Arbeidsmarktindicatoren en Werkloosheidsgraad

Arbeidsmarktindicatoren

• Om de arbeidsmarkt te analyseren, kunnen verschillende indicatoren worden geraadpleegd.
• Deze cijfers geven een beeld van de arbeidsmarkt en maken het mogelijk om bepaalde bewegingen en evoluties af te leiden.
• Zowel Statbel als de VDAB bieden cijfermateriaal en statistieken.
• De VDAB brengt vraag en aanbod op de arbeidsmarkt op Vlaams niveau samen.
• Belgische statistieken rond arbeid zijn te vinden op de website van de Federale Overheidsdienst Economie (statbel.fgov.be).
• Voor een vergelijkende studie met Europa is Eurostat nuttig.
• Verschillende instanties hanteren soms uiteenlopende methoden en definities.
• Het is cruciaal om bij een vergelijkende studie de bron te controleren.

Werkloosheidsgraad

• De beroepsbevolking bestaat uit de werkende en werkloze bevolking.
• Werkloosheidsgraad wordt berekend als (werkloze bevolking / beroepsbevolking) * 100.
• De werkloosheidsgraad geeft het percentage werklozen binnen de beroepsbevolking weer.
• Formule beroepsbevolking: beroepsbevolking = werkende bevolking + werkloze bevolking

Participatie- of activiteitsgraad

• Participatiegraad wordt berekend als (beroepsbevolking / bevolking op arbeidsleeftijd) * 100.
• De participatie- of activiteitsgraad meet het percentage werkenden en niet-werkende werkzoekenden binnen de bevolking op arbeidsleeftijd.

Werkzaamheidsgraad

• Werkzaamheidsgraad wordt berekend als (aantal werkenden / bevolking op arbeidsleeftijd) * 100.
• De werkzaamheidsgraad geeft het percentage werkenden binnen de bevolking op arbeidsleeftijd weer.

Arbeidsmarktbeleid

• De overheid neemt maatregelen om werkgelegenheid te bevorderen en werkloosheid te beperken via het arbeidsmarktbeleid.
• Voor analyse kan men zich beroepen op arbeidsmarktindicatoren.
• De federale overheid heeft bevoegdheden op federaal niveau, zoals het opleggen van quota en het inspelen op loonkosten.
• Andere maatregelen zijn lastenverlaging voor de sociale zekerheid, RSZ-verminderingen in sectoren en inkomensgarantie-uitkeringen.
• De Vlaamse overheid draagt bij aan een activerend arbeidsmarktbeleid.
• De overheid moet ervoor zorgen dat er meer mensen tot de werkende beroepsbevolking behoren.
• Dit kan door werklozen aan te zetten tot werken of de pensioenleeftijd te verhogen.
• De overheid kan zich laten inspireren door maatregelen uit andere landen om de werkzaamheidsgraad te verhogen.
• De overheid kan zich beroepen op indicatoren om een activerend arbeidsmarktbeleid uit te stippelen.

