Barayti ng Wika Quiz

Barayti ng Wika

• Barayti ng wika ay tumutukoy sa iba’t ibang anyo ng wika na ginagamit sa partikular na konteksto.
• Maraming salitang Filipino ang unti-unting nawala, halimbawa:
  • Anluwage - Karpintero
  • Awangan - Walang hanggan
  • Hidhid - Maramot
  • Hudhod - Ihaplos
  • Napangilakan - Nakolekta

Dayalek

• Isang barayti ng wika na ginagamit ng mga partikular na pangkat mula sa tiyak na lugar (lalawigan, relihiyon, o bayan).
• Nabuo mula sa dimensiyong heograpiko at ang salita ay umuusbong mula sa rehiyon o lalawigan.

Idyolek

• Naglalarawan sa pansariling istilo ng pagsasalita ng bawat tao sa isang pangkat.

Sosyolek

• Batay sa katayuan o antas panlipunan ng mga nag-uusap.
• Nakakabuo ng mga pangkat batay sa katangian tulad ng kalagayan, paniniwala, at edad.
• Uri ng Sosyolek:
  • Wika ng Beki o Gay Lingo: Binabago ang tunog o kahulugan ng salita upang mapanatili ang pagkakakilanlan.
    • Halimbawa:
      • churchchill - sosyal
      • Indiana Jones - nang-indyan
      • Tom Jones - gutom
  • Coño (Coñotic o Coñospeak): Taglish na may halo ng Ingles.
    • Halimbawa:
      • Let’s make kain na.
  • Jologs o Jejemon: Nagmula sa "jejeje" at ginagamit ang mga istilo sa pagsasulat.
    • Halimbawa:
      • D2 na me - Nandito na ako
  • Jargon: Natatanging bokabularyo ng isang partikular na grupo.
    • Halimbawa:
      • Lesson Plan, Class Record para sa mga guro.

Etnolek

• Mga salitang may kaugnayan sa isang pangkat etniko na bahagi ng kanilang pagkakakilanlan.
• Halimbawa:
  • Vakkul - Pantakip sa ulo
  • Kalipay - Tuwa o ligaya

Pidjin

• Barayti ng wika na walang pormal na estraktura, tinatawag na “nobody’s native language”.

Register

• Angkop na uri ng wika na ginamit batay sa sitwasyon.
• Nagagamit ang pormal na tono kung ang kausap ay may mataas na katungkulan o hindi kilala.
• Sangkap ng Register:
  • Field o larangan: Layunin at paksa ayon sa grupo.
  • Mode o Modo: Paraan ng komunikasyon.
  • Tenor: Relasyon sa pagitan ng mga nag-uusap.

Creole

• Wikang nagmula sa pidgin at naging unang wika ng mga batang isinilang sa komunidad.
• May pattern at tuntunin na sinusunod sa paggamit nito.

Buod ng mga Barayti ng Wika

• Idyolek
• Sosyolek (Gay Lingo, Coño, Jejemon, Jargon)
• Dayalek
• Etnolek
• Creole
• Register
• Pidjin