Art. Genus (Diz Eklemi)

• Art. genus ve Art. Tibiofibularis eklemleri incelenecektir.

Art. Genus (Diz Eklemi)

• Vücudun en büyük ve en komplike eklemidir.
• En büyük membrana synovialis'e ve eklem boşluğuna sahiptir.
• En fazla synovial sıvının bulunduğu eklemdir.
• Eklemin stabilitesini eklem kapsülü, kollateral ve çapraz bağlar ile çevredeki kaslar sağlar.
• Art. bicondylaris türündedir.
• Konveks eklem yüzeyini condylus femoris'ler oluşturur, bunlar sagittal ve transvers yönde konvekstir.
• Condylus femoris'ler ön tarafta birleşerek patella ile eklem yapan facies patellaris'i oluşturur.
• Konkav eklem yüzeyini, tibia kondilleri üzerindeki eklem yüzleri (facies articularis superior) oluşturur.
• Lateral taraftaki eklem yüzü daha küçük ve yuvarlaktır.
• Medial taraftaki eklem yüzü daha geniş ve uzun ekseni sagittal yönde olmak üzere ovaldir.

Articulatio Genus Bağları

• Capsula articularis
• Lig. patella
  • Retinaculum patella mediale
  • Retinaculum patella laterale
• Lig. collaterale tibiale
• Lig. collaterale fibulare
• Lig. cruciatum anterius
• Lig. cruciatum posterius
• Meniscus medialis
• Meniscus lateralis
  • Lig. meniscofemorale anterius
  • Lig. meniscofemorale posterius
• Lig. popliteum obliqum
• Lig. popliteum arcuatum
• Lig. transversum genus

Diz Eklemi Kapsülü (Capsula Articularis)

• Ön yüzde facies patellaris'in 2 cm kadar yukarısından başlar ve aşağıda tibia kondillerinin ön kenarına tutunur.
• Arka yüzde femur kondillerinin kenarı ile fossa intercondylaris kenarına tutunur.
• Aşağıda tibia kondillerinin arka kenarı ile area intercondylaris posterior'a tutunur.
• Eklem kapsülünün her tarafı eşit kalınlıkta ve sağlamlıkta değildir.
• Eklem kapsülünün üst ön kısmında membrana fibrosa bulunmaz, sadece membrana synovialis bulunur.
• Membrana synovialis, lig. patella'nın arka tarafında eklem boşluğuna doğru bir çıkıntı yapar, bu çıkıntıya plica synovialis infrapatellaris denir.

Eklemin Dış Ligamentleri (Ekstrakapsüler Ligamentler)

• Ligamentum patellae: M. quadriceps femoris kirişinin tuberositas tibiae'ya uzanmasıyla oluşur.
• Yaklaşık 8 cm uzunluğunda, 2-3 cm genişliğinde ve 0,5 cm kalınlığında kalın ve kuvvetli bir bağdır.
• M. vastus lateralis ve medialis'in lifleri patella'nın yan taraflarından aşağıya doğru uzanarak retinaculum patellae laterale ve medialeyi oluştururlar.

Ligamentum Popliteum Obliquum

• Tibia'nın iç kondilinin arka tarafından yukarı ve dışa doğru uzanarak linea intercondylaris ile femur'un dış kondiline tutunur.
• Yüzeyel kısmını, m. semimembronosus'un sonlanma yerinden bu bağa uzanan lifler oluşturur.
• Derin lifleri ise kısmen fibröz kapsülle kaynaşmıştır.
• Bağın arkasından a. poplitea geçer.
• Eklem kapsülünü arkadan kuvvetlendirir ve bacağın ekstensiyonunu kontrol eder.

Ligamentum Popliteum Arcuatum

• Y harfi şeklinde olan bu bağ eklem kapsülüne arkadan kaynaşmıştır.
• Bir ucu fibula başının tepesine, diğer ucu da tibia'da area intercondylaris posterior'un arka kısmına ve üçüncü ucu da femur'un epicondylus lateralis'ine tutunur.
• Eklem kapsülünü arkadan kuvvetlendirir ve bacağın iç rotasyonunu kontrol eder.

Ligamentum Collaterale Tibiale (Mediale)

• Femur'un epicondylus medialis'ine, aşağıda ise tibia'nın iç kondiline tutunur.
• Fibröz kapsül aracılığıyla meniscus medialis'e tutunur.
• Eklemin stabilizesinden sorumludur.
• Bacağın aşırı ekstensiyon ve fleksiyonunu ile dış rotasyonunu kontrol eder.

Ligamentum Collaterale Fibulare (Laterale)

• Yukarıda femur'un dış kondilinin arka kısmına, aşağıda ise fibula başının tepesinin ön kısmına tutunur.
• Bağın iç tarafta eklem kapsülü ve meniscus lateralis ile herhangi bir bağlantısı yoktur.
• Ligament, n. fibularis (peroneus) communis ile komşudur.
• Lig. Collaterale tibiale ve fibulare, ekstensiyonda tibia'nın içe, femurun dışa rotasyonunu sınırlar.

