Астрономия: Аспан денелері мен координаталар

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Жазғы күн тоқырау, немесе ең ұзақ күн қандай айға және күнге сәйкес?

Мамырдың 15-і

Маусымның 21-і (correct)

Шілдедің 4-і

Тамыздың 30-ы

Қысқы күн тоқырау, немесе ең ұзақ түн қандай айға және күнге сәйкес?

Ақпанның 15-і

Қаңтардың 1-і

Наурыздың 25-і

Желтоқсанның 21-і (correct)

Планетаның радиус-векторы бірдей уақыт аралықтарында тең аумақтар сызады. Бұл Кеплердің қандай заңына сәйкес?

Кеплердің үшінші заңы

Кеплердің екінші заңы (correct)

Кеплердің бірінші заңы

Кеплердің төртінші заңы

Планеталардың жұлдыздық айналыс периодтарының квадраттарының қатынасы олардың орбиталарының үлкен жарты остерінің кубтарына қатынасына сәйкес болады. Бұл Кеплердің қандай заңы?

Кеплердің үшінші заңы Signup and view all the answers

Орбитаның Күнге ең жақын орналасқан нүктесі қандай атпен белгілі?

Перигелий Signup and view all the answers

Аспан шырағының орны екі бұрышпен анықталады, көкжиек сызығы бойымен өлшенетін шырақ вертикаліне дейінгі бұрыштың атауы не?

Элеванс Signup and view all the answers

Айдың кезекті фазалары толық бір қайталану уақыт аралығы қанша күнді қамтиды?

28 күн Signup and view all the answers

Дүние полюстері және шырақ арқылы өтетін дөңгелек қалай аталады?

Экватор Signup and view all the answers

Аспан экваторының жазықтығына эклиптика жазықтығы қандай бұрыш жасайды?

23,5 градус Signup and view all the answers

Ай фазаларының болуы неге байланысты?

Ай мен Күннің орнын ауыстыруына Signup and view all the answers

Астрономияның аспан денелерінің бақылау позициясына ұйымдастырылған бұрыштарды өлшеу әдісіне сүйенетін бөлімі қалай аталады?

Астрометрия Signup and view all the answers

Аспан шырақтары орналасқан жорамал сфераның радиусы қандай?

Анықталмаған Signup and view all the answers

Салмақ сызығына перпендикуляр жүргізілген аспан сферасының жазықтығы қалай аталады?

Аспан экваторы Signup and view all the answers

Аспан сферасының орталық нүктесі арқылы өтетін жазықтық қалай аталады?

Дүние осі Signup and view all the answers

Шырақтың биіктігі немесе зенит қашықтығының сферадағы ойын анықтау үшін не қажет?

Астрономиялық бақылау Signup and view all the answers

Батыс азимутының градустық аралығы қандай?

0° - 360° Signup and view all the answers

Күннің батыстан шығысқа қарай қозғалысы кезінде Зодиак шоқжұлдыздарын бас қозғалтып өтетін аспан сферасының үлкен дөңгелегі қалай аталады?

Зодиак белдеуі Signup and view all the answers

Аспан сфересінің көрінерлік бөлігінде шырақтың биіктігі қандай градусте есептелінеді?

0° - 90° Signup and view all the answers

Аспан меридианы мен математикалық горизонт жазықтығының қиылысында пайда болатын түзу қалай аталады?

Аспан осі Signup and view all the answers

Кез келген шырақтың зенит қашықтығы мен биіктігінің арасындағы теңдік қалай анықталады?

Сфералық геометрия Signup and view all the answers

Study Notes

Аспан денелерінің орналасуы

Аспан сферасы: бақылаушының центрінде, кеңістікте аспан шырақтары орналасқан шар тәрізді жорамал модель.
Аспан сферасының дүние полюстері: салмақ сызығы аспан сферасын қиып өтетін екі нүкте.
Аспан экваторы: Дүние оське перпендикуляр жүргізілген аспан сферасының үлкен дөңгелегі.
Көкжиек: Аспан сферасының орталық нүктесі арқылы өтіп, дүние оське тік бұрыш жасайтын жазықтық.
Аспан экваторы мен көкжиектің қиылысу нүктелері: шығыс және батыс нүктелері.
Дүние осі: Аспан сферасының айналу осі.

