آزمون و اندازه گیری

اندازه گیری

• اندازه گیری نسبت دادن اعداد به افراد، اشیاء یا رویدادها برای کمی کردن ویژگی‌های آن‌ها با استفاده از اصول و قوانین خاص است.
• برای اندازه گیری به ابزار یا وسیله‌ای نیاز است که به آن وسیله اندازه گیری می‌گویند.
• اندازه گیری می‌تواند به صورت مستقیم (اندازه گیری پدیده‌های فیزیکی مثل طول، عرض، ارتفاع و...) یا به صورت غیر مستقیم (اندازه گیری پدیده‌های روانشناختی مثل هوش، خلاقیت، شخصیت، نگرش، انگیزه و...).
• اندازه گیری غیرمستقیم از طریق نمونه ای از رفتارها که معرف پدیده‌های روانشناختی هستند صورت می‌گیرد.

آزمون

• آزمون وسیله‌ای عینی و استاندارد شده برای اندازه گیری نمونه ای از رفتار فرد است.
• عینیت در آزمون به معنای مستقل بودن روش اجرا، نمره گذاری و تفسیر نمرات از نظر شخصی آزمونگران مختلف است.
• استاندارد شدن در آزمون به معنای یکسان سازی روش کار برای اجرا و نمره گذاری، شامل جزئیات راهنمای اجرا، مدت اجرا، نحوه ارائه مثال ها، نحوه پاسخ به سوالات و... است.
• استاندارد شدن همچنین به معنای تهیه هنجار ها، یعنی کارکرد متوسط یک گروه بر حسب سن یا جنس، برای تعیین وضعیت نسبی آزمودنی در مقایسه با گروه هنجار یابی است.
• آزمون ها در مدارس، دانشگاه ها، مراکز خدمات روانشناسی و مشاوره، صنعت، ارتش و سازمان‌های دولتی و خصوصی به منظور گزینش، مشاوره، شناخت مسائل روانی، راهنمایی و تعیین شغل به کار می‌روند.
• آزمون‌ها عمدتاً برای ارزیابی تفاوت‌های فردی در فرایند تصمیم گیری به کار می‌روند.
• تفاوت‌های فردی افراد را در زمینه استعدادها و خصایص شخصیتی اندازه گیری می‌کنند.
• آزمون‌ها دارای سه ویژگی اصلی اعتبار، روایی و هنجار هستند.

اعتبار

• اعتبار یک ابزار، درجه ثبات، پایایی، هماهنگی، قابلیت اعتماد، قابلیت تکرار، قابلیت پیش بینی و دقت آن در اندازه گیری هرآنچه اندازه گیری می‌کند است.
• اعتبار یک ابزار مهم ترین موضوع در تحقیق در علوم رفتاری است.
• اعتبار دارای دو معنای متفاوت است:
  • ثبات و پایایی نمره‌های آزمون در طول زمان.
  • همسانی درونی آزمون.
• اعتبار آزمون به معنای وسیع آن شاخص این است که تفاوت‌های مشهود در نمره‌های آزمون تا چه اندازه ناشی از تفاوت‌های واقعی در ویژگیهای مورد مطالعه است و تا چه اندازه می‌توان آنها را به خطای تصادفی نسبت داد.
• پراکندگی اندازه مشاهده ها حول نمره واقعی میزان خطای اندازه گیری را نشان می دهد.
• خطای اندازه گیری غیر نظامدار عواملی مثل شرایط اجرا و انگیزه آزمودنی است.
• خطای اندازه گیری نظامدار گرچه نمره‌های آزمون را تحت تاثیر قرار می‌دهند اما چون اثر آنها ثابت و قابل پیش بینی است اعتبار آزمون را کاهش نمی‌دهند.
• اعتبار آزمون را می‌توان به عنوان خارج قسمت واریانس نمره‌های واقعی بر واریانس نمره‌های مشاهده شده تعریف کرد.