Aralin 1: Kolonyalismo at Imperyalismo

Aralin 1: Ang Konsepto ng Kolonyalismo at Imperyalismo

• Layunin:
  • Ipaliwanag ang kahulugan ng kolonyalismo at imperyalismo.
  • Ipaliwanag ang mga kaugnay na konsepto ukol sa kolonyalismo at imperyalismo.
  • Ipaliwanag ang mga dahilan sa likod ng kolonyalismo at imperyalismo.

Gawain 1: Pagsusuri ng Larawan

• Tanong: Ano ang nagaganap sa larawan?
• Tanong: Sino ang mga namumuno sa misa?
• Tanong: Sino naman ang mga dumalo rito?
• Tanong: Masasabi ba natin na ito ay paraan ng pananakop? Bakit?

Gawain 2: Pag-uugnay ng Konsepto

• Pamprosesong Tanong:
  • Ano ang kahulugan ng kolonyalismo?
  • Ano ang kahulugan ng imperyalismo?
  • Paano nagkakaiba ang konsepto ng kolonyalismo at imperyalismo?
• Mga Konseptong Iuugnay:
  • Malakas na bansa
  • Kapangyarihan
  • Mapakinabangan ang likas na yaman
  • Ipalaganap ang relihiyon
  • Paggamit ng lakas o puwersa
  • Mahinang bansa

Imperyalismo

• Isang sistema ng pananakop kung saan ang isang makapangyarihang estado ay sapilitang kinokontrol ang mas maliliit at mahihinang estado.
• Iba't ibang paraan ng pagkontrol sa mga bansang nasakop:
  • Kolonyalismo
  • Protektorado
  • Economic Imperialism
  • Sphere of Influence
  • Concession

Kolonyalismo

• Tumutukoy sa pagkontrol ng dayuhang bansa sa mas mahihinang bansa sa Asya at Aprika.
• Ang pamahalaan at ekonomiya ay tuwirang pinamamahalaan ng mga dayuhan.

Protektorado

• Pinahihintulutan ang mga lokal o katutubong pinuno ng mas mahihinang bansa na mamahala ngunit kontrolado ng mas malakas na bansa ang mga pinuno na kanilang binigyan ng kapangyarihan.

Economic Imperialism

• Kinokontrol ng mga pribadong kompanya o dayuhang mamumuhunan ang mga mahihinang bansa.

Sphere of Influence

• Tumutukoy sa isang teritoryo o bahagi ng mahinang bansa na kinokontrol o nasa impluwensiya ng mas malakas na bansa upang hindi sila lubusang sakupin.

Concession

• Pagbibigay ng pahintulot sa mananakop na gamitin ang teritoryo at likas na yaman ng mahinang bansa na may eksklusibong karapatan para sa kanilang pansariling interes.

Dalawang Paraan ng Pananakop

• Tuwiran o Direct Control:

  • Direktang pinamunuan ng mga mananakop ang mahihinang bansa.
  • Ang kanilang pamahalaan ay nasa kapangyarihan ng mananakop.

• Di-Tuwiran o Indirect Control:

  • Pinanatili ang mga katutubong pinuno ng mahihinang bansa na may limitadong kapangyarihan.
  • Ang huling desisyon ay nasa kapangyarihan ng mga mananakop.

Gawain: Picture Analysis

• Ang mga larawan ay nagpapakita ng iba't ibang uri ng pananakop.

Gawain: Dugtungan Salita

• Dugtungan ang angkop na mga salita upang mabuo ang kahulugan ng kolonyalismo at imperyalismo.
• Isulat ang mga sagot sa notebook.

Gawain: What's Inside the Box?

• Ipaliwanag ang ugnayan ng Kolonyalismo at Imperyalismo gamit ang Venn diagram.

Gawain: Concept Clarification Map

• Gamitin ang istratehiyang Concept Clarification upang ipaliwanag ang konsepto ng kolonyalismo at imperyalismo.
• Isama ang kaugnayan sa Pilipinas.

Sa araling ito, tatalakayin natin ang mga pangunahing konsepto ng kolonyalismo at imperyalismo. Susuriin din natin ang mga dahilan at implikasyon ng mga konseptong ito sa lipunan. Ang mga tanong sa pagsusuri ng larawan at pag-uugnay ng konsepto ay makakatulong sa mas malalim na pag-unawa.