Eklemin İç Ligamentleri (İntraartiküler Ligamentler)

• Ligamentum cruciatum anterius (ACL): Alt ucu tibia'nın area intercondylaris anterior'una, üst ucu ise femur'un dış kondilin iç yüzünün arka bölümüne bir yelpaze gibi dağılarak tutunur.
• Bacak fleksiyonda iken gevşek, ekstensiyonda iken gergindir.
• Femur üzerinde tibia'nın öne hareketini sınırlar ve bacağın aşırı ekstensiyonunu önler.
• Tibia femur üzerinde öne doğru gittiğinde veya femur tibia üzerinde arkaya doğru gittiğinde ve aşırı ekstensiyonda zedelenebilir.
• Kontrol için tibia öne doğru çekilir (ön çekmece testi). Eğer tibia öne doğru hareket ederse, ligamentin yaralandığı belirtisidir.

Ligamentum Cruciatum Posterius (PCL)

• Lig. cruciatum anterius'dan daha dik, kalın ve kısadır.
• Aşağıda area intercondylaris posterior'a, yukarıda ise femur'un iç kondilinin dış yüzünün arka bölümüne yayılarak tutunur.
• Bacak fleksiyonda iken gergin, ekstensiyonda iken gevşektir.
• Femur üzerinde tibia'nın arkaya hareketini, bacağın aşırı fleksiyonunu ve dış rotasyonunu sınırlar.
• Özellikle fleksiyondaki dize ağırlık bindiğinde, femur'u stabilize eden esas yapıdır.
• Anterior cruciat ligamentin rüptüründen sonra bacağın hiperekstensiyonunu önler.
• Tibia femur üzerinde arkaya doğru gittiğinde veya femur tibia üzerinde öne doğru gittiğinde ve aşırı fleksiyonda zedelenebilir.
• Kontrol için tibia arkaya doğru çekilir (arka çekmece testi). Eğer tibia arkaya doğru hareket ederse, ligamentin yaralandığı belirtisidir

Meniscus Lateralis

• Ön ucu area intercondylaris anterior'a, arka ucu area intercondylaris posterior'un ön bölümüne tutunur.
• Meniscus medialis'e göre ağzı daha kapalı (C harfi şeklinde), tibia'da fazla yer kaplar ve daha hareketlidir.
• Meniscus lateralis'in arka ucundan femur'un iç kondiline uzanan iki grup lif demeti vardır:
  • Lig. cruciatum posterius'un arkasında seyredene lig. meniscofemorale posterius,
  • önünde seyredene ise lig. meniscofemorale anterius denir.

Meniscus Medialis

• Meniscus lateralis'e oranla ağzı daha açıktır ve bu nedenle yarım ay şeklindedir.
• Ön boynuzu area intercondylaris anterior'a ve ön çapraz bağa, arka boynuzu area intercondylaris posterior'a ve arka çapraz bağa tutunur.
• Periferik kısmı fibröz kapsüle ve lig. collaterale tibiale'ye sıkıca tutunduğundan dolayı meniscus lateralis'e oranla daha az hareketlidir.

Meniscusların Dizdeki Fonksiyonları

• Meniscuslar dizdeki fleksiyon ve rotasyon hareketlerini kolaylaştırırlar.
• En önemli üç fonksiyonu; stabilite, kontakt yüzünün genişletilmesi ve eklemin kayganlığıdır.

Ligamentum Transversum Genus

• Meniscus lateralis ve medialis'in ön uçlarını birleştirir.
• Meniscus'ların birlikte hareket etmesini sağlar.
• Bazen bulunmayan bu bağın kalınlığı şahıslar arasında çok farklılık gösterir.

Diz Ekleminin Etrafında Bulunan Bursalar

• Bursa subcutanea prepatellaris
• Bursa subcutanea infrapatellaris
• Bursa infrapatellaris profunda
• Bursa suprapatellaris (eklem boşluğu ile bağlantısı var)
• Hizmetçi dizi prepatellar bursit sonucu oluşur

Diz Ekleminin Kinesiyolojisi

• Art. bicondylaris tipi eklem olması nedeniyle fleksiyon-ekstensiyon ve rotasyon hareketleri yapabilmektedir.
• Fleksiyon hareketi yaklaşık 130-150 derecelik bir açıyla sonlanır.
• Ekstensiyon hareketi bacak ile uyluk arasında 180 derecelik bir açıyla bulunması sonucu oluşur
• Femur kondillerinin şekli nedeni ile, eklemin transvers ekseni yere paralel değildir.
• Dizin ekstensiyonunda ayak yere basıyorsa uyluk 30° iç rotasyon yapar.
• Ekstensiyon çapraz bağların gerilmesiyle sınırlanır.
• Aşırı ekstensiyonda femur, tibia üzerinde biraz iç rotasyon yapar.

Diz Ekleminin Vaskülarizasyonu

• a. femoralis
  • a. genus descendens,
  • a. circumflexa femoris lateralis'in r. descendens'i
• a. poplitea
  • r. genicularis'leri,
• a. tibialis anterior
  • a. recurrens tibialis anterior ve posterior
• Eklem çevresinde rete articulare genus ve rete patellare denilen zengin bir anastomoz ağı oluştururlar.

Tibia ve Fibula Arasındaki Eklemler

• Art. Tibiofibularis proksimalis
• Art. Tibiofibularis distalis
• Membrana interossea cruris

Art. Tibiofibularis

• Facies articularis fibularis
• Facies articularis capitis fibula
• Art. Plana
• Lig capitis fibula anterius
• Lig. Capitis fibula posterius

Membrana Interossea Cruris

Syndesmosis Tibiofibularis

• Tibia ve fibula distalinde bulunur.
• Syndesmosis grubu
• Lig. Tibiofibulare anterius
• Lig. Tibiofibulare posterius