Azerbaijani Language Phonetics: Allophones

Allophones in Azerbaijani Language Phonetics

Azerbaijani language phonetics involve a range of allophones that are variations of phonemes in different positions or contexts. Here are some key allophones in Azerbaijani:

Vowel Allophones

• /i/ is pronounced as [ɪ] in unstressed syllables, e.g., [kɪtɑb] (kitab) "book"
• /e/ is pronounced as [ɛ] in open syllables, e.g., [dɛrɛk] (derek) "valley"

Consonant Allophones

• /x/ is pronounced as [χ] before back vowels, e.g., [χɑzɑr] (xazar) "khan"
• /g/ is pronounced as [ɣ] before front vowels, e.g., [ɣənɑ] (gənə) "garden"
• /k/ and /q/ are pronounced as [kʲ] and [qʲ] before front vowels, e.g., [kʲɑtɑb] (katib) "writer"
• /t͡ʃ/ is pronounced as [d͡ʒ] in intervocalic positions, e.g., [həd͡ʒi] (həc) "pilgrimage"

Other Allophones

• /v/ is pronounced as [w] in some loanwords, e.g., [tɛlɛvɪzor] (tələvizor) "television"
• /h/ is often dropped in informal speech, e.g., [ænɑ] (hənə) "here"

Azərbaycan Dilinin Fonetikasında Allofonlar

Vokal Allofonları

• /i/ vurğusuz səslərdə [ɪ] kimi səslənir, məsələn, [kɪtɑb] (kitab) "kitab"
• /e/ açığın səslərdə [ɛ] kimi səslənir, məsələn, [dɛrɛk] (derek) "dərə"

Konsonant Allofonları

• /x/ arxa vokalların qabağında [χ] kimi səslənir, məsələn, [χɑzɑr] (xazar) "xan"
• /g/ ön vokalların qabağında [ɣ] kimi səslənir, məsələn, [ɣənɑ] (gənə) "bağ"
• /k/ və /q/ ön vokalların qabağında [kʲ] və [qʲ] kimi səslənir, məsələn, [kʲɑtɑb] (katib) "yazıcı"
• /t͡ʃ/ səslənər arasında [d͡ʒ] kimi səslənir, məsələn, [həd͡ʒi] (həc) "həcc"

Digər Allofonlar

• /v/ loanwords-də [w] kimi səslənir, məsələn, [tɛlɛvɪzor] (tələvizor) "televizor"
• /h/ informal danışıqlarda adətən düşmür, məsələn, [ænɑ] (hənə) "burada"

Azərbaycan Dili Allofonları

Səslərin Allofonları

• Açiq səslərdə /a/ səsi [ɑ] kimi, bağlanan səslərdə [ɑ̈] kimi tələffüz olunur
• Stresli səslərdə /ə/ səsi [ɪ] kimi, stresli olmayan səslərdə [ə] kimi tələffüz olunur
• Açiq səslərdə /i/ səsi [i] kimi, bağlanan səslərdə [ɪ̈] kimi tələffüz olunur
• Açiq səslərdə /u/ səsi [u] kimi, bağlanan səslərdə [ʊ] kimi tələffüz olunur
• Açiq səslərdə /o/ səsi [o] kimi, bağlanan səslərdə [ɔ] kimi tələffüz olunur
• Açiq səslərdə /e/ səsi [e] kimi, bağlanan səslərdə [ɛ] kimi tələffüz olunur

Samit Allofonları

• Ön səslər qabağında /k/ və /g/ səsləri [kʲ] və [ɡʲ] kimi tələffüz olunur
• Sözdəki başlanğıcda /x/ səsi [χ] kimi, sözdəki ortada [x] kimi tələffüz olunur
• Sözdəki başlanğıcda /h/ səsi [h] kimi, sözdəki ortada [ɦ] kimi tələffüz olunur
• Sözdəki başlanğıcda /q/ səsi [ɢ] kimi, sözdəki ortada [ʔ] kimi tələffüz olunur

Digər Allofonlar

• Səsdəki durğunluqlar /b/, /d/, /ɡ/ səsləri digər səslər qabağında və ya sözün sonunda [p], [t], [k] kimi tələffüz olunur
• Səsdəki durğunluqlar /p/, /t/, /k/ səsləri iki vokal arasında [b], [d], [ɡ] kimi tələffüz olunur