Bacteriële Huidinfecties: Diagnose en Behandeling

Bacteriële Huidinfecties: Kliniek en Behandeling - Leerdoelen

• Studenten kunnen de belangrijkste veroorzakers van voorkomende en ernstige huidinfecties noemen.
• Studenten kunnen een huidafwijking beschrijven aan de hand van PROVOKE.
• Studenten kunnen op basis van symptomen, klachten en onderzoeksresultaten de diagnose van een bacteriële huidinfectie stellen.
• Studenten hebben kennis over hoe de meest voorkomende bacteriële huidinfecties behandeld moeten worden.

PROVOKE: Een Acroniem voor Huidbeschrijving

• PROVOKE is een acroniem dat staat voor Plaats, Rangschikking, Omvang, Vorm, Omtrek, Kleur en Efflorescentie.
• De plaats van een laesie kan een belangrijk diagnostisch gegeven zijn.
  • Bijvoorbeeld, atopisch eczeem komt vaak voor in de knieholten en herpes simplex type 1 op de lip.
• Rangschikking en uitbreiding beschrijven de samenhang en het oppervlak van de laesies.
  • Rangschikking is de verhouding van laesies ten opzichte van elkaar, uitbreiding is het oppervlak dat de laesie inneemt.
• Voorbeelden van rangschikking zijn gedissemineerd, diffuus discreet, reticulair, confluerend, en folliculair.
• Uitbreiding kan solitair, circumscript, regionaal, segmentaal, gegeneraliseerd of universeel zijn.
• De omtrek van een laesie kan lijnscherp, scherp, matig scherp of onscherp zijn.
• Efflorescenties zijn termen die bepaalde kenmerken bundelen, en termen die de overige aspecten van een laesie beschrijven (bijv. atrofie).
  • Hieronder vallen macula, nodus, comedo, dyschromia, erosie, bulla, papula, subcorneaal, excoriatie, epidermaal, intra-epidermaal, vulnus, dermaal, subepidermaal, squama, ulcus, dermo-epidermaal, nodulus, crusta, atrofie
• Macula is een omschreven kleurverandering in het niveau van de huid zonder verdere epidermale of dermale afwijkingen.
• Dyschromie is een niet nader genoemde verkleuring van de huid, die niet berust op vaatverwijding, niet wegdrukbaar of afwasbaar is.
• Erytheem is tijdelijke wegdrukbare roodheid van de huid, berustend op vaatverwijding.
• Purpura is rode, blauw-rode of paarse verkleuring van de huid door een bloeding (erytrocyten extravasatie), niet wegdrukbaar.
• Teleangiëctasie is een blijvende verwijding van capillairen en kleinere bloedvaatjes, wegdrukbaar.
• Papula is een circumscripte solide verhevenheid uitgaande van de huid (epidermis en adnexen of dermis) kleiner dan 1 cm, ontstaan door cel, weefsel of vochttoename.
• Urtica is een vluchtige, vlakke, rode of bleke omschreven verhevenheid van de huid berustend op oedeem in de dermis, door vasodilatatie en verhoogde vasopermeabiliteit.
• Nodulus is een Circumscripte palpabele verhevenheid (meestal solide) in de huid (epidermis, dermis) of onder de huid (subcutis) kleiner dan 1 cm.
• Nodus is een Circumscripte palpabele verhevenheid (meestal solide) in de huid (epidermis, dermis) of onder de huid (subcutis) groter dan 1 cm.
• Tumor is een gezwel, nieuwvorming (benigne of maligne).
• Plaque is een solide, plateau-achtige (afgevlakte) verhevenheid van de huid groter dan 1 cm, veroorzaakt door toegenomen dikte van epidermis en/of dermis.
• Vesicula is een zichtbare holte gevuld met helder vocht, zonder eigen wand, kleiner dan 1 cm, in of vlak onder de epidermis.
• Bulla is als vesicula, maar groter dan 1 cm, subcorneaal, intra-epidermaal of subepidermaal. Gevuld met helder vocht, soms hemorrhagisch of purulent.
• Pustula is een zichtbare holte gevuld met purulent vocht, pus, zonder eigen wand, < 1 cm meestal in epidermis gelegen (puist)
• Squama is een schilfer, loslatend conglomeraat van hoorncellen.
• Crusta is een korst, samengesteld uit ingedroogd exsudaat, fibrine, bloed, cellen, necrotisch materiaal of vuil.
• Comedo een afgesloten talgklieruitvoergang, met ophoping van talgklier-materiaal (meeëter).
• Lichenificatie is de vergroving van het huidrelief, verdikking van de huid met accentuatie van de huidlijnen door chronisch krabben of wrijven..
• Eczema is een met vochtontwikkeling gepaard gaande ontstekingsreactie van epidermis en dermis.
  • Het is gekenmerkt door verschijnselen die naast en na elkaar kunnen voorkomen, zoals roodheid, zwelling, blaasjes, puistjes, erosies, rhagaden, crusta, schilfers, lichenificatie; onregelmatig begrensd en neiging tot perifere uitbreiding.
• Erosie is een oppervlakkig defect beperkt tot de epidermis, geen puntbloedingen te zien.
• Excoriatie is een defect tot in de dermis, puntbloedingen te zien
• Vulnus is een beschadiging van de huid zonder onderliggend pathologisch proces.
• Ulcus is een defect van de huid tot in de subcutis, tot onder het niveau van de haarfollikels (full-thickness).
• Rhagade is een kloof, scheur, inscheuring van de huid, variërend van oppervlakkig tot diep.
• Atrofie is de afname van volume van huid-samenstellende elementen (epidermis, dermis of subcutis)

