ay partikular na gamit sa wika.
Pidgin
- Ang pidgin ay ang wika na nabuo mula sa dalawang taong may magkaibang wika at kultura na pinagsisikapang mairaos ang kanilang pag-uusap sa paghahalo ng wikang alam nila at likas sa kanila at ang mga salitang madalas ding gamitin ng kausap.
- Ito ay isang uri ng barayti ng wika na walang pormal na estruktura.
Creole
- Ang creole ay isang pidgin na naging likas sa paglipas ng panahon.
- Ito ay isang uri din ng barayti ng wika na kung saan ito ay nagmula sa pagiging pidgin hanggang sa lumaganap at nakasanayan na at naging pangunahing wika ng isang lugar.
Halimbawa Ng Creole
- Pinaghalong salita ng Tagalog at Espanyol na tinatawag na Chavacano, halong African at Espanyol na Palenquero, at halong Portuguese at Espanyol na tinatawag na Annobonese.
Epekto ng Sosyo-economic Status sa Wika
- Ang socio-economic status (SES) ay isang mahalagang salik na nakakaapekto sa varyasyon ng wika.
- Ang SES ay tumutukoy sa posisyon ng isang tao o grupo sa lipunan batay sa kanilang kita, edukasyon, at trabaho.
- Ang mga taong may mataas na SES ay karaniwang may mas mataas na kita, mas mataas na edukasyon, at mas prestihiyosong trabaho.
- Ang mga taong may mababang SES ay karaniwang may mas mababang kita, mas mababang edukasyon, at mas mababang prestihiyosong trabaho.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Related Documents
Description
Suriin ang mga baryasyon ng wika sa Pilipinas sa pamamagitan ng quiz na ito. Matutunan ang tungkol sa dayalek, idyolek, at ang walong pangunahing wikain sa bansa. This quiz will help you understand the socio-situational factors that affect language variations.
