Azərbaycan Dili Haqqında

Overview of Azerbaijani Language

• Language family: Turkic language family
• Script: Currently uses Latin script, previously used Cyrillic script (1939-1991) and Arabic script (before 1929)
• Spoken by: Approximately 9 million people, primarily in Azerbaijan, also in Iran, Turkey, and diaspora communities

History of Azerbaijani Language

• Old Azerbaijani: Emerged in the 11th century, heavily influenced by Arabic and Persian languages
• Middle Azerbaijani: Developed in the 14th-18th centuries, saw the influence of Turkish and Arabic languages
• Modern Azerbaijani: Standardized in the 20th century, with a focus on purification and modernization

Features of Azerbaijani Language

• Agglutinative language: Uses suffixes and prefixes to form words
• Vowel harmony: Words must follow specific vowel patterns
• Grammar: Subject-Object-Verb word order, with a focus on cases (nominative, genitive, dative, etc.)

Azerbaijani Literature

• Medieval period: Influenced by Persian and Arabic literature, with a focus on poetry and mysticism
• 18th-19th centuries: Saw the rise of romanticism and nationalism in literature
• 20th century: Focus on realism and social critique, with notable authors such as Jafar Jabbarly and Samad Vurgun

Notable Azerbaijani Writers

• Nizami Ganjavi: 12th-century poet, considered the national poet of Azerbaijan
• Fizuli: 16th-century poet, wrote in Azerbaijani, Persian, and Arabic
• Jafar Jabbarly: 20th-century playwright and poet, known for his contributions to Azerbaijani theatre

Azərbaycan Dili üzrə ümumi məlumat

• Azərbaycan dili türk dil ailəsinə daxildir
• 9 milyon insan tərəfindən danışılır, əsasən Azərbaycan, İran, Türkiyə və diasporada yaşayanlar tərəfindən

Azərbaycan Dilinin Tarixi

• Köhnə Azərbaycan dili: 11-ci əsrdə yaranıb, ərəb və fars dillərinin təsiri altına düşüb
• Orta Azərbaycan dili: 14-18 əsrlərdə inkişaf edib, türkcə və ərəb dillərinin təsiri altına düşüb
• Müasir Azərbaycan dili: 20-ci əsrdə standartlaşdırılıb, müasir adlandırma və təmizlənməyə üstünlük verilib

Azərbaycan Dilinin Xüsusiyyətləri

• Aşağılayıcı dil: ön və son şəkilçilərərə əlavə olunur
• Səslərin ahəngi: Söz formasını müəyyən edən səslərin tertibatı
• Qrammatika: MÜ-OB-SÖB söz sırası, hal növləri ( nominativ, genitiv, dativ və s.)

Azərbaycan Ədəbiyyatı

• Orta əsrlər: Ərəb və fars ədəbiyyatının təsiri altında, şeir və mistisizmə yönəlib
• 18-19 əsrlər: Romantizm və milliyyətçilik ədəbiyyatında yüksəliş
• 20-ci əsr: Realizm və sosial tənqid, Jafar Cabbarlı və Səməd Vurğun kimi tanınmış müəlliflərin əsərləri

Tanınmış Azərbaycan Ədibləri

• Nizami Gəncəvi: 12-ci əsrdə yaşamış şair, Azərbaycanın milli şairi sayılır
• Fizuli: 16-cı əsrdə yaşamış şair, Azərbaycan, fars və ərəb dillərində yazıb
• Jafar Cabbarlı: 20-ci əsrdə yaşamış dramaturq və şair, Azərbaycan teatrında böyük töhfə verdi

Azərbaycan Dili

• Azərbaycan dili Latın əlifbasına əsaslanır və 32 hərfə malikdir.
• Azərbaycan dili Türk dil ailəsinin Oğuz qoluna aiddir.
• Azərbaycan dili iki əsas dialektə malikdir: Şimali Azərbaycan dili (Azərbaycanda danışılır) və Cənubi Azərbaycan dili (İranda danışılır).
• Azərbaycan dili Azərbaycan Respublikasının rəsmi dilidir.

Azərbaycan Ədəbiyyatı

• Qədim Dövr: Azərbaycan ədəbiyyatının ən qədim nümunələri e.ə. 5-ci əsrə aiddir.
• Klassik Dövr: 12-14-cü əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatının Qızıl Dövrüdür, Nizami Gəncəvi və Xaqani kimi məşhur şairlərin yaşadığı dövrdür.
• Müasir Dövr: 19-cu əsrdə Azərbaycan ədəbiyyatı rus və avropa ədəbiyyatı təsiri altında inkişaf etmişdir.
• Məşhur Yazıçılar:
  • Nizami Gəncəvi (1141-1209): Fars, ərəb və Azərbaycan dillərində yazan məşhur şair və filosof.
  • Məhəmməd Füzuli (1494-1556): Azərbaycan, fars və ərəb dillərində yazan şair və yazıçı.
  • Cəfər Cabbarlı (1899-1934): Dramaturq və yazıçı, Azərbaycan dramaturgiyasının banilərindən biri.

Ədəbiyyat Janrları

• Epos Şeri: Azərbaycan ədəbiyyatında epos şeri olduqca zəngindir, "Şahname" və "Dədə Qorqud" kimi məşhur əsərləri vardır.
• Lirik Şeri: Azərbaycan lirik şeri hissi və romantik mövzulara yönəlmişdir, çox vaxt sevgi, təbiət və cəmiyyət problemləri uğrunda yazılır.
• Drama: Azərbaycan dramaturgiyası əvvəlki 20-ci əsrdə meydana gəlmişdir, Cəfər Cabbarlı və Hüseyn Cavid kimi dramaturqlarının əsərləri vardır.

Təsirlər və Əlaqələr

• Fars Ədəbiyyatı: Azərbaycan ədəbiyyatı fars ədəbiyyatının təsiri altında olmuşdur, çox sayıda Azərbaycan yazıçısı fars dilində yazmışdır.
• Türk Ədəbiyyatı: Azərbaycan ədəbiyyatı türkcə ədəbiyyatının təsiri altında olmuşdur, çox sayıda Azərbaycan yazıçısı türkcə ədəbiyyatının janrlarına yönəlmişdir.
• Rus Ədəbiyyatı: 19-cu əsrdə Azərbaycan ədəbiyyatı rus ədəbiyyatının təsiri altında inkişaf etmişdir, müasir Azərbaycan ədəbiyyatının əsaslarını qoyulmuşdur.