E-learning Bacteriële Huidinfecties: Snelle Herkenning

• Veel huidafwijkingen hebben een stereotype presentatie.

Erythrasma Kenmerken, Diagnostiek en Behandeling

• Erythrasma komt vaak voor bij mensen met overgewicht en heeft een roodbruine kleur.
• Differentiaaldiagnoses omvatten Candida infectie (beide schilferen en jeuken), Eczema seborroicum (rood/bruin op plaatsen met veel talgproductie), Psoriasis (scherp begrensd en donkerrode kleuren), en Tinea corporis (ringworm, scherp begrensd en donkerrode kleur).
• Abces is geen differentiaaldiagnose, omdat het naast roodheid ook een pijnlijke zwelling (soms met koorts) veroorzaakt.
• Cellulitus veroorzaakt naast roodheid ook pijn en warmte, mogelijk met systemische verschijnselen zoals malaise/koorts.
• Erysipelas veroorzaakt naast roodheid ook pijn en warmte, met mogelijk systemische verschijnselen (algehele malaise/koorts).
• Erysipeloid naast roodheid veroorzaakt ook pijn en warmte, met jeuk en een branderig gevoel, vaak na contact met dieren. Systemisch symptomen zijn ook goed mogelijk.
• Erythrasma wordt gekenmerkt door PROVOKE eigenschappen:
  • P: Binnenzijde beide bovenbenen, rond het scrotum
  • R: Circumscript, diffuus
  • O: Enkele laesie, handpalmgrootte
  • V: Grillig
  • O: Scherp begrensd
  • K: Rood/bruin
  • E: Dyschromie
• Aanvullend onderzoek is bij Erythrasma niet geïndiceerd.
• Niet goed afdrogen en het vermijden van sauna’s en zweterige kleding wordt aanbevolen.
• Huidplooien dagelijks wassen zonder zeep en goed afdrogen.
• Behandeling: Miconazolcrème