Астрономия бөлімдері

Астрометрия: Аспан денелерінің орналасуын және Жердің айналуын зерттейтін астрономия бөлімі.

Аспан сферасындағы координаталар жүйелері

Көкжиек координаталар жүйесі: Шырақтың биіктігі немесе зенит қашықтығы оның аспан сферасындағы орнын анықтайды.
Көкжиек координаталар жүйесіндегі биіктік: шырақ аспан сферасының көрінетін бөлігінде өлшенеді және 0-ден 90 градус аралығында көрсетіледі.
Көкжиек координаталар жүйесіндегі биіктік: шырақ аспан сферасының көрінбейтін бөлігінде өлшенеді және 0-ден -90 градус аралығында көрсетіледі.
Зенит қашықтығы: кез келген шырақтың зенит қашықтығы мен биіктігінің қосындысы 90 градусқа тең.
Азимут: көкжиек сызығы бойымен шырақтың вертикаліне дейінгі бұрыш.
Батыс азимуты: 0-ден 180 градусқа дейін.
Шығыс азимуты: 180-ден 360 градусқа дейін.
Экваторлық координаталар жүйесі: Шырақтың еңкеюі мен сағаттық бөлімдерді қолданатын координаталар жүйесі.

Зодиак шоқжұлдыздары

Зодиак белдеуі: Күн жыл бойы Күн арқылы өтетін жұлдыздылар шоғырының бойымен қозғалатын аймақ.
Зодиак белдеуінде 12 шоқжұлдыз бар.
Дүниенің солтүстік полюсі: Кіші Аю шоқжұлдызындағы Солтүстік жұлдыз маңайында орналасқан.

Күн және Жердің айналуы

Эклиптика: Күннің аспан сферасындағы жылдық қозғалысының траекториясы.
Көктемгі және күзгі күн мен түннің теңелу нүктесі: Эклиптика аспан экваторының жазықтығымен қиылысатын нүктелер.
Жазғы және қысқы күн тоқырау нүктелері: Эклиптиканың аспан экваторына ең жоғары және ең төмен төмен орналасқан нүктелері.
Жазғы күн тоқырау: 22 маусымда, ең ұзақ күн.
Қысқы күн тоқырау: 22 желтоқсанда, ең ұзақ түн.

Күн жүйесінің құрылысы

Кеплердің бірінші заңы: Планеталар Күнді эллипс бойымен айналып шығады да, оның бір фокусында Күн орналасады.
Кеплердің екінші заңы: Планетаның радиус-векторы бірдей уақыт аралықтарында тең аудандар сызады.
Кеплердің үшінші заңы: Планеталардың жұлдыздық айналыс периодтарының квадраттарының қатынасы олардың орбиталарының үлкен жарты остерінің кубтарының қатынасындай болады.
Перигелий: Орбитаның Күнге ең жақын орналасқан нүктесі.
Афелий: Орбитаның Күнге ең қашық нүктесі.
Экцентриситет: Кіші осьтің үлкен ось қашықтықтарының қатынасы.

Ай фазалары

Айдың фазалары: Айдың Күннен шағылысқан жарықтың Жерден қалай байқалатындығын сипаттайтын цикл.
Айдың синодтық айы: Айдың кезекті фазалары толық бір қайталану уақыт аралығы.
Айдың жұлдыздық айы: Айдың Жерді бір айналуына кеткен уақыт аралығы.
Жас Ай: Айдың өсіп келе жатқан кезі, күн батқаннан кейін аспанда күміске ұқсай бастап төмен түседі.
Ай фазаларының болу себебі: Айдың Жер мен Күн арасында орналасуынан туындайды.

Танымал астрономдар

Эратосфен: Жердің радиусын анықтаған грек ғалымы.
Аль-Хваризми: Астрономияға алгебра элементтерін ендірген ғалым.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Бұл тест аспан денелерінің орналасуын, аспан сферасының құрылымын және көкжиек координаталар жүйесін қарастырады. Астрономияның негізгі ұғымдары мен принциптері туралы түсініктеріңізді тексеріңіз.