Definities

• Arbeidsmarktbeleid: Maatregelen van de overheid om werkgelegenheid te bevorderen en werkloosheid te beperken.
• Arbeidsmarktindicatoren: Cijfers die een beeld van de arbeidsmarkt geven.
• Beroepsbevolking: Het deel van de bevolking dat bestaat uit werkenden en werklozen.
• Bevolking op arbeidsleeftijd: Het deel van de bevolking tussen 15 en 64 jaar.
• Conjuncturele werkloosheid: Werkloosheid door een pessimistische visie op de economische situatie.
• Frictiewerkloosheid: Tijdelijke werkloosheid tijdens het zoeken naar een nieuwe baan.
• Jeugdwerkloosheid: Werkloosheid onder jongeren (15-25 jaar) die actief op zoek zijn naar werk.
• Niet-beroepsactieve bevolking: Het deel van de bevolking dat niet werkt en niet beschikbaar is voor een baan.
• Participatiegraad (activiteitsgraad): (beroepsbevolking / bevolking op arbeidsleeftijd) * 100.
• Seizoenswerkloosheid: Werkloosheid tijdens bepaalde periodes (seizoenen).
• Structurele werkloosheid: Werkloosheid wanneer vraag en aanbod van arbeid niet goed op elkaar zijn afgestemd.
• Tijdelijke werkloosheid: Werkloosheid door overmacht of weersomstandigheden.
• VDAB: Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding.
• Verdoken werkloosheid: Bijzondere vorm van structurele werkloosheid waarbij mensen hun plaats op de arbeidsmarkt maar ten dele of helemaal niet kunnen opnemen.
• Vrijwillige werkloosheid: Werkloosheid waarbij mensen zich neerleggen bij de situatie van werkloosheid.
• Werkloosheidsgraad: (werkloze bevolking / beroepsbevolking) * 100.
• Werkzaamheidsgraad (werkgelegenheidsgraad): (aantal werkenden / bevolking op arbeidsleeftijd) * 100.

De Beroepsbevolking

• De totale bevolking kan worden opgesplitst in de bevolking op arbeidsleeftijd, -15-jarigen en 65-plussers.
• De bevolking op arbeidsleeftijd kan worden opgesplitst in de beroepsbevolking en de niet-beroepsactieve bevolking.
• De beroepsbevolking bestaat uit inwoners van 15 tot 64 jaar die aan het werk zijn en degenen die beschikbaar zijn voor een baan en actief op zoek naar werk (= niet-werkende werkzoekenden).
• De niet-werkende werkzoekenden (NWWZ's) zijn de werkzoekenden met de hoogste graad van beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt.
• Tot de niet-beroepsactieve bevolking worden alle personen gerekend die niet werken, niet beschikbaar zijn voor een baan en/of niet actief op zoek zijn naar een baan, zoals studenten, jongeren < 15 jaar, huisvrouwen of -mannen en gepensioneerden.

Werkloosheid

• Er zijn enkele factoren op de arbeidsmarkt die ervoor zorgen dat werkloosheid problematisch blijft.
• Er zijn nog veel werkzoekenden met een migratieachtergrond.
• 60-plussers moeten worden geactiveerd.
• Langdurig werklozen moeten worden geactiveerd.
• De verhouding tussen het aantal werkzoekenden en de inactieven is te groot.

Soorten Werkloosheid

• Frictiewerkloosheid: Beperkte tijdelijke werkloosheid tijdens het zoeken naar een nieuwe job.
• Conjuncturele werkloosheid: Werkloosheid als gevolg van een pessimistische visie op de economische situatie in een land.
• Tijdelijke werkloosheid: Werkloosheid wanneer men gedurende een bepaalde periode niet kan werken wegens overmacht.
• Seizoenswerkloosheid: Werkloosheid in periodes (seizoenen) dat er geen werk is in een bepaalde sector.
• Structurele werkloosheid: Werkloosheid wanneer vraag naar en aanbod van arbeid niet goed op elkaar zijn afgestemd.
• Vrijwillige werkloosheid: Werkloosheid wanneer mensen zich neerleggen bij de situatie van werkloosheid en het niet meer nodig vinden om deel te nemen aan de arbeidsmarkt.
• Verdoken werkloosheid: Bijzondere vorm van structurele werkloosheid waarbij mensen hun plaats op de arbeidsmarkt maar ten dele of helemaal niet kunnen opnemen.
• Jeugdwerkloosheid: Werkloosheid wanneer jongeren geen werk hebben maar wel actief op zoek zijn naar werk voor twaalf uur of meer per week en direct beschikbaar zijn op de arbeidsmarkt.
• Wanneer je de jeugdwerkloosheid onder schoolverlaters analyseren, zijn er een aantal specifieke kenmerken zoals het ontbreken van het juiste diploma (ongekwalificeerd) en/of een lager opleidingsniveau.