Impetigo: Oorzaken, Symptomen en Behandeling Krentenbaard

• Impetigo komt vaak voor bij kinderen, vooral na een verkoudheid, en veroorzaakt blaasjes en wondjes met gele korstjes rond neus/mond.
• Differentiaaldiagnoses omvatten Herpes simplex labialis (beide met blaasjes en korstjes, mogelijk gelig bij herpes simplex).
  • Acne en folliculitis komen minder vaak voor bij peuters en zijn meestal rood met witte uitvloed.
  • Stafylococcal scalded-skin syndrome is een zeldzaam syndroom met grote blaren en loslatend vel, vooral bij baby's.
  • Varicella infectie (waterpokken) veroorzaakt kleine rode laesies over het gehele lichaam/deel daarvan.
• PROVOKE kenmerken van Impetigo
  • P: Rond de neus en mond
  • R: Circumscript, en bouquet gegroepeerd
  • O: Tientallen laesies, milliaire grootte
  • V: Bolrond, rond
  • O: Matig scherp begrensd
  • K: Rode huid, gele korsten
  • E: Vesicula, crusta, eryhtema
• Aanvullend onderzoek is bij Impetigo niet geïndiceerd.
• Behandeling: Fusidinezuurcrème
  • Advies om besmetting te voorkomen: niet krabben, handen regelmatig wassen, en neus vaak snuiten

Hoepelman (2016)

• Hoepelman (2016) H1: 13-18; H6: 123-138

Anatomie en Huidflora

• De huid bestaat uit epidermis, dermis en subcutis en is bedekt met bacteriën, gisten en mijten.
  • Belangrijke structuren: talgklieren (hydrateren en bevatten antimicrobiële peptiden), zweetklieren (thermoregulatie), en Langerhanscellen (afweer).
  • In een gezonde situatie is er sprake van symbiose: de huidflora beschermt tegen pathogenen.
• Vochtigheid en pH beïnvloeden de samenstelling van de flora.
• De huid kan beschadigd raken door externe factoren (trauma) of interne aandoeningen (diabetes).
• Huidinfecties kunnen oppervlakkig (epidermis, huidadnexen), diep (subcutis, onderliggende structuren) of systemisch zijn (verspreiding via bloedbaan).

Primaire Bacteriële Huidinfecties: Verwekkers en Behandeling

• Primaire infecties beginnen in of op de huid, meestal veroorzaakt door grampositieve kokken (stafylokokken en streptokokken).
• S. aureus en S. pyogenes kunnen impetigo, cellulitis, paronychia, ecthyma, necrotiserende fasciitis veroorzaken.
• S. aureus: kan folliculitis, karbunkel, furunkel, panaritium en pyomyositis veroorzaken.
• S. pyogenes (groep A streptokokken) kan erysipelas en necrotiserende fasciitis type 2 veroorzaken.

Necrotiserende Infecties: Kenmerken en Behandeling

• Necrose vormtinitieel in de huid (necrotiserende cellulitis, huidnecrose) en verspreidt zich naar dieper gelegen gebieden (of van dieper gelegen gebieden naar de huid toe) = faciitis necroticans.
• Necrotiserende cellulitis ontstaat door progressief celverval van de oppvervlakkige huid.

NHG-Richtlijn: Diagnostiek van Huidinfecties

• Anamnese omvat lokalisatie, duur, koorts, pijn, jeuk, beroep en hygiëne.
• Onderzoek op MRSA bij opname in buitenlands ziekenhuis, contact met varkens/vleeskalveren, of verblijf in asielzoekerscentrum. Risicogroepen omvatten patiënten met verminderde afweer, risico op endocarditis of infectie gewrichtsprothese.
• Lichamelijk onderzoek beoordeelt efflorescenties, algemene toestand, abces omvang en roodheid rondom het oog.
• Aanvullend onderzoek is alleen nodig bij MRSA-risico (kweek huidlaesie, neus- en keelslijmvlies, perineum) of twijfel over abces.
• Maak onderscheid tussen oppervlakkige en diepe huidinfecties en verwijzing naar een medisch specialist.
• Bij een diepe huidinfectie kan MRSA, een diepe infectie bij implantaten, orbitale cellulitis, necrotiserende wekedeleninfectie het vaststellen bemoeilijken.
• De huisarts stelt op basis van de kweek vast of er sprake is van dragerschap voor S. aureus of MRSA, of een huidinfectie door MRSA.

Algemene Voorlichting en Adviezen

• Hygiëne-adviezen omvatten regelmatig handen wassen en goed drogen, nagels kort knippen, eigen handdoek gebruiken en contact met aangedane huid vermijden.
• Baden of een nat verband is niet zinvol, behalve om korsten los te weken.
• Patiënten met contact opnemen met de bedrijfsarts bij werk, voornamelijk in de voedingsindustrie/gezondheidszorg.